Het belang van creativiteit in print- en online journalistiek
Media kunnen niet zonder creativiteit
Creativiteit is vandaag onmisbaar voor nieuwsmedia. Tot die conclusie kwam LynnClaerhout, masterstudente journalistiek, in haar masterproef. Met een literatuurstudieonderzocht ze het belang van creativiteit in print- en online journalistiek. Zonder creativiteit zou de geschreven journalistiek niet aantrekkelijk zijn. Het publiek heefttegenwoordig hoge verwachtingen. Media moeten ernaar streven eraan te voldoen en ze bijvoorkeur zelfs te overtreffen. Creativiteit is vooral nodig om goede ideeën te vinden: voorverhalen, invalshoeken, titels, rubrieken, en nog veel meer. Innovatie (een toepassing vancreativiteit) is wenselijk om media te verbeteren aangezien ze voortdurend met elkaar moetenconcurreren.
Creativitiviteit kan je stimuleren
Creativiteit is een combinatie van „nature‟ en „nurture‟. Iedereen heeft het in zich, maarsommigen meer dan anderen. Hoe meer je oefent, hoe beter je wordt. Sommigen zeggen datcreativiteit te stimuleren is met ontspanning, terwijl anderen pleiten voor activatie. Stress zoualleszins niet stimuleren, een goede focus is wel voordelig. Niet iedereen stimuleert zijncreativiteit op dezelfde manier. Wat wel voor iedereen geldt, is dat je moet openstaan voorverbeelding, anders belemmer je je creativiteit. Om creatief te kunnen werken, moet iemand een optimale hoeveelheid motivatie hebben omin een „flow state‟ te kunnen geraken. Beloningen (behalve financiële) kunnen werknemersstimuleren om creatief te werken, maar erkenning en waardering zijn sterker. Omgevingenkunnen creativiteit erg bevorderen of beperken. Werknemers moeten dus gestimuleerdworden om creatief te werken. Voor creativiteit is er voldoende tijd nodig. Er zijn techniekenontwikkeld om creativiteit bewust te stimuleren, bijvoorbeeld brainstormen. Media maken het best hun eigen nieuws in plaats van andere media te volgen. Het genererenvan ideeën heet divergentie. Daarna gebeurt er convergentie (ideeën selecteren) en ten slottekan de uitvoering gebeuren. Een populaire en effectieve manier om ideeën op te wekken en teverwerken, is brainstormen in groep of individueel.
Creativiteit in alle journalistieke genres
Schrijven maakt van journalistiek een creatief ambacht. Sommigen beweren toch datjournalisten niet creatief kunnen zijn omdat de omgeving en de „market-driven‟ industriebeperkend zouden zijn. Anderen menen dat tradities, regels en beperkingen niet hettegenovergestelde zijn van creativiteit, maar juist deel uitmaken van creativiteit. Routinesbelemmeren creativiteit wel. Daarom is het noodzakelijk om denkpatronen te doorbreken. Creativiteit is mogelijk in alle genres, zelfs in hard nieuws omdat dit een uitdaging kan zijn enomdat de voorstelling en invalshoek van de feiten origineel kunnen zijn. Hard nieuws zouvolgens journalisten echter minder mogelijkheden geven tot creativiteit, in vergelijking metandere genres. Aangezien schrijven creatief is, is alle geschreven journalistiek creatief.Schrijven is iets creëren dat nog niet bestond. Het proces is gelijkaardig in alle disciplines engenres. Ten slotte liggen ideeën aan de basis van alle journalistieke producten. Als die ideeënorigineel en functioneel zijn, zijn de resultaten creatief. Verbeelding is essentieel bij creativiteit omdat er iets moet gecreëerd worden dat er nog nietis. Hoe ver dat mag gaan, ligt vast in de wet en de Code van de Raad voor de Journalistiek. Inde praktijk is dat helemaal niet simpel omdat wetten en richtlijnen vatbaar zijn voorpersoonijke interpretatie en onderhevig zijn aan situaties. Volgens de Code moet eenjournalist steeds waarheidsgetrouw, onafhankelijk, fair en respectvol blijven.
Een model voor creatieve journalistiek
Claerhout bepleit dat journalistiek creatief kán zijn, maar het niet altijd is. Ze ontwierpdaarom een model voor creatieve journalistiek. Het is gebaseerd op de variabelen persoon,proces, product en omgeving, en de basisvoorwaarden voor creativiteit, namelijk originaliteiten functionaliteit. Daarbij voegt ze de basisvereiste dat creativiteit mogelijk gemaakt wordt.Waar creativiteit tegengehouden wordt, kan ze immers moeilijk of niet plaatsvinden. Aan dehand van het model kan getoetst worden of een element in de journalistiek al dan niet creatiefis. Het is belangrijk voor de samenleving dat de media goed werken. Uit dit onderzoek isgebleken dat creativiteit erg beïnvloedt of geschreven journalistiek al dan niet kwaliteitsvol is.Het is daarom aangewezen voor journalisten en redacties om een creativiteitscursus te volgenen creativiteitstechnieken toe te passen. Vraag jezelf eens af: Hoe zou journalistiek zijnzonder creativiteit?
