Sociale media Influencers: Van hobby tot nieuw 21e eeuws beroep

Van sociale media je beroep maken? Voor velen blijft het een droom, maar voor sommige is het een (gedeeltelijke) realiteit. Maar hoe ziet dit beroep eruit en hoe word je er één?

Zeg maar ‘Content Creator’

Als iemand je vraagt om aan een influencer te denken dan komt hoogst waarschijnlijk het volgende beeld voor ogen, namelijk dat van een jonge vrouw die bezig is met het maken van foto’s of video’s over haar outfit op Instagram of TikTok. Doorgaans worden ze gelabeld als ijdel of lichtzinnig, maar voornamelijk als iemand die geld verdient aan hun gecureerde levensstijl die ze online promoten.

Hoewel dit stereotype beeld gebaseerd is op een grond van waarheid, bied het weinig plek voor nuance. Zo bestaan influencers uit meer dan enkel vrouwen en vertegenwoordigen ze een hele reeks van topics en formats, waaronder vlogs, podcasts en gaming livestreams. Daarbij onderbelicht het ook de eigen inzet en creativiteit van influencers in hun online productieproces. Wat maakt dat influencers zichzelf niet eens zien als ‘influencers’, maar eerder als ‘Content Creators’, ‘YouTubers’ of ‘Streamers’.

Geld verdienen aan Sociale Media  

Ongeacht welke naam influencers zichzelf toekennen de basis van hun professie blijft dezelfde, geld verdienen aan sociale media posts. Wat meteen vragen oproept over hoe ze dit klaarspelen, want hoe komt het dat niet iedereen die foto’s plaats op Facebook meteen rijk wordt?

Het antwoord op deze vraag is niet zo voor de hand liggend want de waarde die influencers creëren zit niet enkel in hun content, maar zit voor een groot deel in het publiek dat ze aantrekken. Geld verdienen kan voornamelijk op twee manieren, via de platformen zelf of door partnerschappen aan te gaan met merken.

Beiden manier zijn gegrond in het verkopen van advertentieruimte. Bij platformen als YouTube en Twitch gaat het om advertenties voor, tijdens en rond een video, terwijl bij commerciële partnerschappen de advertentie onderdeel is van de video inhoud.

Al is het erg moeilijk om in aanmerking te komen voor de partnerprogramma’s, die een minimum van volgers, kijkers en video’s vragen. Daarbij wordt het ook niet zo goed betaald, waardoor het voor velen maar een paar slechts enkele honderden euro’s per jaar oplevert.

Het grote geld zit dus is het sluiten van partnerschappen met merken, waarbij bedrijven influencers contacteren om producten of diensten voor hen te promoten aan hun publiek van volgers.

Toch niet zo lucratief als gedacht

Al is dit ook niet zonder risico’s, gezien influencers hierbij volledig afhankelijk zijn van externe bedrijven en contractaanbiedingen erg onvoorspelbaar zijn.

Daarnaast staan influencers vaak zelf in voor het onderhandelen van hun prijzen, waardoor ze het gevaar lopen hun contributie niet om waarde schatten en onderbetaald worden voor de uren die ze bezig zijn met het maken van een video.

Als ze al betaald worden in de eerste plaats. Heel wat ondernemingen opteren voor ruilovereenkomsten, waarbij influencers enkel het product zelf ontvangen waarvoor de promotie maken in plaats van gecompenseerd te in geld. Waardoor in de realiteit influencers haast niks verdienen aan hun werk en uiteindelijk zelf vooral instaan voor hun kosten.

Want foto’s en video’s maken gaat niet vanzelf, zo kan het editen alleen al tot wel 4 uur duren en dienen ze in het bezit te zijn van gesofisticeerde smartphones die makkelijk meer dan duizend euro kosten.

Al is dit eerder een minimumvereiste. Populaire influencers die van sociale media een (bij-)beroep maken besteden doorgaans tussen de 3.000 en 6.000 euro aan hun studio set-up alleen, bestaand uit geavanceerde camera’s, microfoons, softboxen, ringlights, (gaming) computers en softwarepakketten.

Video’s maken blijft dus vooral een passie project en niet zozeer een manier om makkelijk snel geld mee te verdienen.

Recente Regulering

De nieuwheid van sociale media en dus ook sociale media influencers maakt dat er heel lang geen beleidsmatig kader was voor deze groep van media makers. Ook de politieke interesse in influencers is nog maar een recent gegeven, met als eerste lokale initiatief het Content Creator Protocol van de VRM uit 2021.

 Intussen zijn er ook op federaal niveau verschillende regelgevend kaders ontwikkeld om influencers aan te toetsen in termen van het aanduiden van reclame en de registratie van hun beroepsactiviteiten.

Dit is ook meteen waar de schoen wringt bij influencers zelf. Al is het niet zozeer het effectief volgen van deze regels zelf waar ze het moeilijk mee hebben, maar wel hoe deze praktisch afgebakend zijn.

Zo vallen pr-pakketten van bedrijven die influencers ongevraagd ontvangen volgens de FOD Financiën onder hun inkomsten en dienen ze dit volgens de FOD Economie ook aan te duiden als reclame eens ze dit online tonen. Wat volgens veel influencers niet correct is, gezien dit vrijblijvend geschenken zijn die ze in veel gevallen ook niet kunnen terugsturen of weigeren.

Daarnaast moeten influencers die ingeschreven staan als zelfstandigen hun adres publiek maken, wat voor veel ophef zorg in termen privacybescherming. Zo kwam Jamilla Baidou, bekend van YouTube en TikTok, in 2022 al in de actualiteit nadat ze slachtoffer werd van stalking toen ze haar adres online deelde naar aanleiding van deze regelgeving. Wat voor veel influencers ook het bewijs was dat ze als publieke figuren ook beschermd dienen te worden, gezien hun populariteit vaak vergelijkbaar is aan die van traditionele mediapersoonlijkheden.

Groeipijnen

Deze hekelpunten van het beleid, dat wordt gevoerd door politici die vaak niet begrijpen waar influencers mee bezig zijn of wat hun impact is, zorgt voor heel wat conflict. Ook de snelheid waarmee het digitale medialandschap en de hierbij horende regels op worden aangepast, maakt het voor influencers moeilijk om steeds up-to-date te blijven.   

Daarnaast verloopt ook de professionalisering van dit beroep moeizaam. Influencers zijn doorgaans gemotiveerdere jongeren die sociale media inhoud maken vanuit een inherente passie en niet zozeer vanuit een zakelijke mentaliteit, waardoor ze veelal weinig weet hebben van zowel het financiële en legale luik van online content creatie.

Influencers hebben dus zeker nog een verre weg te gaan, maar met genoeg begrip en de juiste ondersteuning is deze groep media makers goed op weg om een nieuwe sector van professionals te vertegenwoordigen.