Waarom praten over de jongeren van morgen als we niet stilstaan bij jongeren van vandaag?
Is het niet vreemd dat vooral oudere mensen beslissingen nemen over een toekomst waarvan zij misschien geen deel meer van zullen uitmaken? Jongeren spelen een cruciale rol binnen het vormgeven van onze toekomst. Waarom betrekken we momenteel net deze jongeren dan zo weinig bij het bepalen van hun/onze toekomst? Zouden we niet beter aan de slag gaan met de jongeren van vandaag voordat we beginnen te praten over de jongeren van morgen?
Een mooi voorbeeld hiervan is Leopoldsburg, hier zijn er plannen voor de oprichting van een jeugdcentrum, maar het lijkt erop dat de jongeren in deze gemeente niet betrokken zijn bij het besluitvormingsproces. Dit roept vragen op over hoe dit proces verloopt en of het mogelijk is dat politieke besluitvorming de langdurige plannen voor jongeren kan beïnvloeden. Kan een politiek jaar uiteindelijk wel definitief vormgeven aan de reeds jarenlange plannen voor de jongeren?
Jeugdcentrum zonder toekomst/gebruikers
Het beleid van Leopoldsburg speelt al sinds heugenis met het idee om een jeugdcentrum te ontwikkelen. Tot op heden heeft dat idee echter geen concrete vorm aangenomen en hebben de plannen al meermaals een wijziging ondergaan, of werden ze uitgesteld. Tijdens deze periode, 25 jaar ondertussen, is de jeugddienst van Leopoldsburg met zijn werkingen al vier keer verhuisd. Echter, de nood aan een degelijke en toegankelijke jeugdinfrastructuur waar kinderen en jongeren elkaar kunnen ontmoeten, zich thuis voelen en zichzelf kunnen zijn, leeft nog steeds in Leopoldsburg.
De meest recente plannen, om op Kwartier IJzer een jeugdcentrum te voorzien, heeft momenteel lak aan het betrekken van jongeren. Het doel van deze plannen is om de jeugddienst een vaste thuisbasis te bezorgen en jongeren hier mogelijkheden aan te bieden. Maar een plan zonder enige inspraak van de jongeren is zoals water naar de zee dragen. Onderzoek toont nochtans aan dat net de betrokkenheid van de doelgroep essentieel is voor het slagen van een dergelijk initiatief. De jongeren zijn immers de ervaringsdeskundigen en weten wellicht het beste waar zij nood aan hebben. Toch werd er enkel ‘over’ en ‘voor’ jongeren gesproken, maar niet ‘met’.
Rond de tafel met die jongeren!
In mijn bachelorproef ben ik op zoek gegaan naar hoe het bestuur en jeugdwerkers jongeren kunnen betrekken bij het ontwikkelen van een jeugdcentrum. Hiermee hoop ik het lokaal bestuur te kunnen inspireren om in te zetten op het ‘voor - en - door jongerenprincipe’. In dit onderzoek heb ik 138 jongeren bevraagd over hun behoeften en verwachtingen binnen dit thema aan de hand van een kwalitatieve en kwantitatieve vragenlijst. Daarnaast heb ik interviews afgenomen met externe experten en beleidsmakers. Dat praktijkonderzoek leverde bijzondere resultaten op.
Zo blijkt dat jongeren vier grote categorieën missen In Leopoldsburg namelijk: hangplekken, jeugdactiviteiten, sport en laagdrempelige ontmoetingsplaatsen waar eerstelijnshulpverlening mogelijk is. Laat nu net dit aspecten zijn waar een jeugdcentrum op kan inspelen.
In de literatuur wordt aangehaald dat een jeugdcentrum verschillende functies op zich kan nemen zoals: een “eigen” laagdrempelige ontmoetingsplaats aanbieden, de vrijetijdsbeleving optimaliseren, identiteitsontwikkeling bij jongeren bevorderen en talentontwikkeling etc. Bijkomend wordt aangehaald dat jeugdcentra jongeren betrekken bij het leren door ervaringsleren, dit vaak informeel. Niet enkel vrijetijdsactiviteiten bieden leersituaties aan in een jeugdcentrum, ook het verbouwen en inrichten van een jeugdcentrum bieden mogelijkheden voor de ontwikkeling van bepaalde competenties bij jongeren. Het gemis uit de enquête zoals: de laagdrempelige ontmoetingsplaats, meer activiteiten en hangplaatsen waardat men zichzelf kan zijn, vallen hand in hand met deze functies die een jeugdcentrum op zich kan nemen.
Praktijkvoorbeelden geven hoofdzakelijk aan dat dat een jeugdcentrum een instrument is voor volgende doelen/functies: ontmoeting, informatie & advies verlenen, zelfontwikkeling, op een laagdrempelige manier de volledige doelgroep jeugd bereiken (ook de meest kwetsbare jongeren), plaats voor vrijetijdsactiviteiten etc. Hiernaast hoort een jeugdcentrum een open plaats te zijn waardat iedereen welkom is en zich veilig voelt. De schepen van jeugd in Leopoldsburg geeft aan dat het jeugdcentrum een plaats moet worden waardat kinderen en jongeren terecht kunnen voor vrije tijd, informatie en advies (eerstelijnshulpverlening). Het jeugdcentrum is een plaats die toegankelijk moet worden voor iedereen en waar er gratis dienstverlening is om de laagdrempeligheid te bevorderen.
Een ander bijzonder resultaat is dat de interesse van de jongeren momenteel te laag is om effectief met hen aan de slag te gaan. Jongeren moeten op een andere manier gehoord worden, en niet met een vragenlijst zoals toegepast voor mijn bachelorproef. Of zijn ze het geloof in de verandering verloren en willen ze hier geen energie meer insteken? Als men de betrokkenheid bij jongeren kan verhogen door hen te motiveren aan de hand van hun interesses is er een grote kans op slagen bij de ontwikkeling en uitbating van het jeugdcentrum. Dit maakt het extra belangrijk om een doordacht plan van aanpak te hebben alvorens de jongeren opnieuw te betrekken.
Investeren in jongeren en bakstenen.
Werken met jongeren is geen exacte wetenschap dit staat in schril contrast met het bouwen van de nodige voorzieningen voor deze jongeren. Beide zorgen wel voor een investering in de maatschappij van de toekomst.
Om jongeren te kunnen betrekken dienen ze in Leopoldsburg eerst een aanzet te geven om de jongeren aan het woord te laten om zo hun dromen en noden te kunnen waarmaken.
Hoe doe je dit? Spreek de jongeren aan op straat, verzamel hen rond de tafel en luister naar hun ideeën. Verwerk deze ideeën samen met de architect in een plan waarna je de jongeren deze uitkomst toont en hen mee verder op weg neemt. Betrokkenheid van de jongeren in iedere stap is zoals de cement die de stenen bij elkaar houdt. Vraag hun mening, ga een relatie aan met deze jongeren. Op deze manier kom je tot een bruisend jeugdcentrum voor de jongeren van de toekomst met de ouderen van de toekomst en de jongeren van vandaag!
