Zijn fietsende werknemers gezonder? En hoe krijg je ze in het zadel?

Volledige tekst + afbeeldingen: zie document in bijlage.

In hoeverre kan het gebruik van de (elektrische) fiets voor de woon-werkverplaatsing soelaas bieden voor de hedendaagse duurzaamheidsuitdagingen? Bijna dagelijks komt de problematiek van de klimaatopwarming immers in de media. Tegelijk slibben onze wegen verder dicht. De ellenlange files bezorgen velen stress en de veroorzaakte luchtverontreiniging schaadt de gezondheid van ons allen. In dit onderzoek werden de effecten van regelmatig naar het werk fietsen in kaart gebracht op vlak van mobiliteit, financiën, milieu en gezondheid.

Wat zeggen de bronnen?

Bronnenonderzoek toonde aan dat een toename van het aantal fietsers de files niet zou doen verkorten. Andere automobilisten zouden deze leegte immers al gauw opvullen. Het grootste voordeel van het gebruik van de fiets is echter het beter kunnen inschatten van de reistijd. Het gebruik van de fiets voor de woon-werkverplaatsing heeft (in vergelijking met de auto) een duidelijk positief effect op het milieu met name een vermindering van de geluidsoverlast en de uitstoot van stikstofoxiden (NOx), fijn stof en broeikasgassen (o.a. CO2). Op financieel vlak overtreffen de baten van het gebruik van de fiets ruimschoots de kosten ervan, zowel persoonlijk als maatschappelijk. Ook naar fysische en psychische gezondheid toe vallen de enorme voordelen op.

Hoe heb ik dit zelf onderzocht?

Deze laatste stelling werd gecontroleerd aan de hand van een data-analyse rond het fietsgedrag en ziekteverzuim van het personeel van Sint Jozef Geel. De administratieve dienst van de school leverde data van het gehele personeelsbestand. De ingediende fietskilometers dienden als maatstaf voor het fietsgedrag. De afwezigheden door ziekte vormden een graadmeter voor de gezondheid. Op basis van de aanbevelingen van WHO werden de werknemers ingedeeld in de “regelmatige fietsers” en de “niet-regelmatige fietsers.” Hierbij werd rekening gehouden met het gebruikte type fiets nl. een gewone fiets, een elektrische fiets met ondersteuning tot 25 km/h of 45 km/h. (zie tabel 1)

Enkel het fietsen tijdens de woon-werkverplaatsing werd hier in rekening gebracht. Na de statistische verwerking van de data werd met een betrouwbaarheid van 90% vastgesteld dat het ziekteverzuim van deze twee groepen verschilde.

Men kan voorzichtig stellen dat de werknemers van Sint Jozef Geel die regelmatig naar het werk fietsten minder vaak ziek waren.

“Dit onderzoek toonde nogmaals aan dat mobiliteit, milieu, gezondheid en financiën onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.”

In combinatie met het bronnenonderzoek werd besloten dat het “regelmatig fietsen” hierbij de oorzaak was en een “lager ziekteverzuim” het gevolg. Regelmatig sporten aan de juiste intensiteit bevordert immers de fitheid van je cardiovasculair stelsel en je spieren. Tegelijk vermindert dit de kans op obesitas, hypertensie, diabetes (type 2), osteoporose, bepaalde types kanker, (rug)pijn en gewrichtsklachten. Wie fit is, kan zich bovendien beter concentreren op het werk, is productiever en bovenal stressbestendiger. Dit verlaagt de kans op een depressie of burn-out. Wie regelmatig naar zijn werk fietste, verkeerde dus in een betere gezondheid (zowel fysisch als psychisch) en was daardoor minder vaak ziek. Dit onderzoek toonde nogmaals aan dat mobiliteit, milieu, gezondheid en financiën onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Ons huidig mobiliteitssysteem, waarbij een groot deel van het vervoer mogelijk gemaakt wordt door vervuilende verbrandingsmotoren, schaadt immers ontegensprekelijk het milieu en dus indirect onze gezondheid. De overheid of werkgevers kunnen bijvoorbeeld d.m.v. de factor “financiën” mensen overhalen om voor een duurzame vervoerswijze als de fiets te kiezen.