Een slimme aanpak kan levens redden
Stel… dat jij ongelooflijk ziek bent, of op het punt staat erg ziek te worden. En stel dat je je met 1 pil per dag een heel pak beter zou voelen. Wat zou er dan voor kunnen zorgen dat die pil ook dagelijks in jouw mond terecht komt?
Die vraag is één van de belangrijkste vragen van het moment in de context van de HIV-epidemie in sub-Saharisch Afrika. Vele mensen worden er immers besmet met HIV, een virus dat, indien onbehandeld, kan leiden tot AIDS. In het AIDS-stadium is je lichaam zeer zwak en kan het heel snel aftakelen.
Het goede nieuws is dat er de laatste decennia zo veel onderzoek naar het virus en mogelijke oplossingen is gebeurd, dat er tegenwoordig zeer goede medicatie beschikbaar is. Met 1 pil per dag kan je het virus vaak volledig de kop indrukken.
Ondanks talrijke projecten en een enorme hoeveelheid financiële steun van organisaties wereldwijd, blijkt het nog bijzonder moeilijk voor patiënten om die ene pil dagelijks in te nemen. Dit is afhankelijk van een hele boel factoren: gebrek aan kennis, taboesfeer, geen onmiddellijke beschikbaarheid van de medicatie, reiskost & reisduur naar het medisch centrum et cetera. Veel van de gezondheidsprojecten die tot nu toe werden opgezet, richtten zich vaak op één of enkele obstakels. Helaas moeten patiënten vaak een hele resem aan obstakels overwinnen om tot dagelijkse medicatie-inname te komen. Daarom leek het ons relevant om uit te zoeken wat de meest geschikte hulp zou kunnen zijn, die zo veel mogelijk obstakels wegneemt.
Onze focus lag op gezondheidsinterventies die gebruik maakten van lokale gezondheidsmedewerkers (LGWs). Dit zijn mensen uit het plaatselijke dorp die een basistraining in gezondheidszorg kregen. Hierdoor kunnen ze artsen en verpleegkundigen ondersteunen. Het fenomeen van LGWs is opgekomen rond 1955 in ontwikkelingslanden, enerzijds om tekorten in medisch geschoold personeel op te vangen, anderzijds om de belangen van de lokale bevolking te verdedigen. Vandaag de dag worden LGWs voornamelijk ingezet in medische interventies waarbij het belangrijk is om de socioculturele waarden en normen van patiënten te begrijpen. Gezien er op veel plekken een belangrijke taboesfeer hangt rond HIV, zijn LGWs zeer goed geplaatst om te begrijpen hoe patiënten en hun omgeving met het virus omgaan. Onze concrete onderzoeksvragen waren 1) in welke mate LGWs patiënten kunnen helpen in de strijd tegen HIV en 2) welke rollen ze exact zouden moeten opnemen om de beste hulp te kunnen bieden.
Hiervoor voerden we een literatuuronderzoek uit en namen we in totaal 19 studies over evenveel gezondheidsinterventies onder de loep. Al deze gezondheidsinterventies waren uitgevoerd in sub-Saharisch Afrika, maakten op één of andere manier gebruik van LGWs en rapporteerden hun resultaten op basis van harde cijfers, die de onderdrukking van het virus in het lichaam weerspiegelen. Uit onze analyse bleek dat de betrokkenheid van LGWs vaak leidt tot even goede of zelfs betere resultaten in vergelijking met een zorgprogramma waarbij er geen LGWs betrokken zijn. Daarnaast identificeerden we met behulp van een online computerprogramma enkele mogelijke verbanden tussen rollen van LGWs en succes van de gezondheidsinterventie. Zo bleek dat een goede onderdrukking van het virus meer waarschijnlijk lijkt te zijn in gezondheidsinterventies waarbij LGWs regelmatig huisbezoeken uitvoerden, waarbij LGWs de medicatie rechtstreeks naar de patiënten brachten en waarbij LGWs specifieke aandacht besteedden aan individuele steun met betrekking tot therapietrouw.
Op basis van die resultaten kunnen toekomstige interventies beter opgebouwd worden, waardoor uiteindelijk meer mensen hun strijd tegen het virus kunnen winnen. Want zeg nu zelf, een goede gezondheid, waar ter wereld ook, is veel waard.
