Tekezestuwmeer (Ethiopië) beïnvloedt regionale klimaat en verbetert leefomstandigheden

Het Tekezestuwmeer in Ethiopië beïnvloedt het regionale klimaat. Het stuwmeer matigt de temperaturen. Dit matigend effect in de temperatuur is een verbetering voor de leefomstandigheden van de plaatselijke bevolking en voor de landbouw. Naast een effect op de temperaturen beïnvloedt het Tekezestuwmeer ook de neerslaghoeveelheid en -intensiteit. De impact van het Tekezestuwmeer op het regionale klimaat onderzocht Steve Van Bastelaere, student geografie en geomatica aan de Universiteit Gent, voor zijn masterproef.

Het is al lang geweten dat grote wateroppervlaktes een effect kunnen hebben op het klimaat in de omgeving ervan. Doordat water langzaam opwarmt en afkoelt kan het de temperaturen in de omgeving beïnvloeden. Denk bij ons maar aan het verkoelend effect van de Noordzee op een warme zomerdag! Naast dit effect op de temperaturen kunnen grote wateroppervlaktes ook extra vocht toevoegen in de atmosfeer. De invloed van een groot wateroppervlak op het regionale klimaat is echter niet altijd gelijk. Daarom zou voor elk groot wateroppervlak onderzocht moeten worden wat de impact is op het klimaat. Voor het Tekezestuwmeer in Ethiopië was het effect ervan op het regionale klimaat nog niet onderzocht. Tot nu!

Het mogelijk effect van het Tekezestuwmeer op het regionale klimaat werd onderzocht door de landoppervlaktetemperatuur- en neerslaggegevens afkomstig van satellieten tussen de periode voor en na de komst van het Tekezestuwmeer te analyseren. Hiervoor werd gebruikgemaakt van statistische analyses. De Tekezedam en bijbehorend stuwmeer werd in 2009 in gebruik genomen.

Tekezedam in Ethiopië

Koeler overdag, warmer ’s nachts

Het Tekezestuwmeer zorgt voor een matigend effect van de landoppervlaktetemperaturen. De sterkste effecten van het stuwmeer werden over het stuwmeer zelf waargenomen. Overdag neemt de landoppervlaktetemperatuur af ten gevolge van het stuwmeer. Deze afname treedt op tot 10 km van de rand van het stuwmeer. De afname varieert van 1,0 °C in een zone van 0 tot 10 km van de rand van het stuwmeer tot maar liefst 8,1 °C over het stuwmeer. Landbouwers die op 10 km van de rand van het stuwmeer wonen, geven aan dat deze afname in de temperatuur overdag zorgt voor meer comfort in het dagelijkse leven en voor de landbouw zelf.

’s Nachts neemt de landoppervlaktetemperatuur toe ten gevolge van het Tekezestuwmeer. Deze toename treedt op tot 100 km van de rand van het stuwmeer. De toename varieert van 0,5 °C in een zone van 10 tot 50 km van het stuwmeer tot 2,5 °C over het stuwmeer. De afname in de landoppervlaktetemperatuur overdag is dus sterker dan de toename in landoppervlaktetemperatuur ’s nachts. Over het stuwmeer is er ook een afname in de gemiddelde landoppervlaktetemperatuur vastgesteld.

Lagere neerslaghoeveelheid en minder neerslagdagen in het droge seizoen

Het Tekezestuwmeer heeft niet enkel een effect op de temperatuur, maar ook op de neerslag. Er treedt wel alleen in het droge seizoen van oktober tot en met februari een effect op. De neerslaghoeveelheid in het droge seizoen neemt over het stuwmeer af van gemiddeld 50,0 liter in de periode voor de komst van het stuwmeer naar gemiddeld 39,6 liter in de periode na de komst van het stuwmeer. Het aantal neerslagdagen in het droge seizoen neemt over het stuwmeer en de zone van 0 tot 10 km van de rand van het stuwmeer af met respectievelijk 4,5 en 3 dagen.

Minder onweersbuien en minder intens

Het stuwmeer heeft een meer uitgesproken impact op de extreme neerslag. De dagelijkse neerslaghoeveelheid die slechts 1% van het jaar voorkomt, wat dus betekent dat het om extreme neerslaghoeveelheden gaat, neemt over het stuwmeer af van gemiddeld 21,3 liter in de periode voor de komst van het stuwmeer naar gemiddeld 19,0 liter na de komst van het stuwmeer. Een afname in extreme neerslaghoeveelheid betekent dat de neerslagintensiteit afneemt. Het jaarlijks aantal extreme neerslagdagen neemt over het stuwmeer en in de zone van 0 tot 10 km van de rand van het stuwmeer met respectievelijk 2 dagen en 1,5 dagen af. Het aantal extreme neerslagdagen zijn het aantal dagen dat extreme neerslaghoeveelheden van 20 liter of meer voorkomen.

Onweersbuien over en in de nabijheid van het Tekezestuwmeer nemen af in neerslagintensiteit en frequentie

Er kan dus besloten worden dat het Tekezestuwmeer het regionale klimaat beïnvloed. Het Tekezestuwmeer matigt de temperaturen en zorgt voor een afname in neerslaghoeveelheid en -frequentie. Het matigend effect op de temperaturen is positief voor de plaatselijke bevolking en de landbouw. De afname in neerslaghoeveelheid en -frequentie is dat mogelijk niet. Je zou kunnen denken minder neerslag is toch niet zo erg? Echter, een afname in neerslaghoeveelheid en -frequentie kan ook een impact hebben op de natuurlijke vegetatie en het landbouwsysteem. Of denk maar aan de mogelijke impact op de drinkwatervoorziening. Dit is stof voor verder onderzoek.