Op zoek naar de wolf: certificeren van de ecologische zoekhond
De wolf is terug in Vlaanderen. Ondanks de grote bevolkingsdichtheid in het bijna volledig bebouwde noordelijke deel van ons land, wist een wolvenpaar zich toch permanent te vestigen en zich zelfs in 2021 voor het tweede jaar op rij succesvol voort te planten in en rond de natuurgebieden en militaire domeinen van Oudsbergen en Hechtel-Eksel in Limburg. Maar het hebben van een territorium zo dicht bij de bewoonde wereld brengt risico’s met zich mee, zowel voor de wolf als voor de mensen in zijn omgeving. Veel mensen vinden wolven fascinerend en schitterend om naar te kijken in een wildpark of op tv, maar wanneer er effectief wilde wolven als het ware in hun achtertuin leven, zijn ze opeens minder grote fan. Recente meldingen in de media van aanvallen door wolven op schapen, pony’s en zelfs koeien zorgen ervoor dat buurtbewoners ongerust en zelfs angstig dreigen te worden.
Een belangrijk aspect om de publieke opinie te sturen, is het voorlichten van de bevolking en het monitoren van de wolven. Door mensen te vertellen waar de wolven leven en hoe ze zich gedragen, kan voorkomen worden dat de wolf als grote vijand en te bestrijden soort wordt aanzien. Mensen kunnen zichzelf en hun (huis)dieren dan immers beschermen tegen wolvenaanvallen. Om te weten te komen in welke gebieden de wolven precies leven, kunnen verschillende methoden gebruikt worden. In mijn thesis wordt gefocust op het gebruik van een ecologische zoekhond om op een niet-invasieve manier te zoeken naar wolvenmeststalen. Aan de hand van de locatie van die wolvenstalen kan het territorium van de wolven bepaald worden, zodat men mensen die binnen het territorium verblijven hierover kan inlichten. De gevonden wolvenstalen kunnen ook geanalyseerd worden om te bepalen hoeveel en welke wolven er in een gebied leven of passeren en waarmee ze zich vooral voeden.
Certificeringstest
Om te bepalen of een hond geschikt is als ecologische zoekhond voor wolvenmest, is een test noodzakelijk. Op die manier kan objectief aangetoond worden dat de hond kan ingezet worden als gecertificeerd ‘zoekinstrument’ bij officieel onderzoek naar en monitoring van de wolf. In mijn thesis zoek ik naar de meest geschikte wijze waarop zoekhonden specifiek op hun capaciteiten om te speuren naar wolvenmest kunnen getest worden. Op basis van de bevindingen tijdens en het evalueren van de resultaten van de uitgevoerde praktijktests, worden concrete voorwaarden geformuleerd waaraan de certificeringstest moet voldoen om een correcte beoordeling van de geteste hond te kunnen garanderen. Mijn thesis stelt het gebruik van een vierledige test voor. Het werken met die vierledige test heeft het voordeel dat niet enkel de geurherkenning en het generaliseringsvermogen van de ecologische zoekhond getest worden, maar ook de manier waarop hij samen met zijn begeleider zoekt in het veld. Het is immers mogelijk dat een hond prima een geur kan herkennen in een labo-omgeving, maar in het veld er niet in slaagt om stalen terug te vinden omdat hij te veel wordt afgeleid of op een verkeerde manier zoekt. Door de combinatie van een test in een gecontroleerde binnenomgeving, twee tests in een gecontroleerde buitenomgeving en een veldtest in ‘wolvengebied’, worden alle aspecten van een zoeking belicht en kan met kennis van zaken beslist worden of de geteste hond mag gecertificeerd worden als ecologische wolf-detectiehond.
Zicht op de line-up van de test in een gecontroleerde binnenomgeving (foto: Katrien Vrijdag)
Zoekhond vs. mens
Bijkomend aan het ontwikkelen van een certificeringsmethode, wordt in mijn thesis ook nagegaan hoe goed een ecologische zoekhond in staat is om meststalen van wolven te vinden in vergelijking met de mens. Bij elke vondst van de hond tijdens de veldtests werd vermeld of het staal ook kon teruggevonden worden door de mens. Er werd ook vermeld als een staal werd gevonden door de mens en niet werd gedetecteerd door de hond. Zo kon na verwerking van de resultaten aangetoond worden dat Wietse, de ecologische zoekhond in mijn studie, in staat is om ruim de helft meer wolvenmeststalen te vinden dan de menselijke deelnemers aan de tests.
Ecologische zoekhond Wietse die tijdens een veldtest verwijst naar een wolvenmeststaal. (foto: Katrien Vrijdag)
Europees onderzoek
Tenslotte onderzocht ik ook waar in Europa er al succesvol met ecologische zoekhonden naar wolven werd gezocht. Naast studies in Duitsland, Denemarken, Zwitserland en Polen worden ook onderzoeken uit Portugal en Frankrijk beschreven. Er wordt bekeken wie de verschillende Europese onderzoeken uitvoerde en wat het doel van de studies was.
