Kenniseffecten van een e-learningmodule m.b.t. medisch rekenen bij studenten verpleegkunde

Medisch rekenen en e-learning: een goed huwelijk?
Een gerandomiseerde gecontroleerde studie

Katleen Baldewijns, Prof. Dr. Rik Verhaeghe, Franky Buyle, Dr. Ann Van Hecke

Medische berekeningen … ze bezorgen vele verpleegkundigen nog steeds koude rillingen! Ondanks de media-aandacht gebeuren er nog altijd te veel fouten. Dit is onaanvaardbaar voor de patiëntenveiligheid. Zou e-learning een oplossing kunnen bieden om de kennis van medisch rekenen tot een aanvaardbaar niveau te brengen?  Na vergelijking van de resultaten van de onderwijsmethoden e-learning en klassikaal onderwijs bij 411 laatstejaarsstudenten verpleegkunde, kwamen we tot de conclusie dat het kenniseffect van e-learning sterk afhankelijk is van de voorkennis medisch rekenen en van het onderwijsniveau (HBO5 of bachelor) van de student verpleegkunde.

Twee onderzoeksvragen stonden centraal:

1/ Welke onderwijsmethode is het meest effectief voor het aanleren van vaardigheden in medisch rekenen: e-learning of traditioneel klassikaal onderwijs?

2/ Is e-learning medisch rekenen geschikt voor alle studenten? Spelen factoren als opleidingsniveau, leeftijd en geslacht, computervaardigheden, ... een rol?

Methode van onderzoek

De kennis medisch rekenen werd gemeten bij 411 laatstejaarsstudenten verpleegkunde van 13 scholen verspreid over Limburg, Vlaams-Brabant, West- en Oost-Vlaanderen. Na een eerste gevalideerde kennistest kregen de studenten gedurende 120 minuten les over medisch rekenen: de interventiegroep via e-learning en de controlegroep via traditioneel klassikaal onderwijs.

De studenten uit de interventiegroep (N=189) doorliepen 120 minuten zelfstandig een e-learningmodule, de studenten uit de controlegroep (N=222) kregen 120 minuten klassikaal  onderwijs met behulp van een powerpointpresentatie en oefeningen (analoog aan de inhoud van de e-learningmodule). De e-learningmodule werd ontwikkeld door de ziekenhuisapothekers van UZGent en de VDAB. Onmiddellijk na het doorlopen van de
e-learningmodule of na de traditionele les kregen alle studenten een tweede kennistest. Om het langetermijneffect te evalueren kregen diezelfde studenten na drie maanden een derde kennistest medisch rekenen.

Is e-learning geschikt om de kennis medisch rekenen te verhogen?

Onmiddellijk na e-learning en klassikaal onderwijs was de kennis medisch rekenen hoger, zowel in het HBO5 als in het hoger onderwijs. De kennis medisch rekenen bleek sterker verhoogd na klassikaal onderwijs dan na e-learning in het HBO5 verpleegkunde. In het hoger onderwijs verpleegkunde was er geen verschil tussen beide onderwijsmethoden. Naast het opleidingsniveau bleek ook de voorkennis medisch rekenen een belangrijke rol te spelen in het kenniseffect van de onderwijsmethode. Studenten met een lage voorkennis medisch rekenen leerden meer bij na klassikaal onderwijs dan na e-learning.

E-learning medisch rekenen voor iedereen?

E-learning medisch rekenen bleek dus even effectief als traditioneel onderwijs voor de hogeschoolstudent. De HBO5-student was meer gebaat met klassikaal onderwijs, maar vooral wanneer zijn voorkennis medisch rekenen laag was.

Indien er geen rekening wordt gehouden met het opleidingsniveau scoorden studenten jonger dan 25 jaar beter na e-learning dan oudere studenten, onafhankelijk van de voorkennis medisch rekenen. Geslacht en computervaardigheden hadden geen significante invloed op de resultaten na e-learning. 

En het effect na drie maanden?

De kennis medisch rekenen onmiddellijk na de les medisch rekenen en drie maanden later was vergelijkbaar.  E-learning scoorde hier net iets minder goed dan klassikaal onderwijs.

Conclusie

Uit onze studie blijkt dat de beide onderwijsmethoden goed zijn om de kennis medisch rekenen te verhogen: er is een grote vooruitgang zowel na e-learning als na traditioneel klassikaal onderwijs.  Wel blijkt het kenniseffect na e-learning of klassikaal onderwijs afhankelijk te zijn van het onderwijsniveau en de voorkennis medisch rekenen. Het is dus belangrijk eerst een analyse te maken van het profiel van de gebruiker(s) alvorens een e-learningprogramma medisch rekenen te implementeren. Maar de voordelen van e-learning zijn te groot om deze onderwijsmethode te negeren. Zo kan immers zonder grote investering van personeel op geregelde tijdstippen een opfrissing medisch rekenen aangeboden worden. Een e-learningprogramma raadpleeg je bovendien wanneer en waar je wil.