Kwaliteit van leren op de werkplek

LEREN OP DE WERKPLEK
STAGEBEGELEIDERS BIEDEN GEEN MEERWAARDE IN STAGES BSO

Er wordt door de stagebegeleiders in het beroepssecundair onderwijs heel wat tijd geïnvesteerd in het geven van begeleiding en feedback aan de leerling-stagiairs die in het kader van hun studie wekelijks op stage gaan. Toch blijkt deze begeleiding en feedback weinig invloed te hebben op wat leerlingen leren op hun stage. Dat blijkt uit een wetenschappelijk onderzoek van Ergi Vercaigne (Universiteit Antwerpen). Zelfsturende leeroriëntatie, taakeisen en jobcontrole hebben daarentegen wel een positieve invloed op wat leerlingen leren op hun stage.

Ergi Vercaigne is leerkracht en stagebegeleider in het 6e jaar Kantoor en volgde een bijkomende universitaire opleiding “Opleidings- en Onderwijswetenschappen” aan de Universiteit Antwerpen. Als afronding van haar studie wilde zij in het kader van haar huidige onderwijsopdracht inzicht krijgen in welke kenmerken een effect hebben op wat leerlingen uit het 6e en 7e jaar beroepssecundair onderwijs richting Kantoor leren op hun stageplaats.

Werkkenmerken
Vercaigne onderzocht een aantal werkkenmerken werden zoals taakeisen, jobcontrole en feedback. De taakeisen die een job met zich meebrengt is datgene wat je in je job moet doen en de jobcontrole is de mate waarin werknemers zelf kunnen bepalen wat ze doen, op welke manier en wanneer ze dat doen. Een ander werkkenmerk dat werd onderzocht is de feedback die men op het werk en via de school krijgt.

“Of mensen leren van hun werk hangt niet enkel af van de werkomgeving, maar ook van individuele factoren zoals zelfsturende leeroriëntatie”, legt Vercaigne uit. “Zelfsturende leeroriëntatie wil zeggen dat leerlingen zelf op zoek gaan naar nieuwe uitdagingen en verantwoordelijk willen zijn voor hun eigen leerproces.”

Er werd verondersteld dat hoge scores voor zelfsturende leeroriëntatie en hoge scores voor de werkkenmerken zijnde taakeisen, jobcontrole en feedback gepaard zullen gaan met een hogere mate van werkplekleergedrag.

Eigen initiatief
Vercaigne bevraagde 241 leerlingen in 8 verschillende scholen uit Vlaanderen. Alle bevraagde leerlingen zaten in het 6e of 7e jaar beroepssecundair onderwijs richting Kantoor en volgden anderhalve dag stage per week als administratieve uitvoerende kracht in bedrijven uit verschillende sectoren.

De resultaten van de analyses geven aan dat zelfsturende leeroriëntatie de grootste voorspeller is van werkplekleergedrag. Ook taakeisen en jobcontrole hebben een positieve invloed, maar in mindere mate dan zelfsturende leeroriëntatie. Daarnaast werd de invloed nagegaan van het werkplekleergedrag op het resultaat dat de leerlingen op hun stage behaalden. Hier stelde de onderzoeker een klein effect vast.

Ze ging ook na of de werkkenmerken en zelfsturende leeroriëntatie een rechtstreeks effect hebben op het stageresultaat. Ook hier is het voornamelijk de zelfsturende leeroriëntatie die invloed heeft op het stageresultaat maar ook de feedback van ervaren collega’s heeft een rechtstreeks effect op het stageresultaat.

Overbodige feedback
Opmerkelijk is dat de feedback van de stagebegeleider geen invloed heeft op het werkplekleergedrag in tegenstelling tot feedback van ervaren collega’s dat wel een positief effect heeft op het resultaat dat de leerlingen voor hun stage bekomen. “Hieruit kan je besluiten dat deze leerlingen voornamelijk werken voor het behalen van een goed resultaat maar niet echt geïnteresseerd zijn om effectief iets te leren op de stageplaats”, zegt Vercaigne. “Een conclusie die tegen de verwachtingen in ligt aangezien feedback als een belangrijke taak van de begeleiders gezien wordt opdat leerlingen leren op de werkplek. Daarnaast wordt door de stagementoren op de werkplek en door de stagebegeleiders heel wat tijd geïnvesteerd in begeleiding en het geven van feedback. Bijkomend duiden de leerlingen zelf aan dat ze de feedback van stagebegeleiders en ervaren collega’s bruikbaar en waardevol vinden.”

Uit deze studie komt voornamelijk het belang van zelfsturende leeroriëntatie naar boven om te kunnen leren op de stageplaats maar willen en kunnen deze leerlingen die verantwoordelijkheid wel opnemen? “Deze zelfsturing komt niet zomaar aanwaaien”, besluit Vercaigne. “De onderzoeker wijst hiermee op het belang om deze zelfsturende leerattitude reeds op school te ontwikkelen bij de leerlingen wat zeker ook interessant is in het kader van levenslang leren.”

Meer weten?
Student: Ergi Vercaigne ergi.vercaigne@telenet.be of 0497 28 86 83.
Promotor: prof. dr. Gijbels david.gijbels@ua.ac.be of 03 265 48 07