To litter or not to litter: nieuwe technologie doet zwerfvuil verminderen!

To litter or not to litter: nieuwe technologie doet zwerfvuil verminderen!

Zwerfvuil blijft een groot en globaal probleem. Jaarlijks wordt er ongeveer 164 miljoen euro gespendeerd aan het voorkomen, verwijderen en verwerken van zwerfvuil en dat is enkel voor Vlaanderen. Zwerfvuil is de oorzaak van tal van sociale, economische en ecologische problemen. In voorgaande studies werden verschillende communicatiestrategieën onderzocht die bijdragen aan het verhelpen van zwerfvuil. Zo werd in Gent een experiment uitgevoerd, waarbij de stad besloot om het afval in het Citadelpark een week te laten liggen om te kijken of mensen hun afval op die manier wel correct weggooien. Maar we zien nog niet de nodige verandering. Daarom ging deze studie onderzoeken of een 360°-video, een opkomende en veelbelovende technologie, kan dienen als oplossing voor dit grootschalige probleem.

Wat zijn 360°-video’s?

Het woord zegt het zelf, dit zijn namelijk video’s waarin je alles om je heen kan zien en je niet gebonden bent aan de richting van de camera. De laatste jaren wint het medium aan steeds meer populariteit en worden deze video’s steeds vaker verspreid via sociale media platformen, zoals Facebook en YouTube. Deze bedrijven zetten zelf ook programma’s op poten om dergelijke video’s gemakkelijk te maken en te uploaden. Maar waarom is deze technologie nu zo boeiend? 360°-video’s stellen de kijkers in staat om zich meer in te leven in de landschappen, situaties en problematieken die ze zien. Door te kiezen naar waar je kijkt en er meer zichtbaar is in een video, is meer interactie en inleving mogelijk. 360°-video’s zijn het medium bij uitstek om mensen op een laagdrempelige manier in contact te brengen met ervaringen van anderen.

Zwerfvuil, wat is dat juist?

Zwerfvuil is alles (voeding, plastic, sigarettenpeuken, kledij, …) dat niet op de juiste manier wordt weggegooid of wordt weggegooid op een ongewenste plaats (strand, bos, …). Het vormt vaak een gevaar voor de gezondheid van personen en zorgt voor tal van economische problemen. Zo leidt een storende hoeveelheid afval op openbare plaatsen tot minder toerisme. Ook zijn we allemaal bekend met de Great Pacific Garbage Patch, een enorme hoop vuilnis die ronddrijft in de Atlantische Oceaan. Deze is ontstaan en blijft groeien door al het afval dat in waterwegen en vervolgens de zee terechtkomt. De plastic soep is niet alleen zeer schadelijk voor de biodiversiteit in de oceaan, maar leidt ook tot micro-plastics. Dit zijn kleine deeltjes plastic die in ons eten eindigen en slecht zijn voor de eigen gezondheid. Wat we vaak vergeten als er wordt gesproken over zwerfvuil als maatschappelijk probleem, is dat dit ontstaat door individuen. Uit studies bleek dat 70% van het afval in bermen en 90% van het afval aan overgangspunten (bushaltes, treinstations, …) ontstaat door individuen. Hoewel mensen weten wat de negatieve gevolgen zijn, stelt dit gedrag zich vaak door gewoonte, herhaling of luiheid. De vraag is dus: hoe zetten we mensen aan om hun eigen afval correct weg te gooien of dat van anderen op te rapen?

Het online experiment

Dit studie ging op zoek naar een manier om zwerfvuil aan te pakken. Hierbij was het belangrijk om ervoor te zorgen dat personen meer betrokken werden met het probleem van zwerfvuil. Uit voorgaande studies bleek meermaals dat 360°-video’s resulteerden in meer betrokkenheid. Aan de hand van beeldmateriaal uit de stad Antwerpen, werd vervolgens een 360°-video gemaakt die zwerfvuil overheen heel de stad liet zien. Door de helft van de deelnemers te laten kijken naar een 360°-video en de andere helft naar een normale video, was het mogelijk om te zien of een 360°-video wel degelijk een invloed had op de ecologische intenties van personen.

Wat is het resultaat?

Uit dit onderzoek komt voort dat 360°-video’s wel degelijk zorgen voor verhoogde ecologische intenties. We kunnen besluiten dat wanneer personen een interactieve video zien, hun percepties lichtjes kunnen veranderen. Dit is te verklaren doordat 360°-video’s visueel aantrekkelijker zijn en de kijker meer betrokken is met het thema van de video. In deze studie zorgt een video over zwerfvuil ervoor dat kijkers langer stilstaan bij het probleem en, na een actieve boodschap, zich meer inzetten om dit probleem aan te pakken.

Waarom was deze studie zo innovatief?

Deze studie was een pionier in het verhinderen van zwerfvuil via 360°-video’s. Daarbovenop was het een van de eerste studies waarbij enkel smartphones werden gebruikt in het experiment. Hierdoor vond het experiment in een dagdagelijkse context plaats. In voorgaande studies maakten onderzoekers vaak gebruik van de typische VR-brillen. Niet alleen het gebruik van smartphones, maar ook het toegepaste model zorgde voor een vernieuwende wetenschappelijk bril. Onderzoek in dit domein wordt voornamelijk benaderd via typische modellen als het Technology Acceptance Model en Theory of Planned Behavior. 360°-video’s zorgen voor een meer gevoelsmatige invalshoek. Vanuit deze optiek werd dit onderzoek uitgevoerd op basis van het Norm Activation Model. Dit model werd speciaal ontwikkeld voor onderzoek naar altruïstisch, milieuvriendelijk gedrag.

Wat nemen we mee naar de toekomst?

Deze studie geeft niet enkel binnen de wetenschap aanzet tot meer onderzoek naar 360°-video’s en milieuvriendelijk gedrag, maar gaat verder. Zo wordt duidelijk dat initiatieven als MooiMakers en Be Wapp kunnen investeren in het creëren van 360°-video’s om inwoners van steden en dorpen warm te maken voor het verhinderen en opruimen van zwerfvuil. Ten slotte draagt het gebruik van deze technologie bij aan de technologische ontwikkelingen van personen. Dit blijkt eveneens nuttig in toekomstige ervaringen met zowel 360°-video’s als andere VR-ervaringen.

De 360°-video die gebruikt werd tijdens het experiment is terug te vinden via deze deze link.