Media als positieve stimulans tot gezond eten
Het positieve verband tussen media en gezond eetgedrag bij kinderen
Kunnen bepaalde mediavormen ook een positieve invloed hebben op het eetgedrag van kinderen? Dat is de vraag die centraal staat bij het onderzoek van Maaike Dijkhof, Masterstudente Communicatiewetenschappen aan de Universiteit van Antwerpen.
Kleurrijke en vrolijke reclamefilmpjes voor koeken, grappige cartoons die lekkere ijsjes aanbevelen en dansende en zingende figuurtjes die je verleiden met zoete frisdranken: wanneer je de televisie aanzet op een kinderkanaal kun je er niet omheen. Uit onderzoek is dan ook gebleken dat food marketing gericht op kinderen veelal ingezet wordt voor de promotie van ongezonde en vooral suikerrijke producten. De conclusie wordt dan ook al gauw getrokken dat tv-kijken een negatieve impact heeft op het gezonde eetgedrag van kinderen. Niet alleen vanwege deze blootstelling aan food marketing, maar ook zeker vanwege de verminderde fysieke beweging en het sneller eten van ongezonde maaltijden en snacks voor de tv. Is deze conclusie echter wel terecht? Zijn er geen manieren waarop televisie een positieve impact kan hebben op het eetgedrag van kinderen?
Culinaire tv-programma’s
Studente Maaike Dijkhof wilde hier meer inzicht in krijgen en heeft zich verdiept in de culinaire tv-programma’s die tegenwoordig steeds vaker op televisie te zien zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan programma’s als Ketnet Kookt en Kookschool, waarbij kinderen veel geleerd wordt over voeding, koken en gezondheid. Programma’s als deze zijn steeds meer aanwezig binnen onze maatschappij. Er is echter nog nauwelijks onderzoek uitgevoerd naar het daadwerkelijke effect van het bekijken van een dergelijk programma op het eetgedrag van het publiek. Zeker bij kinderen is dit een groot gebrek. En daar moest verandering in komen, vond Maaike Dijkhof.
‘’Steeds meer kinderen lijden aan overgewicht. Het is daarom extra belangrijk om erachter te komen welke factoren het eetgedrag van kinderen beïnvloeden’’, aldus Maaike. Door middel van een experiment onder kinderen van 10 tot 12 jaar onderzocht zij wat de invloed is van het bekijken van een culinair tv-programma op het eetgedrag van de kinderen en de mening die zij hebben over gezonde voeding. Twee groepen kinderen namen deel aan het onderzoek, waarbij de ene groep naar een culinair tv-programma keek en de andere groep niet. Zij keek naar een neutraal tv-programma. Zowel vooraf als achteraf vulden alle kinderen een vragenlijst in over hun eetgedrag en hun mening over gezonde voeding. Het bekijken van een culinair tv-programma bleek geen invloed te hebben op de mening die de kinderen hadden over gezonde voeding. ‘’Een mogelijke verklaring hiervoor is dat de kinderen voor het bekijken van het programma al vrij positief dachten over gezonde voeding, en dat het bekijken van één aflevering hier dus nog weinig invloed op heeft gehad’’ legt Maaike uit.
Het bekijken van een culinair tv-programma bleek echter wél een positieve invloed te hebben op het gezonde eetgedrag. Bij de keuze tussen een gezonde en een ongezonde snack kozen de kinderen die naar het culinaire tv-programma hadden gekeken aanzienlijk vaker voor de gezonde snack (fruit) dan de kinderen die naar het andere tv-programma gekeken hadden. De andere kinderen kozen vaker voor de ongezonde snack (koek). ‘’Zo zie je maar dat bepaalde mediavormen dus zeker een belangrijke positieve rol kunnen spelen bij het aanleren van gezond eetgedrag bij kinderen’’.
De invloed van geslacht en gezamenlijke familiemaaltijden
Bij het onderzoek werd ook gekeken naar andere factoren die een mogelijke invloed hebben op de mening van kinderen over gezonde voeding en hun daadwerkelijke eetgedrag. Geslacht bleek hierbij een bepalende factor te zijn. Zowel in de voor- als de nameting van het onderzoek hadden de meisjes meer zin in gezonde voedingsproducten dan de jongens. Dit sluit erg goed aan bij bevindingen uit eerdere onderzoeken, waarin is aangetoond dat meisjes meer waarde hechten aan gezond eten en ook vaker met hun gewicht bezig zijn, zelfs op jonge leeftijd al. Het onderzoek van Maaike Dijkhof bevestigt deze bevinding dus nog maar eens.
‘’ Gezamenlijke familiemaaltijden zorgen over het algemeen voor een gezonder eetpatroon bij kinderen ’’
Een andere factor die een duidelijke invloed blijkt te hebben op het eetgedrag van kinderen is het al dan niet samen eten met de rest van het gezin. Hoe vaker kinderen samen met de andere gezinsleden aan tafel zitten, hoe vaker zij ook gezonde voedingsproducten eten. ‘’Gezamenlijke familiemaaltijden zijn dus niet alleen ontzettend gezellig, maar zorgen over het algemeen ook voor een gezonder eetpatroon bij kinderen’’ concludeert Maaike. Ook deze bevinding kan zeker een belangrijke bijdrage leveren aan de strijd tegen overgewicht bij kinderen.
Het onderzoek van Maaike Dijkhof toont dus nog maar eens aan dat eetgedrag bij kinderen een complex fenomeen is, dat beïnvloed wordt door vele factoren. Het is ontzettend belangrijk om grip te krijgen op deze factoren, om er op die manier voor te zorgen dat overgewicht bij kinderen minder wordt en kinderen een gezonde leefstijl aanleren. Één ding is echter zeker: de conclusie dat tv-kijken een negatieve impact heeft op het gezonde eetgedrag van kinderen moet deels ontkend worden. Bepaalde mediavormen kunnen wel degelijk een positieve impact hebben op het gezonde eetgedrag van kinderen.
