Met de 2de graad een dag naar Gent: Mortuus Gandae en Onvoltooid verleden Gent

Speurende jongeren ontrafelen Gentse mysteries

De Gentse binnenstad weerspiegelt als geen ander de rode draad doorheen de West-Europese middeleeuwse geschiedenis. Zodra je een handboek geschiedenis van het secundair onderwijs openslaat, lees je over de Gentse handel in luxelaken, de politiek van Jacob van Artevelde en de graven van Vlaanderen, het geboortehuis van Keizer Karel, ....  Gent was een hoofdrolspeler in de Europese politiek en handel tussen de 10de en de 16de eeuw.

Het kleinste excuus zou voor een leerkracht geschiedenis dan ook voldoende moeten zijn om even het stoffige geschiedenislokaal te ontvluchten en zich samen met de leerlingen onder te dompelen in de bruisende Gentse mix van middeleeuwse gebouwen, gevels, pleintjes, waterlopen, ....

De planning van een dergelijke uitstap blijkt na ondervraging van verschillende leerkrachten geschiedenis niet vanzelfsprekend. Vaak vormen de vakoverschrijdende eindtermen, aansluitende leerplandoelen, een krap budget, ... een probleem. Klop je aan bij Gentse organisaties, dan vind je geen pakket dat beantwoordt aan bovenstaande eisen. Enerzijds heb je de klassieke gidsbeurt die weinig interactie en betrokkenheid van de leerlingen vraagt. Anderzijds heb je de speelse pakketten, die een minieme educatieve meerwaarde bieden en vaak te duur zijn.

Wij, enkele studenten Bachelor Secundair Onderwijs met de optie geschiedenis aan de Arteveldehogeschool, sloegen de handen in elkaar en werkten een pakket uit dat aan alle hedendaagse pedagogisch-didactische eisen voldoet. Het pakket bestaat uit twee spellen; een moordspel, Mortuus Gandae, in de Sint-Baafsabdij en een historisch kwartet, Onvoltooid Verleden Gent, in het centrum van Gent.

Uit de brede waaier aan mogelijkheden die de stad Gent te bieden heeft, diepten we deze twee onderwerpen uit. Bijna ieder aspect uit een handboek geschiedenis, van het middeleeuws stadsleven tot de macht van de middeleeuwse katholieke kerk, komt minstens in één van beide spellen ter sprake, zodat de integratie in het lessenpakket feilloos kan verlopen.

Het moordspel wordt gespeeld in het prachtig kader van de Sint-Baafsabdij. Toeristen worden vandaag nog uit deze beschermde historische site geweerd, maar wij kregen van monumentenzorg als eersten de toestemming om de site te integreren in een didactisch pakket voor het secundair onderwijs.

Zodra de leerlingen door de poort van de Sint-Baafsabdij wandelen, worden ze ondergedompeld in het abdijleven van de tiende eeuw. Ze worden opgewacht door een monnik die hen vertelt dat de keldermeester, de monnik verantwoordelijk voor de voorraden van de abdij, op mysterieuze wijze werd vermoord. De leerlingen kruipen in de huid van heuse detectives en krijgen de opdracht om de moord op te lossen. Al speurend verkennen de ze de ruimtes van de abdij (het poorthuis, het refectorium, het scriptorium, …), maken ze kennis met de functies en taken van de kloosterlingen (de abt, de prior, de novicen, lekenbroeders, …) en de regel van Benedictus. De grote troef van het moordspel is dat de leerlingen zich al spelend en speurend de leerstof omtrent de regel van Benedictus en het abdijleven eigen maken. De Sint-Baafsabdij is een unieke site waar geschiedenis ten volle tot leven komt!

Voor het kwartetspel verplaatsen we ons naar het historisch centrum van Gent. Veertien –en vijftienjarige pubers appreciëren het als leerkrachten hen vertrouwen en zelfstandigheid schenken. Met het historisch kwartet ontdekken de leerlingen op eigen houtje de historische waarden en geheimen van Gent. De leerlingen worden in groepjes verdeeld en elk groepje krijgt een rugzakje met daarin de benodigdheden om de bijhorende werkbundel in te vullen. De rugzak bevat ondermeer een digitaal fototoestel, een kompas, een bal, een verrekijker, .... Hiermee wijken we af van de klassieke methode met pen en papier. Dit omdat we de opdrachten apart, actief en leuk hebben proberen te maken. Zo moeten de leerlingen een echte Gentenaar zoeken en die ondervragen naar zijn kennis over het Gravensteen, ze mogen op het Kaatsspelplein (Patershol) het kaatsspel spelen, de leerlingen moeten een eigen wapenschild ontwerpen, … Omdat ook de techniek niet stilstaat krijgen de leerlingen de kans om een digitaal fototoestel te gebruiken. Met de foto’s leveren ze het bewijs dat ze effectief gezocht hebben naar details, zoals de drie Romeinse zuilen verwerkt in de renaissancegevel van het stadhuis. Maar daarnaast kunnen de foto’s in de verdere geschiedenislessen gebruikt worden en herinneren ze aan een leuk dagje Gent…

Het spel duurt ongeveer drie uur en dan hebben de leerlingen de Gentse binnenstad kriskras doorkruist. Het spel bestaat uit verschillende routes zodat de leerlingen elkaar pas terugzien aan het standbeeld van Jacob Van Artevelde, de eindbestemming van de tocht.

Tijdens de uittestfase bleek dat de gevarieerde opdrachten en de grote zelfstandigheid die van de leerlingen verwacht werd, werd gesmaakt. Ook de begeleidende leerkrachten en gidsen waren heel enthousiast. De gidsenvereniging Gandante was nauw bij het uittesten van het moordspel betrokken. Begin volgend jaar zullen zij Mortuus Gandae in hun aanbod opnemen en zullen de Vlaamse scholen bij hen het pakket kunnen aanvragen.

We zijn er van overtuigd dat we met ‘Mortuus Gandae’ en ‘Onvoltooid Verleden Gent’ op een eigentijdse en originele manier een nuttige bijdrage kunnen leveren aan het reeds bestaande aanbod van activiteiten dat Gent biedt. Meer nog, we zijn erin geslaagd een pakket samen te stellen dat de historisch correcte inhoud combineert met de nieuwste werkvormen zoals verwacht wordt volgens de recentste leerplannen. Kom naar Gent en overtuig jezelf dat leerlingen warm kunnen gemaakt worden om geschiedenis actief te ontdekken!