Daar stond ik dan, vol spanning achter mijn keyboard, klaar om mijn allereerste les Nederlands aan anderstalige volwassenen te geven. Woordenschat rond het thema ‘vakantie’ aanleren met een zelfgeschreven lied op de melodie van ‘En dans’ van Clouseau, wat had ik mezelf toch aangedaan? Te optimistisch? Naïef misschien? In ieder geval te laat om nog een ander plan te bedenken. Dus er maar met volle overtuiging voor gaan en hopen op het beste. Eerst wat onzeker voorzingen, hier en daar een fout akkoord. Nieuwsgierige blikken, wat aarzeling, dan de eerste enthousiasteling die met volle overtuiging probeert mee te zingen, niet altijd even juist. Gaandeweg steeds meer zelfvertrouwen en verbazing door het enthousiasme van de klasgroep. Steeds meer plezier in het samen zingen en leren. Uiteindelijk heel trots om te horen dat de cursisten het lied weken nadien nog steeds kennen. Sindsdien overtuigd: muziek maakt leren zoveel leuker. Hier wil ik mee aan de slag!
Anderstaligen die vandaag in Vlaanderen terechtkomen, botsen op een hele reeks uitdagingen. Na een soms lange en traumatische reis komen ze in een nieuw, onbekend land terecht waarin de maatschappij van hen verwacht dat ze Nederlands leren, integreren en hun steentje bijdragen door te werken en belastingen te betalen. Om de kans op werk en succesvolle inburgering te vergroten, is het leren van Nederlands voor velen dus noodzakelijk.
Een nieuwe taal leren kost echter veel tijd, herhaling en doorzettingsvermogen. Voor volwassenen verloopt dit leerproces bovendien een stuk moeizamer dan voor kinderen. Ook andere factoren kunnen het leerproces nog extra bemoeilijken of vertragen: een ander alfabetsysteem, een lage(re) scholingsgraad, leerproblemen, emotionele trauma’s...
NT2-cursisten hebben dus meer dan ooit nood aan degelijk taalonderwijs met motiverende en activerende werkvormen, zodat hun leerproces gestimuleerd wordt en het Nederlands zo goed mogelijk verankerd wordt in hun geheugen. En laat muziek nu net een krachtig middel zijn om aan deze nood te beantwoorden.
Op basis van bestaand onderzoek kan (nog) niet geconcludeerd worden dat ‘muziek slim maakt’. Wel is bewezen dat muziek de hersenen activeert en het welbevinden en onze emoties positief beïnvloedt. Bovendien blijken onze hersenen ook echt te genieten van muziek, want bij het horen van mooie klanken wordt er dopamine afgegeven aan het beloningssysteem.
Verder stimuleren muzische werkvormen de intrinsieke motivatie; cursisten zullen zich meer inzetten omdat iets leuk, nuttig en/of interessant is. Wie veel motivatie heeft, leert diepgaander en presteert beter. Tot slot versterkt samen musiceren het groepsgevoel binnen de klas, waardoor er een veilig en positief leerklimaat ontstaat waarin cursisten kunnen en willen leren.
Dat muzische werkvormen veel kansen bieden om krachtige leermomenten te creëren, is wel duidelijk. Wat betekent dit nu concreet en hoe pak je zo’n muzikale taalles idealiter aan? De volgende zes tips helpen je op weg:
Nieuwsgierig naar meer? Bestudeer al het uitgewerkt muzisch lesmateriaal met didactische uitleg in detail in mijn bachelorproef ‘Muziek doet leren: liedjes en riedels in de NT2-klas’. Ontdek het audiovisueel materiaal via onderstaande link:
https://www.youtube.com/watch?v=xTU1SYJ4vHA&list=PLGF5vblgWOiECOHd39CTfDbb2AQhS0swf
- Nele Van Mechelen