Nd:YAG laser in de restauratieve tandheelkunde

Gevoelige tanden? Al eens aan een laserbehandeling gedacht?

Een stralende zomerdag! Je geniet op het strand van de heerlijke warmte van de zon. Je loopt langs de dijk en ziet lachende kinderen, zonnende meiden, een dametje verdiept in een spannend boek, een groepje jongeren met een roddelblaadje… Aan je rechterzijde zie je een groot bord: ambachtelijk bereid ijs! Mmm, heerlijk, zo’n bolletje vanille. Je likt aan het optimaal gekoelde ijsje. Maar plots, zomaar uit het niets, schiet de pijn in je bovenkiezen! Er spoken tal van vragen door je hoofd: waar komt die pijn zo plots vandaan? De gedachte aan de tandartsboor doet je huiveren. Hoe kan dit behandeld worden?

Dentineovergevoeligheid: wat is het en waar komt het vandaan?
In normale omstandigheden is het dentine (d.i. het tandbeen) bedekt met een laagje glazuur of met tandvlees. Wanneer het dentine echter in contact komt met speeksel, kan dit aanleiding geven tot dentineovergevoeligheid. Dit is het geval wanneer bijvoorbeeld door het ouder worden het tandvlees terugtrekt of wanneer het beschermende laagje glazuur verloren gegaan is. In het dentine zitten namelijk zeer kleine kanaaltjes die in verbinding staan met de tandzenuw. Dentineovergevoeligheid wordt uitgelokt door temperatuurschommelingen, maar ook door chemische of mechanische stimuli zoals het tandenpoetsen. Ook het eten van zuur of zoet voedsel kan gepaard gaan met pijn.

Lasers bij de tandarts?!
Iedereen komt wel eens in contact met een laser. Neem bijvoorbeeld een eenvoudig pointertje dat gebruikt wordt tijdens een PowerPoint-voorstelling. Het idee dat lasers ook bij de tandarts gebruikt kunnen worden, is nieuw. Lasers kunnen een alternatief vormen voor de tandartsboor. De behandeling is pijnloos en is veel aangenamer voor de patiënt. Toch is het gebruik van lasers niet zo voor de hand liggend. Er zijn namelijk verschillende soorten lasers op de markt, elk met een verschillende golflengte en dus een verschillend effect.

Het is van essentieel belang de juiste laser te kiezen en de juiste laserinstellingen te gebruiken. Het gebruik van de verkeerde laser kan ernstige gevolgen hebben, zoals het afsterven van de tand. Daarom wordt er heel wat onderzoek verricht om te weten te komen welke laser en welke laserparameters gebruikt moeten worden om een optimaal effect te bekomen.

Wat is een laser eigenlijk?
Het woord ‘laser’ staat voor ‘light amplification by stimulated emission of radiation’. Een laser bestaat uit twee spiegels waartussen zich een tussenstof bevindt. Aan de tussenstof wordt energie in een geschikte vorm toegevoegd. Eén van beide spiegels is echter niet volledig reflecterend, waardoor er een bepaalde hoeveelheid licht/energie uitgezonden wordt. In tegenstelling tot gewoon licht, is laserlicht monochromatisch. Dit wil zeggen dat het licht dat de laser uitzendt slechts overeenstemt met een specifieke golflengte en dus uit één kleur bestaat. De golflengte is typerend voor het type laser en hangt af van het gebruikte materiaal van de tussenstof.

Welke laser komt nu in aanmerking voor welke behandeling?
Welke laser best gebruikt wordt, is afhankelijk van het oppervlak dat je wenst te bestralen en het effect dat je wenst te bekomen. De golflengte van de gebruikte laser moet zoveel mogelijk overeenstemmen met de absorptiekenmerken van het bestraalde weefsel. Wanneer dit niet het geval is, dan treedt er transmissie op van een bepaalde hoeveelheid energie. Hierbij passeert de straling het oppervlak zonder dat er enige interactie plaatsvindt. Dieper gelegen delen, zoals de zenuw van een tand, kunnen dan schadelijke effecten ondervinden, omdat de temperatuur er te hoog oploopt.

Er:YAG laserlicht (2940 nm) wordt goed geabsorbeerd door het glazuur en dentine van een tand. Bij de Nd:YAG laser (1064 nm) is dit echter niet het geval.

Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat een Er:YAG laser geschikt zou zijn voor de behandeling van cariës (d.i. “een gaatje”), terwijl de Nd:YAG laser eerder gebruikt kan worden voor tandvleesbehandelingen of voor de behandeling van dentineovergevoeligheid.

Zo heeft elke laser zijn specifieke toepassing. Voor een tandarts is het aanschaffen van één type laser dus niet voldoende om alle behandelingen te kunnen uitvoeren. Het aanschaffen van lasers brengt bovendien een hoog kostenplaatje met zich mee, waardoor de laser nog steeds niet ingeburgerd is in een algemene tandartspraktijk.

Conclusie
Als besluit kan gesteld worden dat het gebruik van lasers in de algemene tandartspraktijk steeds dichterbij komt. Tandartsen doen onderzoek om een tandartsbezoek zo aangenaam en pijnloos mogelijk te laten verlopen. Zo is behandeling van dentineovergevoeligheid mogelijk met een Nd:YAG laser (1064 nm), al is het gebruik nog niet algemeen ingeburgerd. Na zo’n laserbehandeling kan je dus pijnloos genieten van dat heerlijk ijsje op een stralende vakantiedag. Wil je meer te weten komen over dit intrigerende onderwerp, dan zal mijn scriptie u zeker heel wat kennis kunnen bijbrengen. Zowel de werking van lasers in het algemeen als de werking van de Nd:YAG laser in het bijzonder komt uitvoerig aan bod.