Wat als robots de turnjury vervangen?

Een te complexe jurering en verschillende juryschandalen: de turnsport heeft het moeilijk om fans aan zich te binden. Kan artificiële intelligentie hier een antwoord bieden? Céline Decoster (UGent) onderzocht het draagvlak voor een automatisch jureringssysteem bij juryleden, trainers, gymnasten en fans.

Turnen is een van de meest bekeken en bijgewoonde sporten tijdens de Olympische Spelen. Ondanks deze vierjaarlijkse populariteitspiek, heeft de turnsport last van een gebrek aan interesse in niet-olympische jaren. Een belangrijke reden hiervoor is dat gymnastiek een jurysport is. Voor een leek is het quasi onmogelijk om te begrijpen waarom de ene gymnast een betere score behaalt dan de andere. Voor wie wel vertrouwd is met de regels, is het dan weer frustrerend als de gegeven scores niet 100% objectief lijken.

Eurovisiesong-effect in het turnen

Inderdaad, de sport heeft al verschillende juryschandalen achter de rug die het gevolg zijn van menselijke vooroordelen bij de evaluatie van een oefening. Vooroordelen kunnen gebaseerd zijn op nationaliteit, de volgorde van de presterende gymnasten en de reputatie. Ook kan de positie van een jurylid of vermoeidheid een rol spelen in de evaluatie van gymnasten. Internationaal jurylid Marleen van Dooren spreekt uit ervaring: “Wanneer een gymnaste aan de andere kant van de vloer turnt, is ze soms vijftien meter ver van ons. Op dat moment hebben we geen zicht meer op haar voeten.”

De robots schieten te hulp

Deze problemen kunnen binnenkort verleden tijd zijn. Fujitsu en de Internationale Gymnastiek Federatie (FIG) werken samen aan de ontwikkeling van een nieuw jurysysteem dat belooft om vrij te zijn van vooroordelen. Dit systeem zal menselijke evaluatie en artificiële intelligentie combineren, en zou al gebruikt kunnen worden tijdens de uitgestelde Olympische Spelen van Tokyo 2020.

De complexiteit van het puntensysteem in turnen maakt de sport weinig toegankelijk voor het grote publiek

De technologie werkt via 3D-lasersensoren. Op basis van de positie van de gewrichten, kan de software de bewegingen herkennen en de uitvoering ervan evalueren. Vergelijkbaar met de VAR in het voetbal, kan de technologie ingeroepen worden om accuratere beslissingen te nemen.

In haar thesis onderzocht Decoster wat de juryleden, gymnasten, trainers en fans denken over dat nieuwe technologische jurysysteem. Wat zou de impact van deze technologie zijn op de populariteit van de sport?

AI-technologie als jureringstool

De resultaten waren duidelijk: een meerderheid van de geïnterviewden waren ervan overtuigd dat de technologie het jureringsproces ten goede zal komen. Het zal het transparanter, objectiever en accurater maken, waardoor er minder discussie zal ontstaan rond scores.

Ook voormalig internationale gymnaste Laura Waem is een voorstander: “Is een hoek goed of niet, is de pirouette volledig uitgedraaid of niet? Dat zijn dingen die deze technologie perfect kan zien, wat ik echt goed vind.” Deze positieve reacties zijn verrassend, gezien de controverse rond de VAR in het voetbal.

Toch waren er ook kritische opmerkingen. Zo zou de technologie de juryleden nooit volledig kunnen vervangen. Men plaatste namelijk heel wat vraagtekens bij de evaluatie van het artistieke aspect van de sport.

Voormalig internationaal gymnaste en huidig topsportcoach Julie Croket: “Turnen is een artistieke sport. De choreografie, de uitstraling, hoe de gymnaste voorkomt, dat gaat de computer volgens mij niet kunnen beoordelen. Ik zou niet weten hoe.”

Live in de arena

Er is maar weinig overtuiging dat het objectiever maken van het jureringsproces meer fans zal aantrekken tot de sport. Het transparanter maken daarentegen, zou een revolutie kunnen betekenen. De complexiteit van het puntensysteem in turnen wordt vaak als een van de voornaamste redenen genoemd waarom niet veel mensen de sport volgen.

Artificiële intelligentie zou niet alleen helpen bij de jurering, maar ook live uitleg geven bij die beslissingen

Het nieuwe systeem zou meer uitleg over de jurering kunnen geven, live in de arena en tijdens live-uitzendingen van wedstrijden. En dat zou een grote vooruitgang zijn voor de fans, vertelt turnfan Hannah Mouillot in het onderzoek: “Het is een feit dat mensen die de sport niet beoefenen het moeilijk hebben om een wedstrijd te volgen. De technologie zou ervoor kunnen zorgen dat het grote publiek gymnastiek beter begrijpt. En dat maakt de sport aantrekkelijker om naar te kijken.”

AI-technologie als trainingtool

Trainers en gymnasten zijn van mening dat ook de technologie als trainingstool voordelig kan zijn. Gymnasten die met dit systeem kunnen trainen zouden betere prestaties kunnen leveren op internationale wedstrijden.

En die betere prestaties leiden vaak tot meer media-aandacht, weet internationaal gymnast Florian Landuyt: “Er kijken niet veel mensen naar het turnen, tenzij er sterke prestaties geleverd worden. Toen Nina Derwael en het meisjesteam de Spelen haalden, was er plots wel veel media-aandacht en begonnen mensen de turnsport te volgen.” Dus het systeem gebruiken als een trainingtool zou ook onrechtstreeks kunnen leiden tot een grotere populariteit van de sport.

Als we nu de juryleden kunnen vervangen door robots, vervangen we dan ook de gymnasten binnenkort?

Promotor: prof. dr. Willem Standaert

Lees de scriptie

---

Dit artikel verscheen in de wintereditie van de Vlaamse ScriptieKrant