Nieuwsberichtgeving en angst voor Islamitische Staat
Trilt en beeft Vlaanderen voor Islamitische Staat?
Sinds juni 2014 worden we overladen met nieuwsberichten over de terreurorganisatie Islamitische Staat. 20% van de bevraagden heeft angst ontwikkeld voor deze terreurgroep. Dat blijkt uit de masterproef van Elien Kok, studente journalistiek aan de KU Leuven.
Zo’n 529 inwoners van Vlaanderen tussen 18 en 83 jaar namen deel aan de vragenlijst over nieuwsberichtgeving en angst voor Islamitische Staat. Deze data leverden enkele interessante resultaten op. “Eén vijfde van de respondenten rapporteerden angst voor Islamitische Staat”, stelt Elien Kok.
To fear or not to fear?
Het is één van de doelen van terroristische organisaties om angst te zaaien. “Respondenten rapporteren een lage bezorgdheid om het slachtoffer te worden van een terroristische aanslag. Daarnaast is men ook niet erg bezorgd dat iemand uit zijn of haar omgeving het slachtoffer van een terroristische aanslag zal worden.” Bovendien schat men de kans om het slachtoffer van een terroristische aanslag te worden heel laag in. “Dit is een positieve bevinding”, aldus Kok, “maar toch is een vijfde van de respondenten angstig voor Islamitische Staat.” In de masterproef werd ook een verschil gevonden tussen mannen en vrouwen. Vrouwen zijn over het algemeen angstiger dan mannen en schatten de kans groter in om het slachtoffer te worden van een terroristische aanslag. “Dit ligt in lijn met eerdere genderonderzoeken rond terrorisme”, stelt de masterstudente journalistiek.
Islamitische Staat in conversaties
Mensen die praten over Islamitische Staat blijken bovendien angstiger te zijn voor de terreurgroep en vertonen meer bezorgdheid dat zijzelf of anderen het slachtoffer worden van een terroristische aanslag. “Dit hangt bovendien samen met de mate waarin men blootgesteld wordt aan nieuwsberichtgeving over Islamitische Staat. Hoe meer men in contact komt met nieuwsberichtgeving over Islamitische Staat, hoe vaker de terreurgroep voorkomt in gesprekken met anderen,” legt de masterstudente uit. “Angst voor Islamitische Staat is overigens niet direct verbonden met iemands nieuwsconsumptie, maar toch is nieuwsberichtgeving een onvermijdelijke tussenstap aangezien er een verband werd gevonden tussen conversaties over IS en nieuwsconsumptie. Verder blijkt uit de resultaten dat mensen die angstiger zijn voor Islamitische Staat of zich meer zorgen maken dat ze zelf of dat anderen het slachtoffer worden van een terroristische aanslag, meer vermijdingsgedrag vertonen. “Dit komt overeen met wat we de voorbije maanden zagen gebeuren. Verschillende scholen zeiden hun daguitstap naar Brussel af omdat ze dachten het slachtoffer te worden van een terroristische aanslag.”
De rol van de media in nieuwsberichtgeving over Islamitische Staat
De media spelen een belangrijke rol in de angstvorming bij burgers. Uit eerder onderzoek blijkt dat terroristen via mediakanalen burgers willen bereiken die niet rechtstreeks betrokken zijn bij de terroristische aanslagen. Op deze manier willen de terroristen de bevolking doen geloven dat zij ook het slachtoffer van zulke daden kunnen worden. Doordat de media berichtgeven over hun daden speelt nieuwsberichtgeving dus in de kaarten van de terroristische organisatie. “In dit onderzoek werd echter geen verband gevonden tussen iemands hoeveelheid nieuwsconsumptie en angst voor Islamitische Staat, maar zoals eerder aangehaald speelt nieuwsconsumptie wel een indirecte rol.” Langs de andere kant zorgen media er ook voor dat men kennis over de terreurgroep verwerft. Wanneer men meer weet over de terreurgroep, blijkt men minder bezorgd te zijn dat men zelf of dat anderen het slachtoffer van een terroristische aanslag zouden kunnen worden,” stelt Kok.
Doen de media hun job wel goed?
Mensen zijn over het algemeen tevreden over de rapportering door de media over Islamitische Staat. “Er bestaat wel onenigheid over de hoeveelheid aandacht die mediakanalen besteden aan de terreurgroep. Men is het niet eens of de media te veel focussen op de misdrijven van Islamitische Staat of dat men juist de job als communicatiekanaal vervult.” De meerderheid van de respondenten denkt wel dat de media een rol spelen in het angstvormingsproces bij mensen. “Media moeten zich sowieso bewust zijn van het mogelijke angsteffect dat ze kunnen veroorzaken”, besluit masterstudente Elien Kok.
