Onderzoek naar het effect van handelsmissies op buitenlandse investeringen op een Belgische markt
“Onderzoek naar het effect van handelsmissies op buitenlandse investeringen op een Belgische markt”
“Een handelsmissie: zinvol of nutteloos?”
Prins Filip leidde van 16 tot 26 juni een federale handelsmissie naar China met als doel de relaties tussen België en China te onderhouden, de ondernemingen van beide landen met elkaar in contact te brengen en op die manier de handel tussen beide landen te bevorderen. In het verleden werd de berichtgeving over de concreet geboekte resultaten tijdens deze missies steeds overstemd door de berichtgeving over prinselijke blunders. Door zulke gebeurtenissen kan men zich gaan afvragen of een handelsmissie weldegelijk zinvol is.
Vooraleer men duidelijkheid kan scheppen over de effecten die een handelsmissie kan vertonen op de buitenlandse investeringen in België, dient er eerst gedefinieerd te worden wat buitenlandse investeringen zijn. Deze investeringen worden onderverdeeld in twee categorieën. Ten eerste de financiële stromen die het land binnen komen doordat het land producten is gaan exporteren, dit is de meest eenvoudige vorm van internationale handel. De financiële stromen die het land binnen komen zorgen voor een stijging van het nationaal inkomen, waardoor de inwoners zowel een grotere consumptiecapaciteit als consumptiebehoefte zullen hebben. Het surplus aan consumptie zal zorgen voor een stijging van de welvaart. Internationale handel creëert dus op termijn welvaart. Een tweede manier om buitenlandse investeringen aan te trekken gebeurt door de interesse te wekken van buitenlandse multinationals. Multinationals kunnen interesse tonen indien het land beschikt over goedkope arbeidskrachten, omwille van de technologische voorsprong waarover het land beschikt of omwille van de aanwezigheid van een schaarse grondstof in dat land. Als deze factoren aanwezig zijn kan de onderneming besluiten om voor een greenfieldinvestering te kiezen of om een joint venture aan te gaan met een plaatselijke onderneming om op die manier synergie te creëren. Dit wordt beschouwd als zijnde de directe buitenlandse investeringen. Een handelsmissie is een manier om deze twee vormen van investeren aan te trekken. Tijdens de handelsmissie wordt o.a. aan marktprospectie gedaan, worden contacten gelegd tussen de deelnemende Belgische ondernemingen, de plaatselijke ondernemingen en de plaatselijke politieke beslissingsnemers. Deze activiteiten leggen vooral de nadruk op het exporteren als vorm van investeren. België heeft ook nood aan directe buitenlandse investeringen, daarom zal er tijdens een handelsmissie ook aandacht worden besteed aan de promotie van België als investeringsland. België is erg attractief omwille van haar centrale ligging ten opzichte van de belangrijkste markten in de Europese Unie. Verder is ook de efficiënte werking van het logistieke distributiesysteem een attractiviteitspool. Tot slot is ook de scholingsgraad van de Belgische arbeiders een positieve zaak om directe buitenlandse investeringen aan te trekken. Door de regionalisering van de buitenlandse handel in 1993, is het nu de taak van de regio’s om een eigen exportbeleid te voeren, alsook om de eigen regio te promoten om op die manier directe buitenlandse investeringen aan te trekken. Het onderzoek dat vooraf ging aan dit artikel heeft getracht het begrip handelsmissie volledig te omschrijven aan de hand van de meningen van de ondervraagde ondernemingen. Zo werd het begrip handelsmissie duidelijk gedefinieerd door de raakvlakken, tussen de van de ondernemingen verkregen definities, uit te werken en de meest belangrijke onderdelen van deze definities te benadrukken.Verder werden de doelstellingen en de motieven tijdens een handelsmissie onder de loep genomen. De verkregen doelstellingen uit de theorie werden aan de ondervraagde ondernemingen voorgelegd met de vraag deze te rangschikken naar belangrijkheid. Daaruit bleek dat ‘contacten leggen met potentiële buitenlandse partners’ en ‘vertrouwensrelaties’ opbouwen cruciale doelstellingen zijn tijdens een handelsmissie. Men kan namelijk enkel zaken doen indien men door de jaren heen een wederzijds vertrouwen heeft opgebouwd. Daarom haalt Sabine Soetens, areamanager Flanders Investment & Trade, terecht aan dat de opvolging na een handelsmissie een niet te onderschatten factor is, indien men in een later stadium verdere handelsbetrekkingen wenst te onderhouden. De deelnemende ondernemingen worden tijdens de handelsmissie begeleid door de organiserende instellingen, zijnde FIT, AWEX, Brussels Export en ABH. Uit het onderzoek bleek dat haast elke deelnemende onderneming contacten had kunnen leggen tijdens de ondernomen handelsmissie, hieruit kan geconcludeerd worden dat de organiserende instellingen hun taak goed volbrengen. Wat de contacten uiteindelijk opbrengen hangt volledig van de onderneming zelf af. Het laatste punt dat in het onderzoek aan bod kwam, waren de verschillen tussen de federale en regionale handelsmissies. De federale handelsmissies, meestal onder begeleiding van Prins Filip, overstijgen op vlak van belangrijkheid de regionale handelsmissie. De aanwezigheid van een lid van de Koninklijke familie, doet deuren open die anders heel moeilijk te openen zijn. Om die reden vinden de ondervraagde ondernemingen de aanwezigheid van Prins Filip dan ook noodzakelijk. Op vlak van concrete realisaties is er ook een verschil te merken. Regionale handelsmissies zullen veel gerichter werken naar het zakendoen, terwijl op federale handelsmissies men eerder contacten zal leggen. Samenvattend kan men dus besluiten dat een regionale missie veel efficiënter is, aangezien er meer gestoeld wordt op professionele contacten. De federale missies steunen meer op diplomatieke contacten tussen twee landen, waardoor de zakelijke belangen iets meer naar de achtergrond verschoven worden.
Het is fout te veronderstellen dat handelsmissies een waardemeter zijn voor het bepalen van het omzetcijfer van een onderneming. Het is echter wel zo dat handelsmissies kunnen zorgen voor significant meer investeringen in een Belgische markt op lange termijn. De handelsmissies geven het Belgische zakenleven de mogelijkheid om een groter afzetgebied te bestrijken, of om joint ventures aan te gaan met buitenlandse bedrijven, waardoor er op termijn schaalvoordelen kunnen plaatsvinden. Zoals reeds aangehaald zijn handelsmissies enkel succesvol indien er een vertrouwensrelatie op lange termijn kan opgebouwd worden tussen de zakenpartners. Eenmalige contracten zorgen dan wel voor een stijging van het omzetcijfer, ze zijn echter niet van lange duur en dus ook niet significant. Er dient echter wel besloten te worden dat de handelsmissie steeds vertrekt van twee hoofddoelstellingen. Enerzijds het stimuleren van de export, dit is de hoofddoelstelling van de ondernemingen, anderzijds het aantrekken van de directe buitenlandse investeringen, zijnde de hoofddoelstelling van de verschillende overheden. Het onderzoek wees uit dat een handelsmissie een zeer belangrijk en zinvol hulpmiddel is voor de Belgische ondernemingen.
