Gedraag je rijk methode voor kleuters

Tijdens mijn stages doorheen mijn opleiding, kwam ik in aanraking met kleuters die kampen met moeilijk gedrag. Deze kleuters werden eerder gestraft dan geholpen, doordat de leerkrachten niet goed wisten hoe hier gepast mee om te gaan. Mijn ervaring met kleuters met moeilijk gedrag in de klas en vooral de vraag ‘hoe moet ik als leerkracht hier op een gepaste manier mee omgaan?’. Is de start geweest voor mijn praktijkgericht onderzoek.

Handelingsverlegenheid bij leerkrachten

In de actualiteit zie je deze problematiek vaker verschijnen. Zo stond er in “Klasse” een artikel over een kleuter met gedragsproblemen. Hij schopte de juf, kreeg vaak woedebuien, deed klasgenoten opzettelijke pijn, vernielde speelgoed, … De leerkracht wist niet hoe ze dit probleem moest aanpakken, dit maakte haar handelingsverlegen. Dit wil zeggen dat je het vermogen niet hebt om adequaat te handelen volgens de signalen of zorgen om een bepaald kind te helpen. Ook ik was handelingsverlegen.

Aan de hand van een schriftelijke vragenlijst ben ik gaan uitzoeken waar dat het ‘misliep’ in de klas. Hieruit kon ik opmaken dat de leerkrachten vooral het onthaal en de kringactiviteiten moeilijk vonden. Uit een andere vraag van de vragenlijst bleek dat de leerkrachten vooral nood hebben aan vormingen en aan kennis van (nieuwe) methodes. Dit bracht mij op het idee om een methode te maken voor kleuters om te werken aan moeilijk gedrag.

Mijn methode VS TOPspel

Na een uitgebreid verkennend onderzoek viel mijn oog op een methode die reeds in de lagere school wordt toegepast in functie van moeilijke gedragingen bij kinderen, namelijk ‘TOPspel’. Dit is een preventie-programma om gedragsproblemen terug te dringen. De methode ‘TOPspel’ trok mijn aandacht, ik stelde als doel om deze methodiek te vertalen naar een kleutervriendelijke versie, namelijk ‘gedraag je rijk’.

In mijn methode komt er ook een stukje ‘rust in de klas’ voor. Als kind was het in mijn herinneringen altijd luid in de klas met veel prikkels, dit zorgde voor een verminderde concentratie. Dit zag ik ook bij andere kleuters tijdens mijn stages. Wanneer kleuters zich ‘innerlijk’ niet rustig voelen, kan dat resulteren in moeilijk gedrag. voorbeelden om hierop in te zetten zijn yoga, mindfulness, snoezelen, minder prikkels in de klas brengen, structuur aanbrengen in de kring, … dit creëert rust in de klas.

Er zijn 4 pijlers in mijn methode die los van elkaar staan, waardoor ze apart kunnen worden toegepast. De eerste pijler is ‘werken aan afspraken’, de 2de ‘werken aan gevoelens en complimenten geven’, de 3de is ‘ouderbetrokkenheid’ en tenslotte de laatste pijler ‘werken aan rust in de klas’. Aan de hand van deze pijlers wil ik zoveel mogelijk moeilijk gedrag voorkomen en zo de handelingsverlegenheid van leerkrachten verminderen.

Mijn ontwerp kan toegepast worden in de reguliere klaswerking, zowel tijdens de kringmomenten als hoekenwerk. Dit kan, doordat ik een leerlijn met mogelijke activiteiten heb uit gewerkt voor alle kleuterleeftijden, gebaseerd op de principes van het bestaande ‘TOPspel’. Vanuit mijn ervaringen met verschillende losse activiteiten van ‘gedraag je rijk’ kan ik besluiten dat de kleuters betrokken waren bij de toepassing van de principes.

Waarom de naam ‘gedraag je rijk’?

Gedraag slaat op gedrag en rijk verwijst naar het leren praten over jezelf, je gevoelens, anderen een compliment geven, anders kijken naar jezelf en anderen. Zo word je een rijk persoon in de toekomst!

Kortom:

“Hoe vroeger we starten, hoe meer we winnen, hoe rijker de toekomst … gedraag je rijk!”