Girl or boy?

Ik ben Jolien, 16 jaar oud. Al jarenlang ben ik ongelukkig, zit ik niet goed in mijn vel, klopt er iets niet. De reden? Geen idee, het zal wel gewoon de puberteit zijn en dus ook het zoeken naar wie ik ben en wat ik wil in het leven. Althans dat dacht ik… Totdat ik met iemand in contact kwam die zich ook zo voelde, totdat ik verhalen hoorde en besefte dat er nog meisjes zijn die zich eigenlijk jongen voelen. Een gevoel dat ikzelf al altijd heb gehad. Dat vrouwen graag vrouw zijn en zich ook zo voelen? Wow, dat was een shock! Maar dat ik niet de enige ben die mij zo voelt en dat er iets aan gedaan kan worden, dat was eigenlijk vooral een opluchting! Jippie, ik ben niet alleen! Jippie, ik ben niet de enige! Na wat opzoekwerk wist ik het zeker, ik ben een jongen! Of zoals ik in de volksmond jammer genoeg nog vaak genoemd word: een transgender, transseksueel, transman.

In mijn masterproef seksuologie heb ik de literatuur bestudeerd en interviews afgenomen van transgenders. Een transgender, wat een ander woord is voor een transseksueel, is een man of vrouw die de wens heeft de lichamelijke kenmerken te laten overeenkomen met het andere geslacht. Jolien werd geboren met vrouwelijke geslachtsdelen en werd dus als meisje opgevoed, maar voelt zich jongen, kleedt zich als jongen, wil als jongen aangesproken worden... Jolien wordt een transman genoemd. Jolien is evenveel en misschien zelfs mannelijker dan sommige mannen die als jongen werden bestempeld bij de geboorte, biologisch dus man zijn en cismannen worden genoemd. Nu zie ik de vraagtekens al boven uw hoofd circuleren. Klopt het bovenstaande wel degelijk? Onze samenleving en opvoeding hebben namelijk zodanig ingeprent dat je of vrouw of man bent van bij de geboorte en ook voor de rest van je leven zo moet zijn. Wat echter een onrealistische uitspraak is, want je mag een geslacht niet gelijkstellen aan een gender. Je krijgt je geslacht toegekend bij de geboorte op basis van de geslachtsdelen die je hebt. Dat hebben ze in onze wereld zo bestempeld als vrouw of man, maar weet je dat er ongeveer 1 inwoner per 2.000 à 4.000 transman is. Omgekeerd is er ook ongeveer 1 inwoner per 1.000 à 2.000 die bij de geboorte het mannelijke geslacht toegewezen kreeg en het verlangen heeft om vrouw te zijn, en dus transvrouw is. 

Het is belangrijk op te merken dat er ‘ongeveer’ bij de aantallen vermeld staat. Deze zijn namelijk gebaseerd op personen die er psychisch onder lijden, wat ook genderdysforie wordt genoemd. In België en in de meeste landen moet een psycholoog of seksuoloog eerst genderdysforie vaststellen voordat een medische transitie gestart kan worden. Wettelijk kan men sinds 2018 wel de eigen voornaam en/of het geslacht wijzigen zonder tussenkomst van een hulpverlener. Indien bij een persoon geen genderdysforie wordt vastgesteld, wordt deze ook niet tot het totale aantal gerekend. Er zijn met andere woorden ook personen die beseffen dat ze volgens de samenleving in het verkeerde lichaam geboren zijn, maar niet gekend zijn bij hulpverleners en daardoor dus niet bij het aantal geteld worden. 

Wat is dan het verschil tussen geslacht en gender? Wel, je geslacht wordt bepaald op basis van je geslachtsdelen bij de geboorte, terwijl je gender makkelijk kan voorstellen als een lijn met aan de ene kant ‘vrouw’ en aan de andere kant ‘man’. Elk punt op deze lijn is dan een mogelijk gender en geeft dus weer in welke mate je jezelf meer vrouw of man voelt. Eigenlijk is het bij transgenders dus niet het gender dat verandert, maar het geslacht en dus ook de seksualiteit. ‘Transseksuelen’ lijkt dus een betere benaming te zijn dan ‘transgenders’, maar deze laatste wordt vaker gebruikt.

Dat Jolien beseft dat ze volgens de samenleving in het verkeerde lichaam geboren is, dat is één iets, maar ervoor zorgen dat ook andere mensen haar als jongen gaan zien, dat is iets anders. Jolien wordt doorverwezen naar een endocrinoloog (arts gespecialiseerd in hormonen) als eerst genderdysforie wordt vastgesteld en er een blijvend gevoel is in het verkeerde lichaam te zitten. De endocrinoloog gaat eerst en vooral de persoonlijke en familiale voorgeschiedenis na om vervolgens een lichamelijk onderzoek uit te voeren. Wanneer eventuele aanwezige medische of mentale aandoeningen stabiel zijn en Jolien heeft ingestemd met een behandeling, bespreekt de endocrinoloog samen met Jolien hoe testosteron, een mannelijk hormoon, het best toegediend kan worden. In België worden bij transmannen levenslang hormonen toegediend aan de hand van een injectie, gel of pil. De injectie wordt het meest gebruikt omwille van praktische redenen en omdat deze minder (onaangename) bijwerkingen vertoont. Indien Jolien dit wenst, kunnen ook borstamputaties, geslachtsoperaties en andere operaties uitgevoerd worden met verschillende mogelijke complicaties. Echter is het resultaat voor transmannen vaak nog teleurstellend, wat blijkt uit de afgenomen interviews. Voornamelijk de baardgroei en de mannelijke stem die komen na het innemen van hormonen blijven vaak te lang uit. Ook de geslachtsoperatie wordt vaak niet gekozen door de vele mogelijke complicaties en doordat het uitzicht van de penis onvoldoende lijkt op dat van een cisman. Met of zonder geslachtsoperatie verloopt de seksualiteit ook anders. Penetreren met een door testosteron gegroeide clitoris is namelijk onmogelijk. Ook kunnen transmannen met een penis geen natuurlijke erectie krijgen en moet daar dus een hulpmiddel aan te pas komen. 

Transmannen voelen zich over het algemeen niet goed bij het feit dat ze nooit 100% zullen zijn zoals een cisman. Desondanks voelen de meeste transmannen zich wel beter nadat de transitie werd gestart en daalt dus voornamelijk de genderdysforie. Dit is dan ook de hoofdreden waarom de transities plaatsvinden. Iedereen heeft namelijk ‘het recht’ om gelukkig te zijn. Wordt het dus niet eens tijd dat onze maatschappij minder in de hokjes ‘vrouw’ en ‘man’ denkt en dus mensen gewoon aanspreekt met hoe zij dat willen? Mensen gewoon laat zijn wie ze willen zijn? Ik moedig jullie hiertoe aan, om zo toch iets positiefs te laten plaatsvinden in 2020.