Loot boxes in videospellen: mogen kinderen gokken?

Beeld je in: je kind van tien jaar oud vraagt een paar euro om met een gokautomaat te kunnen spelen. Tuurlijk zeg je neen: een kind hoort niet te gokken. Het is niet alleen not done omdat het slecht is voor je kind, het is ook simpelweg verboden in België. Maar in een online wereld, waar alles kan, vervagen deze normen…

Videospellen maken deel uit van het dagelijkse leven van jongeren. Ze bevatten vaak componenten met kanselementen. Het ene component lijkt al meer op gokken dan het andere. Een van deze componenten zijn ‘loot boxes’.

Een watte?!

Loot box is een verzamelnaam voor een concept dat in verschillende videospellen verschillende namen krijgt. Telkens komt het op hetzelfde neer: er is een doos of kist, die een speler al dan niet gratis kan openen, waarvan de speler een in game item (een voorwerp in het videospel) verkrijgt. De speler weet op voorhand niet welk item. Dit kan iets zijn dat de speler vooruit helpt in het spel, zoals een geweer, maar kan ook puur esthetisch zijn. Vraag eens aan de dichtstbijzijnde jongere of kind om je uit te leggen wat een skin is.

Het probleem

Samen met het populairder worden van loot boxes, groeide ook de kritiek: loot boxes zijn volgens sommigen een vorm van gokken, omdat de speler op voorhand niet weet wat die zal krijgen. Psychologisch onderzoek ondersteunt deze kritiek. Het kopen van loot boxes zou voldoende op gokken lijken, dat er een verband is tussen risicovol gedrag ten opzichte van gokken en het kopen van loot boxes. Of loot boxes effectief problematisch gokken veroorzaken, of enkel zorgen voor de mogelijkheid om problematisch gokgedrag te stellen, is onduidelijk. Uit Europees onderzoek blijkt dat de ontwikkeling van zowel kinderen als jongeren hierdoor op een negatieve manier kan worden beïnvloed. Een groot deel van de videospellen die volgens officiële richtlijnen geschikt zijn voor minderjarigen, bevatten loot boxes.

Loot boxes, die je met amper enkele Euro’s kan aankopen, lijken op gokspellen. Er stelt zich een maatschappelijk probleem. Zoals eerder aangehaald: kinderen mogen in België helemaal niet kunnen gokken. Dat is verboden. De vraag is dus: waar schiet ons rechtsstelsel tekort? Is er geen juridisch kader of wetgeving die het verbiedt? Of is het wel verboden, maar wordt het recht onvoldoende afgedwongen?

Het onderzoek

Voor mijn onderzoek bepaalde ik een definitie van het loot box-mechanisme, aangezien loot box een vaag begrip is. Hieronder wordt het loot box-mechanisme schematisch weergegeven. Het kan u helpen begrijpen hoe het mechanisme werkt.

In game currency is een munteenheid die enkel in een videospel wordt gebruikt.

De theorie

In mijn onderzoek wordt de wetgeving gezocht die hier van toepassing kan zijn. Deze wetgeving (het juridisch kader) wordt toegepast op het loot box-mechanisme. Ik ga na of het juridisch kader de speler, in theorie, voldoende zou moeten beschermen.

De kansspelwetgeving wordt grondig onder de loep genomen. Hieruit blijkt dat het niet helemaal duidelijk is welke loot boxes al dan niet verboden zijn onder de kansspelwet. Het beschermingsniveau van de speler is hierdoor afhankelijk van interpretatie.

Een ander deel van het juridisch kader is het privaat recht, namelijk de relatie tussen de speler zelf en de spelontwikkelaar. Ook deze regelgeving wordt onderzocht en beoordeeld op de toepasselijkheid. Omdat loot boxes niet door elk Europees land als een kansspel wordt beschouwd, is het niet altijd duidelijk in hoeverre de Europese regulering kan worden toegepast.

Uit het onderzoek blijkt dus dat de toepasselijkheid van wetgeving en andere juridische regels niet altijd helemaal duidelijk is. Ondanks deze onzekerheid, blijkt dat het huidig regelgevend kader de speler voldoende bescherming kan bieden. De privaatrechtelijke bescherming van spelers kan soelaas bieden voor de verkwister, maar beschermt de speler over het algemeen minder dan de kansspelwet.

De harde realiteit

Maar dit is louter theorie. Kinderen kunnen in België loot boxes kopen tegen betaling. Dit onderzoek gaat hier dieper op in. Er werden ook enkele videospellen onderzocht. Iets minder dan de helft bevatten loot boxes (of een zeer gelijkaardig mechanisme). Deze loot boxes worden door de kansspelwet verboden in België. Mijn onderzoek is extreem beperkt, maar legt toch duidelijk een probleem bloot: ondanks een verbod, kunnen kinderen loot boxes kopen. In praktijk zijn onze kinderen dus onvoldoende beschermd.

Tot het de overheid lukt dit in te dijken, zullen we op jou, volwassene, moeten rekenen. En dan kan er niets anders gedaan worden dan de afgezaagde, al duizenden keren aangehaalde tips te herhalen: weet welk spel je kind speelt, hoe het in elkaar zit, en waar het geld aan verdoet. Ook videospellen die gericht zijn op jonge kinderen en heel onschuldig lijken, zijn dat niet altijd. Als je niet toelaat dat je kind geld verkwist aan een gokautomaat, laat het dan ook online niet toe.