(Not so a)lone actor terrorism?

Hanne
Caluwaerts

Het onderzoek in dit artikel is gericht op het ontwikkelen van een beter begrip van recente vormen van extreemrechts terrorisme. Lone actor terrorisme is niet voldoende om deze terreurdaden te verklaren, omdat het voorbij gaat aan het belang van context, leerprocessen en interactie. Aan de hand van de differentiële-associatietheorie van Sutherland (1947) wordt een analyse uitgevoerd van het extreemrechtse forum /pnd/ (Politics, News & Debate) op 8kun.

Volgens de Global Terrorism Index (2019) waren in 2018 17,2% van de terroristische aanslagen in het Westen van extreemrechtse aard. De aanslagen van islamistische aard bedroegen echter ‘maar’ 6,8% van het totaal. Daarnaast konden 62,8% van de aanslagen niet toegeschreven worden aan een bepaalde groepering (GTI, 2019). In Noord-Amerika, Europa en Oceanië is de dreiging van extreemrechts terrorisme de laatste vijf jaar toegenomen. Tussen 2014 en 2018 zijn aanslagen van extreemrechtse aard met 320% gestegen. Een belangrijke bemerking hierbij is dat in tegenstelling tot het islamistisch terrorisme, geen enkele extreemrechtse terrorist in 2018 beweerde lid te zijn van een terroristische groepering (Institute for Economics & Peace, 2019).http://visionofhumanity.org/indexes/terrorism-index/

Hoewel extreemrechts terrorisme aan een opmars bezig is, lijkt er vooralsnog onvoldoende aandacht voor dit fenomeen te zijn in wetenschappelijke literatuur. Onderzoek blijft doorgaans sterk incident-gedreven en focust onvoldoende op staatsterrorisme en non-jihadistisch terrorisme, zoals extreemrechts terrorisme (Schuurman, 2019: 463). Het onderbelicht blijven van deze recente opleving van extreemrechtse terreurdaden is problematisch net omdat een adequate reactie op dergelijke fenomenen meer vraagt dan een beschrijving en monitoring van trends. Er is meer inzicht vereist in het concreet begrijpen van het fenomeen. De laatste jaren lijkt het concept van lone actor terrorisme (hierna LAT) steeds meer aan bod te komen wanneer extreemrechtse terreurdaden verklaard moeten worden. Is dit concept echter voldoende om deze terreurdaden te begrijpen?





Lone actor terrorisme

LAT geeft te weinig aandacht aan het belang van context, leerprocessen en interactie. Er bestaat een teveel aan verschillende definities, in het bijzonder met betrekking tot de mate van ‘loneness’ van het individu. De meerderheid van de extreemrechtse ‘lone actors’ zijn toch niet zo alleen als de naam initieel doet vermoeden. De letterlijke betekenis van de term ‘lone actor’ (of ‘lone wolf’) lijkt op verschillende vlakken niet meer volledig te stroken met een groot deel van de definities die in het huidig academisch milieu worden gehanteerd (zie Fredholm, 2016; Spaaij, 2015; Bakker & de Roy van Zuijdewijn, 2016; Bakker & de Graaf, 2011; Pantucci, 2011). Alleen wil namelijk niet zeggen met een cel van twee of drie andere individuen (zie typologie Pantucci, 2011). Contact met extremisten valt ook niet onder de betekenis van het woord ‘alleen’. Het is belangrijk om op te merken dat in dergelijke cellen of met bepaalde contacten, een onvermijdelijke beïnvloeding aanwezig is.

Het concept LAT voldoet niet om deze vorm van terrorisme te kunnen verklaren. Zowel ‘lone actors’, solo-terroristen als een groep van enkele individuen radicaliseren in relatie tot de wereld waarin we leven. Het is niet voldoende om deze extreemrechtse terreurdaden enkel proberen te begrijpen vanuit de persoon, er moet gekeken worden naar de context waarin zij zich bevinden. De differentiële-associatietheorie van Sutherland biedt ons de mogelijkheid om deze context mee te nemen in de analyse. Sutherland gaat ervan uit dat crimineel gedrag ontstaat door middel van een differentieel leerproces dat een individu in zijn leven doorloopt. Een individu d8kun.topefinieert een situatie in overeenstemming met wat hij in zijn leven al heeft ervaren; welke mogelijkheden hij tot dan toe heeft verworven; en de neiging naar enerzijds crimineel of anderzijds niet-crimineel gedrag.

Zijn theorie laat ons toe te begrijpen waarom de online (passieve) participatie in het forum /pnd/ op 8kun, een interactionele handeling is. Dit forum behandelt politiek, nieuws en discussie. De offline sociale context wordt onvermijdelijk geïntegreerd in deze online gemeenschap. Het internet biedt zo een manier om deze offline context mee te bestuderen, zowel de online als de offline wereld moeten namelijk samen begrepen worden.



Resultaten

De waarden die door het forum worden gehanteerd, staan in rechtstreeks conflict met het algemene discours van gelijkheid, tolerantie en diversiteit in de samenleving. De inhoud die terug te vinden is op /pnd/ gaat van ‘alledaags’ racisme en antisemitisme naar beelden of video’s van vermoordde mensen en expliciete oproepen tot geweld. Deze inhoud werd voor een periode van drie maanden bijna dagelijks bekeken en geanalyseerd, met de nodige maatregelen om de neutraliteit en objectiviteit van de resultaten te kunnen blijven garanderen. Na een intense observatieperiode en zorgvuldig analyseproces zijn enkele boeiende resultaten opgedoken.

Killing Muslims instead of Jews is like taking painkillers for your illness instead of a fuckin cure. (8aca1d – 22/03/20 – 05:33:20)

De analyse heeft aangetoond dat de gehanteerde theorie zeker een mogelijkheid biedt om deze terreurdaden en het voorafgaand proces te begrijpen, namelijk door te kijken naar de associaties en definities waar een individu mee wordt geconfronteerd en het waardenconflict dat hierdoor ontstaat. Het is belangrijk om zowel de bredere maatschappelijke context, als de persoonlijke context te bekijken. De resultaten van deze analyse, samen met bovenstaande bevindingen, stellen zo het concept van de lone actor in vraag. Wegens de onduidelijkheid die heerst rond het concept van LAT, raadt deze studie voor het politioneel en strafrechtelijk milieu aan om de term ‘solo-terrorist’ te hanteren, waar de isolatie van toepassing is op de terroristische handeling.

De toekomst ...?

Dit onderzoek betreft een brede analyse van het forum, en heeft zich specifiek toegespitst op data die relevant waren voor het identificeren van een differentieel leerproces. Er valt echter nog veel te leren over deze gemeenschap. Het zou interessant zijn om onderzoek te voeren naar de groepsdynamieken die spelen tussen de gebruikers. Tijdens de analyse werd namelijk opgemerkt dat deze gemeenschap op een andere manier in interactie treedt met elkaar dan in de offline wereld traditioneel zou gebeuren. Daarnaast zou een taal- en beeldanalyse ook heel boeiende inzichten kunnen bieden.

Doorheen het onderzoek werd duidelijk dat extreemrechts geen eenduidig gegeven is. De scope van dit onderzoek beslaat slechts een stuk van het breder extreemrechtse gedachtegoed. Het is noodzakelijk om verder onderzoek te blijven voeren over dit thema, om tot een beter begrip te komen van deze globale, gefragmenteerde beweging.

Bibliografie

Bakker, E. & de Roy van Zuijdewijn, J. (2016). Lone-Actor Terrorism: Definitional Workshop. Countering Lone-Actor Terrorism Series 2.

Bakker, E., & de Graaf, B. (2011). Preventing Lone Wolf Terrorism: some CT Approaches Addressed. Perspectives On Terrorism5(5–6), 43–50. Geraadpleegd van https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/18318/PoT%20168-…

Fredholm, M. (2016). Introduction: Lone actor and autonomous cell terrorism. In M. Fredholm (Ed.), Understanding Lone Actor Terrorism: Past Experience, Future Outlook, and Response Strategies (1ste editie, pp. 1–28). Oxon: Routledge.

Global Terrorism Database. (2018). GTD Search Results [Dataset]. Geraadpleegd van https://gtd.terrorismdata.com/files/gtd-1970-2018/

Institute for Economics & Peace. Global Terrorism Index 2019: Measuring the Impact of Terrorism, Sydney, November 2019. Geraadpleegd op 28 februari 2020, van http://visionofhumanity.org/reports.

Pantucci, R. (2011). A Typology of Lone Wolves: Preliminary Analysis of Lone Islamist Terrorists. Developments in Radicalisation and Political Violence. Geraadpleegd van https://icsr.info/2011/04/05/a-typology-of-lone-wolves-preliminary-anal…

Schuurman, B. (2019). Topics in terrorism research: reviewing trends and gaps, 2007-2016. Critical Studies on Terrorism12(3), 463-480.

Spaaij, R. (2015). Lone Actors: Challenges and Opportunities for Countering Violent Extremism. NATO Science for Peace and Security Series E: Human and Societal Dynamics123, 120–131. Geraadpleegd van https://static1.squarespace.com/static/56bab5eb20c64753944c8bb2/t/572fe…

Sutherland, E. H. (2015). Differential Association. In F. P. Williams III & M. D. McShane (Eds.), Criminology Theory: Selected Classic Readings (2de editie, pp. 77–82). Abingdon: Routledge.

Afbeelding

START GTD, IEP Calculations. (s.d.). Far-right terrorist incidents in the west, 1970-2018 [Grafiek]. Geraadpleegd van http://visionofhumanity.org/indexes/terrorism-index/

 

Universiteit of Hogeschool
Vrije Universiteit Brussel
Thesis jaar
2020
Promotor(en)
Kristof Verfaillie