Beweegvriendelijke ziekenhuizen in de Vlaamse context

Binnen de huidige ziekenhuiscultuur heerst een mentaliteitsprobleem bij gehospitaliseerde patiënten. Vaak komen patiënten toe en voeren ze nog dagdagelijkse activiteiten zelfstandig uit, zoals bijvoorbeeld stappen, wassen, zich kleden... Wanneer personen nadien in een ziekenhuisbed terechtkomen blijkt vaak dat ze niets meer kunnen uitvoeren. Er moet door zorgverleners voor hun gezorgd worden in alle opzichten. Dit terwijl sommige patiënten veel meer activiteiten zelfstandig kunnen uitvoeren dan dat ze zelf aangeven.

Momenteel heeft de zorgsector een tekort aan personeel. Overal blijken meerdere vacatures open te staan voor zorgkundigen, verpleegkundigen, paramedici etc. Dit tekort heeft een negatieve invloed op de werkdruk dat het personeel ervaart. Ondanks deze druk blijven zij vaak taken uitvoeren, die achteraf gezien misschien wel door de patiënt zelf uitgevoerd kunnen worden. Patiënten die een deel van hun herstelproces zelf mee in handen nemen. Hierdoor krijgt het personeel meer tijd en ruimte om prioritaire zorgtaken uit te voeren.

Het feit dat patiënten vaak voor zich laten zorgen en zelf weinig in handen nemen kan gelinkt worden aan sedentair gedrag en de cultuur. Het Vlaams Instituut Gezond Leven stelde een aanbevelingsrapport op, om de zitcultuur te doorbreken. Gemiddeld wordt er zo’n 9-tal uur per dag al zittend doorgebracht, wat daarbovenop ook sterk beïnvloed kan worden door een bepaalde job, hobby, etc. In ziekenhuizen is er voor patiënten echter geen optie tot uitvoering van een job, hobby … Echter bestaat een gezonde dag uit een mix van zitten, staan en bewegen. Het lang stilzitten doorbreken, zorgt ervoor dat personen zich zowel fysiek, als mentaal beter in hun vel voelen (Vlaams Instituut Gezond Leven, 2018). Als ergotherapeut spelen wij een kernrol in het doorbreken van één van de grootste uitdagingen van de 21ste eeuw, namelijk de zitcultuur. Het is ook van belang om mensen te helpen in het uitvoeren van hun betekenisvolle activiteiten.

Binnen het zorgssyteem is alles erop geënt om in bed te blijven. Het is een maatschappelijke opdracht om sedentair gedrag en inactiviteit te voorkomen. De gedachte ‘Ik moet rusten’ moet gereduceerd worden. Het zorgpersoneel heeft nood aan een uniforme boodschap over bewegen. Een hospitalisatie is een gemeenschappelijk verhaal tussen zorgprofessional en patiënt. Activeren en empoweren om zelf zaken in hand te nemen is een kernelement voor een betere outcome.

De implementatie van meer beweging tijdens een hospitalisatieperiode en het teweegbrengen van een cultuur- en gedragsverandering blijft een uitdaging. Een ergotherapeut kan hierbij een belangrijke taak vervullen met het streven naar een persoongerichte aanpak. De focus ligt op het vergroten van de autonomie, de re-integratie en het behouden van een betekenisvolle dagbesteding. Een vervolg onderzoek is aangewezen om beweeggedrag tijdens een ziekenhuisopname te kunnen wijzigen.