Pijnmanagement op een N*-afdeling, meer dan een fopspeen

Pijnmanagement op een N*-afdeling, meer dan een fopspeen.

Eeckman Lynn, vroedvrouw
 

Omdat pijn belangrijke gevolgen kan hebben, in het verdere leven van een pasgeborene, is het belangrijk om deze gevolgen te voorkomen. Dit kan men doen door een aangepast pijnmanagement te gebruiken in de zorg op een N*-afdeling. In dit artikel wordt een voorbeeld gegeven van pijnmanagement.

Pijn

Pijnstilling is een veelgebruikte term in de geneeskunde. Dit is niet alleen van belang bij volwassenen, maar ook bij pasgeborenen. Op dit moment is de zorg voor hen veel gespecialiseerder dan voorheen. Deze zorg hangt echter samen met zeer regelmatige pijnervaringen. Dit zowel op een NICU als op N*-afdeling. In dit artikel komt enkel de N*-afdeling aan bod. Er zijn heel wat definities en indelingen van pijn, maar wat zeker is, is dat een pasgeborene pijn kan waarnemen. Het maakt ook absoluut niet uit op welke zwangerschapsduur zij worden geboren en of ze ziek zijn of niet. Pijngewaarwording wordt vastgelegd in verschillende modellen en principes. Daarnaast heeft men door onderzoek gevonden dat al het nodige voor deze pijngewaarwording aanwezig is.

Gevolgen

Door de veel voorkomende pijnprikkels, denk maar aan een claviculafractuur, de hielprik, het prikken van een infuus enz., kunnen verschillende zaken ontstaan. De gevolgen van pijn zijn er zowel op korte als op lange termijn. Zo is er op korte termijn het huilen, onrust, een verstoorde slaapcyclus, verstoorde vitale parameters, een mogelijkheid op intraventriculaire bloedingen enz. Op lange termijn kan men denken aan een grotere gevoeligheid voor pijn, gedrags- en concentratiestoornissen en stress. Het is dus belangrijk dat men dit voorkomt.

Pijnmanagement

Dit kan men doen aan de hand van een pijnmanagement waarin de vroedvrouw een belangrijke rol speelt. Bij een pijnmanagement is het meten van pijn zeer belangrijk. Hier werd gekozen voor de Comfort Neo schaal. Aanvullend werd hiervoor een beslisboom ontwikkeld zodat men ook weet wat met de pijnschaal te doen.

 Omdat deze beslisboom op de achterzijde van de pijnschaal staat kan men de twee gemakkelijk combineren. Er wordt daarbij extra informatie gegeven over het tijdstip van scoren en er is een verduidelijking aan de hand van enkele afbeeldingen. Zo moet men elke 4uur, voor, tijdens en na een pijnlijke ingreep en 30 minuten na een aanpassing van het zorgplan scoren. Het scoren bestaat uit een observatie van 2 minuten waarbij men punten moet toekennen aan 7 verschillende punten. Daarnaast moet de zorgverlener zelf een NRS of numeric rating scale invullen. Hier wordt een score toegekend van 0, geen pijn, tot 10, de ergste pijn. De score wordt dan teruggekoppeld aan het resultaat van de observatie.

Omdat er veel mogelijkheden zijn om pijn te stillen of te verzachten worden deze weergegeven in “Een hulpje door de verzorging heen”. Zo kan men met comfortzorg al heel wat doen. Het dimmen van licht en geluid, het respecteren van de slaap en een gemakkelijke positie zijn hierbij zeer belangrijk. In het boekje op zakformaat komt dit als eerste aan bod. Men kan ook pijn voorkomen. Wanneer de zorgverlener enkele vragen en aandachtspunten in het achterhoofd houdt, kan men al heel wat bereiken

Pijn kan men stillen met zowel non-farmacologische als farmacologische zaken. De non-farmacologische pijnstilling ligt aan de basis van verschillende zintuigen. Bij de smaak kan men Babycalmine® en moedermelk inroepen, maar men kan ook een fopspeen gebruiken of wachten met de interventie tot na de voeding. Als men de tastzin wil aanspreken kan men dit doen door skin-to-skin contact, facilated tucking of inbakeren toe te passen. Daarnaast kan de stimulatie van water bij een bad ook rust brengen. Ook het gehoor is goed ontwikkeld en kan gestimuleerd worden door de stem van moeder, vader of de vroedvrouw en zelfs door muziek. Ondanks het beperkte zicht van een pasgeborene, kan men hier ook gebruik van maken. Dit kan men doen door op zichtbare afstand voor de baby iets de tonen of naar de baby toe te buigen.

De geur van familie of rustgevende geuren kunnen ook helpen bij afleiding van de pijnprikkel. Dit is echter een belangrijk aspect van de non-farmacologische pijnstilling. Daarnaast zullen de prikkels ook concurreren met de pijnprikkel. Om dit zo veel mogelijk te doen zijn combinaties van deze technieken zeer belangrijk. Een voorbeeld hiervan is borstvoeding.

Bij de farmacologische pijnstilling is er onder andere Babycalmine®, EMLA®, en paracetamol. Hier is het vooral het juiste gebruik van belang. Babycalmine® dient in de wangzak te worden gedruppeld en de pasgeborene moet dan twee minuten met rust worden gelaten, terwijl hij/zij met rust wordt gelaten. De hoeveelheid en het aantal dosissen is afhankelijk van het gewicht en het aantal weken zwangerschap bij geboorte. Ook EMLA® dient op tijd te worden aangebracht op de plaats waar men een punctie zal uitvoeren. Over het algemeen is dit 1uur, maar bij een pasgeborene zou het al na 30 of 45 minuten werken. Men kan 1gr zalf aanbrengen met erboven een polyurethaanverband, maar men kan ook kiezen voor een pleister. Naast de wachttijd is het ook belangrijk dat men aandachtig is voor methemoglobinemie bij premature baby’s. Als laatste is er ook paracetamol die men in verschillende vormen kan toedienen. Men kan dit zowel oraal, intraveneus als rectaal doen. De rectale toediening raadt men echter af bij pasgeborenen met een gewicht van minder dan 4 kilogram. Paracetamol is steeds op voorschrift van de arts en afhankelijk van gewicht, leeftijd en manier van toedienen. Men kan zelfs voor een éénmalige toediening kiezen. Hier moet men aandachtig zijn voor overgevoeligheidsreacties, nier- en leverfunctiestoornissen, bilirubine bij premature baby’s en men mag paracetamol maximum 48-72uur toedienen.

Besluit

Wanneer men het hele protocol op de juiste manier gebruikt is het mogelijk om op een juiste manier te anticiperen op pijn, deze te verzachten of stillen en zo gevolgen op zowel korte als lange termijn beperken. Hiervoor is de juiste meting en interpretatie van pijn belangrijk met daarnaast een combinatie van de bovenvermelde mogelijkheden. Wanneer men aandacht heeft voor een gepast pijnprotocol kan men heel wat pijn en zijn gevolgen uit de wereld helpen.

Literatuurlijst

Zie bijlage