Poésie, quand tu nous tiens...

« La poésie, c’est un des plus vrais, un des plus utiles surnoms de la vie. » Jacques Prévert

Prévert, Hugo, Apollinaire, La Fontaine, Carême … Kent u ze nog? Rinkelt er een belletje bij ‘La Grenouille qui veut se faire aussi grosse que le Bœuf’ of ‘Il pleure dans mon cœur’? Zit de Franstalige poëzie nog fris in uw geheugen of is ze bedolven onder een laagje stof?

Hopelijk kent u de grote Franstalige dichters, maar worden ze nog besproken in het secundair onderwijs de dag van vandaag? Wij zochten het voor u uit. We bestudeerden de leerplannen en handboeken van de eerste en de tweede graad en kwamen tot enkele vaststellingen.

Ten eerste wordt de term ‘poëzie’ in de leerplannen bijna niet gebruikt. ‘Poëzie’ maakt deel uit van artistiek-literaire teksten, maar ook daarvoor zijn de doelen niet erg duidelijk geformuleerd. Dit heeft ook een weerslag in de handboeken. We vinden er nauwelijks of geen poëzie terug. De poëzie die we wel terugvonden, werd vooral gebruikt in functie van grammatica of woordenschat en zelden of nooit om het leesplezier van de leerlingen te bevorderen.

We vinden het jammer dat poëzie bijna niet meer wordt ingezet. Onderzoek heeft nochtans uitgewezen dat poëzie in de les Frans heel wat voordelen biedt. Poëzie kan worden gebruikt om leerlingen te motiveren voor het vak Frans. Daarnaast zijn gedichten ook een authentieke taalcontext die het leren van een vreemde taal bevorderen. Poëzie stimuleert ook de taalvaardigheid van de leerlingen. Tenslotte geeft poëzie een mooie aanzet om in de les rond cultuur en interculturaliteit te werken.

Verder gingen we ook na wat er al aan materiaal bestond rond poëzie in de Franse les, maar dit bleek beperkt en niet altijd direct inzetbaar. Wij besloten daarom om de grote Franstalige klassiekers terug onder de aandacht te brengen aan de hand van toegankelijke, interactieve lessen waarbij we multimedia integreerden. Aangezien we een opleiding volgden tot Bachelor in het secundair onderwijs, kozen we als doelpubliek de volledige tweede graad.

Ons eindproduct is een kant-en-klare poëziebox waarin uitgeschreven lessen en het bijhorende materiaal te vinden zijn. Hiermee streven we ernaar om Franstalige poëzie weer toegankelijk te maken voor zowel leerkrachten als leerlingen en hen deze te laten (her)ontdekken.

In de titel ‘Poésie, quand tu nous tiens…’ komt het doel van onze box tot uiting. We willen dat leerlingen en leerkrachten betoverd worden door de Franstalige poëzie. Eens je erdoor gegrepen bent, laat het je niet meer los. We leggen vooral de nadruk op het leesplezier, want het lezen van poëzie voegt plezier toe aan het leren van de Franse taal. We gebruiken de gedichten dus niet als middel om grammatica of woordenschat aan te leren, maar als doel op zich.

Voor de uitwerking van onze poëziebox hebben wij onze keuze beperkt tot vijftien grote Franstalige dichters, maar deze lijst kan uiteraard nog vervolledigd worden. Deze gedichten groepeerden we in vijf verschillende thema’s die naadloos aansluiten bij ons doelpubliek. Voor de keuze van de titels baseerden we ons op verzen uit gedichten van dichters die we gebruikten of op bekende stijlfiguren. Op deze manier is de knipoog naar het mooie poëtische taalgebruik nooit ver weg.

Zoals de titel van onze bachelorproef ‘Poésie, quand tu nous tiens…’ duidelijk maakt, willen we iedereen raken met poëzie. Één van de belangrijkste uitganspunten van onze bachelorproef is differentiatie. Heel concreet betekent dit dat wij voor elk gedicht een les hebben uitgewerkt op drie verschillende niveaus, gebaseerd op de niveaus van het Europees referentiekader (A1, A2, B1).  Door te differentiëren kan iedereen kennismaken met poëzie op zijn niveau.

Onze uiteindelijke uitwerking is een gebruiksvriendelijke poëziekoffer geworden. De koffer bevat  vijf mappen in een andere kleur. Elk  poëtisch thema correspondeert met een specifieke kleur. In elke map vind je één thema met meerdere uitgewerkte lessen op de verschillende niveaus van het ERK die hierboven reeds vermeld werden. Verder is er ook een aparte map met de uitleg van de kofferinhoud. Aan de hand van deze 'didactische wenken' wordt de leerkracht begeleid tijdens het ontdekken van en het werken met onze box.

Daarnaast creëerden we ook voor elke schrijver een kleurrijke affiche met de belangrijkste impressies van zijn werk en leven. Aan de hand van deze affiches willen we de schrijvers op een aantrekkelijke en ludieke manier aanbrengen bij ons doelpubliek. Aangezien multimedia ook een belangrijk onderdeel uitmaken van ons eindproduct, hebben we er ook voor gezorgd dat elke tool of applicatie voorzien is van een bijhorende gebruiksaanwijzing. Hierdoor kan elke leerkracht meteen aan de slag met onze geselecteerde applicaties en sites.

Onze bachelorproef is dus gericht op zijn doelpubliek en praktisch inzetbaar. Dankzij de differentiatie kan onze box in de verschillende graden gebruikt worden. Ook bestaat de mogelijkheid voor elke gebruiker om elementen uit de verschillende niveaus te combineren om zo goed mogelijk aan te sluiten bij het beoogde publiek. Wij geloven dat ons werk een eerste aanzet kan vormen om de grote Franse schrijvers te (her)ontdekken en om leerlingen en leerkrachten opnieuw plezier te doen krijgen in het lezen van Franse poëzie.