Propaganda in de Eerste Wereldoorlog (derde graad lager onderwijs)

DE EERSTE WERELDOORLOG IN DE LAGERE SCHOOL De Groote Oorlog door de ogen van de familia Van Campenhout Het begrip de Eerste Wereldoorlog is geen onbekend gegeven in de klassen van de lagere school. Elk jaar opnieuw komt er daarover wel iets aan bod. Zeker dit jaar, 2014, honderd jaar na de Groote Oorlog zal het rijkelijk aanwezig zijn in onze scholen.Grote blokken geschiedenis zullen door de hoofden van de leerlingen worden opgeslorpt. Heel wat data  en bekende personen zullen opgenomen en  onthouden moeten worden. Voor de ene leerling is dat het hoogtepunt van het jaar, voor een andere een ware marteling.
Het is een grote klus voor de leerkrachten om zo’n lessen zo innovatief mogelijk te maken. Waarom de Groote Oorlog niet eens bekijken vanuit een andere invalshoek? Eens niet alleen de historische feiten benadrukken, maar het gegeven ‘oorlog’ volledig omkeren.
 Met onze scriptie hebben wij, Julie Dumon en Hermien Vanoosthuyse, twee derdejaars studenten leerkracht lager onderwijs uit de Vives Campus Tielt,  een manier gezocht  om het aanbrengen van de Groote Oorlog eens over een andere boeg te gooien. De Groote Oorlog is een onderwerp dat in de lagere school een doordachte aanpak vraagt. Dankzij onze scriptie hebben we andere aspecten rond de Eerste Wereldoorlog van dichterbij bekeken. Zo zijn we gekomen tot een boeiend onderwerp waar we in het zesde  leerjaar mee aan de slag gingen, namelijk ‘propaganda in de Eerste Wereldoorlog’.Na heel wat literatuurstudie zijn we gekomen tot  de volgende onderzoeksvraag om mee op pad te gaan: ‘Wat is de impact van de propaganda van toen op de kinderen van nu?’  Aan de hand van verschillende activiteiten hebben we samen met de leerlingen een antwoord gezocht op verschillende deelvragen binnen onze onderzoeksvraag.
 De familie Van CampenhoutWij hebben een zelfgetekend en geschreven digitaal verhaal ontworpen voor de leerlingen van de derde graad. Het digitaal verhaal zorgde voor een rode draad gedurende het volledige thema. Aan de hand van een fictieve familie (de familie Van Campenhout) die leefde in tijden van de Eerste Wereldoorlog, konden we het begrip ‘De Eerste Wereldoorlog’ nog wat kindnabijer aanbrengen. Een van de personages, Hendrik, is twaalf jaar, wat dezelfde leeftijd is al de leerlingen van het zesde leerjaar. Dat zorgde ervoor dat de leerlingen zichzelf beter konden inleven in het verhaal. In het verhaal was er ook een duidelijke tegenstelling. Het ene personage vond het gegeven ‘de oorlog’ spannend, terwijl het andere personages propaganda de rug toekeerde. Door te werken met een contrast krijgen de leerlingen de kans om hun eigen standpunt te bepalen.
Propaganda
Door propaganda in ons project te betrekken, werken we aan de begrippen ‘kunsteducatie’ en ‘herinneringseducatie’ in de derde graad lager onderwijs. De hoofddoelstelling van kunsteducatie is het gericht leren kijken naar een kunstwerk, om zo de visie en de boodschap in de mate van het mogelijke te begrijpen. Dat komt heel sterk aan bod tijdens het praktijkgedeelte van het project. Door middel van kijkvensters, letterkaartjes, lijst met gevoelens, observatiewijzers… hebben de leerlingen diepgaander kennis gemaakt met allerlei propaganda. Door gebruik te maken van die werkvormen, hebben de leerlingen geleerd dat de boodschap van propaganda belangrijker is dan de eerste indruk die ze opdoen.
 Wat is de impact van propaganda van toen op de kinderen van nu?
Op de algemene onderzoeksvraag ‘‘Wat is de impact van de propaganda van toen op de kinderen van nu?’ werd er tijdens de projectweek een duidelijk antwoord geformuleerd. Het besluit op deze vraag is dat de leerlingen sceptisch staan ten opzichte van propaganda. Ten eerste komt dat omdat we tijdens het project de vergelijking hebben gemaakt tussen propaganda en reclame. De leerlingen weten dat het doel van reclame mensen overtuigen is, maar dat dat niet altijd de waarheid is. Die lijn trekken ze door naar de propaganda van vroeger. Toch gaven heel wat leerlingen aan dat er toch wel een kans zou bestaan dat ze zich zouden laten overtuigen. Enkelen lieten zelfs uitdrukkelijk merken dat ze propaganda beangstigend vinden. Het kijken naar propaganda is voor leerlingen anders dan voor de mensen die de propagandaprenten zagen in tijden van de Groote Oorlog. De leerlingen van het zesde leerjaar hebben heel wat achtergrond omtrent de Eerste Wereldoorlog. Ze weten dat de oorlog heel wat slachtoffers eiste. Dat zorgt er bij sommige leerlingen wel voor dat ze extra kritisch staan tegenover propaganda.
 Reacties van de leerlingen
De leerlingen waren enorm enthousiast over het project. Door een combinatie van muzische activiteiten en het digitaal verhaal, waren de leerlingen enorm gemotiveerd. Ze werden een weeklang ondergedompeld in het thema ‘Propaganda in de Groote Oorlog’, in deze boeiende week hebben de leerlingen heel wat bijgeleerd!