Bemiddeling in strafzaken leidt tot opvallende daling in recidivecijfers

Een toenemende focus op recidivebestrijding

De afgelopen jaren is er aanzienlijke aandacht besteed aan het terugdringen van recidive binnen ons strafrechtssysteem. Een kwantitatief onderzoek, uitgevoerd aan de Universiteit Gent in 2023, heeft de doeltreffendheid van bemiddeling in strafzaken als afschrikmiddel tegen herhaling van diefstal onderzocht. Hoewel bemiddeling sinds 1994 een vaste waarde is binnen ons juridisch stelsel, bleef de effectiviteit ervan een punt van discussie. Om deze kwestie op te helderen, heeft een uitgebreid onderzoek plaatsgevonden.

Een gebrek aan onderzoek en de impact op de samenleving

Er is tot op heden weinig onderzoek gedaan naar de diverse interventies van het Openbaar Ministerie, met name in gevallen van diefstal, die aanzienlijke gevolgen hebben voor onze samenleving. Dit onderzoek heeft gebruikgemaakt van strafdossiers uit de periode 2010 tot 2018, behandeld door het parket van Gent, en heeft een diepgaande vergelijkende analyse uitgevoerd waarbij bemiddeling in strafzaken werd vergeleken met traditionele gerechtelijke uitspraken.

Baanbrekende Resultaten

De resultaten van dit onderzoek onthullen een opvallende daling in de recidivecijfers bij diefstal na bemiddeling, wat verstrekkende implicaties heeft voor ons strafrechtssysteem.

Recidive: een oude kwestie

Recidive, het opnieuw plegen van misdrijven na een veroordeling, is een hardnekkig probleem dat de samenleving al eeuwen teistert, ondanks de inspanningen van de overheid om dit terug te dringen. De impact van recidive op onze maatschappij is aanzienlijk, en het idee van een onveilige samenleving spreekt niemand aan.

Bemiddeling als potentieel redmiddel

Bij bemiddeling in strafzaken wordt getracht om de dader tot inkeer te brengen. Deze aanpak kan worden toegepast als de strafmaat niet hoger is dan twee jaar gevangenisstraf. Het betrekken van het slachtoffer kan voordelen opleveren voor zowel slachtoffer als dader. In een bemiddelingsgesprek worden afspraken gemaakt om het conflict op te lossen, waardoor het slachtoffer meer aandacht krijgt en zich begrepen voelt. Naast bemiddeling kunnen ook aanvullende maatregelen worden opgelegd, zoals verplichte behandelingen, educatieve programma's of gemeenschapsdienst, met als doel de samenleving veiliger te maken door de dader te helpen.

Traditionele rechtbankvonnissen

Rechtbanken hebben een breed scala aan straffen tot hun beschikking, variërend van werkstraffen en boetes tot gevangenisstraf en proeftijd. Maar kunnen deze traditionele straffen daadwerkelijk bijdragen aan persoonlijke verbetering en het verminderen van misdrijven? Dat is de kern van dit onderzoek, dat aantoont dat traditionele straffen niet altijd het gewenste effect hebben, zoals blijkt uit de overvolle gevangenissen.

Het onderzoek en de gevolgen

Om de impact op recidive te begrijpen, is er een diepgaand onderzoek uitgevoerd aan de Universiteit Gent. Het is van maatschappelijk belang om aan te tonen dat bemiddeling in strafzaken daadwerkelijk helpt bij het verminderen van recidive en daarom behouden moet blijven. De resultaten van het onderzoek tonen aan dat rechtbankvonnissen minder effectief zijn in het verminderen van recidive dan bemiddeling.

Duidelijke voordelen

Dit onderzoek toont aan dat bemiddeling in strafzaken bij diefstal effectief is en leidt tot een aanzienlijke daling van recidive. Bovendien is bemiddeling kosten-effectiever dan een gang naar de rechtbank, wat resulteert in lagere maatschappelijke kosten. Bemiddeling zorgt ervoor dat daders buiten de gevangenis blijven, waardoor de banden met hun familie en vrienden behouden blijven, evenals hun werk en huisvesting. Dit levert voordelen op voor slachtoffer, samenleving en dader.

Toekomstige stappen en beleid

Er is echter nog veel werk aan de winkel. Na dit verkennende onderzoek moet er verder wetenschappelijk onderzoek worden uitgevoerd om te bepalen welke maatregelen het meest effectief zijn. Is het de bemiddeling zelf, de behandeling, educatieve programma's of gemeenschapsdienst die het grootste verschil maken in het voorkomen van recidive? Het bevestigen van de doeltreffendheid van bemiddeling kan leiden tot meer investeringen in dit beleidsterrein. Daarnaast moet worden overwogen om bemiddeling uit te breiden naar misdrijven die bestraft kunnen worden met gevangenisstraffen langer dan twee jaar, een kwestie die nog verder wetenschappelijk onderzoek en beleidsdiscussie vereist.