Recht op/ Keuze voor Privacy

De Evolutie van een Recht naar een Keuze Voor Privacy

Facebook, als u het gebruikt, bent u zeker en vast niet alleen. Wereldwijd gebruiken 1,5 miljard mensen Facebook. Het gebruik van Facebook brengt echter ook risico’s in verband met uw recht op privacy met zich mee. Misschien hebt u er al bij stilgestaan, het onderwerp is immers niet meer weg te denken uit de actualiteit. Dagelijks gebruiken we nieuwe technologieën die data over ons verzamelen. Het businessmodel van veel bedrijven is er op gestoeld winst te maken dankzij die data. In mijn thesis onderzocht ik hoe Europa onze data beschermt en hoe onze data in de toekomst beschermd zal worden.

Vandaag

Tot op vandaag wordt de bescherming van onze onlinedata geregeld door een Europese richtlijn die dateert van 1995. Aangezien er in 1998 amper sprake was van internetgebruik, laat staan van een sociaal netwerk zoals Facebook, was deze regelgeving echter dringend aan een update toe. Enquêtes toonden aan dat Europeanen zich zorgen maken over de bescherming van hun onlinegegevens. Dit zette de EU ertoe aan om in 2012 een hervorming voor te stellen. Deze hervorming werd in het najaar van 2016 goedgekeurd en zal in het najaar van 2018 definitief in werking treden.

In tussentijd is ons gebruik van Facebook en de gegevens die we erop delen nog steeds onderworpen aan regelgeving uit de jaren ’90. Wat blijkt echter? Deze regelgeving is geschreven op een algemene manier, waardoor veel van de praktijken die Facebook hanteert reeds dubieus zijn onder de huidige regelgeving. Waarom wordt hier dan niets aan gedaan? De achilleshiel van de oude regelgeving is de daadkracht die men aan de nationale autoriteiten heeft gegeven, of beter, niet heeft gegeven.

Dubieuze praktijken

U heeft misschien reeds opgemerkt dat de schoenen of de laptop, waarnaar u net nog aan het kijken was, plots in een advertentie verschijnen op Facebook. Dit heeft een logische verklaring. Vanaf het moment dat iemand eender welke pagina op Facebook bezoekt, met of zonder account, plaatst Facebook een cookie in de internetbrowser van de gebruiker. Via deze cookie kan Facebook meevolgen welke websites u bezoekt, of Facebook geopend is of niet, of u ingelogd bent of niet. De informatie die Facebook zo verzamelt, wordt gebruikt voor de verkoop van advertenties. Facebook creëert een profiel over elke gebruiker met interesses, politieke voorkeur enzovoort.

Facebook volgt niet enkel ons onlinegedrag. Ook offline gebruikt Facebook technologieën die toelaten om de fysieke locatie van gebruikers te volgen. Als je als gebruiker gebruik wilt maken van functies die toestaan om een foto aan een bepaalde locatie te linken, moet je Facebook op je gsm toelaten je locatie te gebruiken. Eens je deze toestemming gegeven hebt, zijn er geen mogelijkheden om het gebruik van je locatie in te perken. Facebook heeft zo de mogelijkheid om op elk moment te weten waar je je bevindt via de gps, de bluetooth en de wififunctie van je smartphone. Zelfs als je Facebook geen toegang geeft tot deze informatie, kan je onbewust informatie over je locatie met Facebook delen. Als je met je smartphone een foto neemt, zal automatisch informatie opgeslagen worden over de locatie van de foto. Indien je die foto later uploadt, wordt deze data opnieuw meegedeeld.

Deze twee praktijken, zijn maar twee frappante voorbeelden van de informatie waar Facebook toegang tot krijgt. Facebook is op zich een gratis dienst, maar in ruil geven we een deel van onze privacy op. Wat belangrijk is om te weten, is dat deze praktijken door de Belgische Privacycommissie strikt opgevolgd worden. Tot de nieuwe regelgeving in werking treedt kan men er echter weinig aan doen. Gebruikers stemmen in met al deze praktijken simpelweg door het aanmaken van een account. Aangezien gebruikers uit Europa bediend worden door een vestiging van Facebook in Ierland, kan alleen de Ierse databeschermingsautoriteit optreden. Het lijkt voorlopig dus onmogelijk om te ontsnappen aan tal van deze praktijken. Zelfs het verwijderen van uw account zal niet verhinderen dat uw surfgedrag bijgehouden wordt van zodra u eenmalig een Facebook-pagina van, bijvoorbeeld, een restaurant bezoekt.

Toekomst

Zal de toekomstige regelgeving iets kunnen veranderen aan deze situatie? Er lijkt alvast een positieve evolutie, in die zin dat de Belgische Privacycommissie ook bevoegd zal zijn en inbreuken op de regelgeving zal kunnen vaststellen. Meer nog, zal het mogelijk zijn om boetes tot 4% van de omzet op te leggen. In het verleden is reeds gebleken dat het opleggen van boetes één van de meest effectieve drukkingsmiddelen is om het naleven van de regels te forceren.

Uiteraard zijn er ook gemiste kansen, deze regelgeving is, zoals de meeste Europese regelgeving, het gevolg van een compromis tussen de verschillende Europese instellingen. Daarnaast is er nog nooit zoveel gelobbyd over een nieuwe regelgeving als voor deze.

De toekomst zal moeten uitwijzen hoe veel privacy mensen bereid zijn om op te geven in ruil voor het gratis gebruik van Facebook. Het recht op privacy zou wel eens kunnen evolueren naar een keuze voor privacy. Dat hoeft in principe niet per se een probleem te zijn, zolang de keuze reëel, bewust en geïnformeerd is. Het is aan Europa om het recht op deze keuze te beschermen.

CDC.