Geboren onder X: het fenomeen van anonieme kinderafstand

Sofie
Van den Eynde





Geboren onder X”: het fenomeen van anonieme kinderafstand











Reeds van oudsher ontdoen vrouwen, uit alle sociale lagen van de bevolking, zich van hun (ongewenste) baby’s. Dit uitte zich tot op het einde van de Middeleeuwen voornamelijk in de vorm van het te vondeling leggen van pasgeborenen, kindermoord, of het wegschenken van baby’s aan kloosters. Het zal duren tot de Renaissanceperiode vooraleer men overgaat tot het uitbouwen van degelijke opvangmogelijkheden van vondelingen. Toch zal de overheid zich pas in de 18e eeuw daadwerkelijk ontfermen over deze verlaten kinderen. Verschillende initiatieven en hervormingen werden in het leven geroepen om de vondelingenproblematiek in te dijken. Deze waren steeds gebaseerd op de katholieke ideologie en de burgerlijke moraal.







Tijdens de tweede wereldoorlog is er een nieuwe piek van vondelingen waar te nemen. Waarschijnlijk is dit te wijten aan het feit dat vele soldaten naar het front trokken, terwijl hun vrouwen alleen thuis achterbleven. Deze vrouwen werden vaak – al dan niet gewenst – zwanger van de aanwezige soldaten. Om deze problematiek aan te pakken en om de goede vrede in de huisgezinnen te bewaren, werd in Frankrijk een wet in het leven geroepen door maarschalk Pétain, die er voor moest zorgen dat de familie als hoeksteen van de maatschappij koste wat het kost gevrijwaard bleef. Deze wet bepaalt dat een vrouw haar kind anoniem kan afstaan. Een adoptieakte of iets dergelijks diende hierbij niet opgesteld te worden. Evenmin moest de naam van de moeder op de geboorteakte vermeld worden.







Tot op heden is deze wet – mits kleine wijzigingen – nog steeds van kracht in Frankrijk. Opmerkelijk is dat er voornamelijk door katholieke gemeenschappen gebruik wordt gemaakt van dit soort praktijken. Deels kan men dit toeschrijven aan een heersende mentaliteit waarin seksuele betrekkingen voor het huwelijk taboe is, en abortus uit den boze. Bovendien zijn het net ook de katholieke instellingen die zich bezighouden met liefdadigheidsinitiatieven, waardoor zij doorgaans ook instaan voor de organisatie van het gebeuren.







In de meeste Europese landen zijn anonieme bevallingen en kinderafstand uitdrukkelijk verboden. Andere landen hebben geen wettelijke regeling, maar aanvaarden het. Enkel Frankrijk en Luxemburg zijn voorzien van een wet omtrent de anonieme kinderafstand.







In België is het verboden. Toch blijkt uit de praktijk dat vele Belgische vrouwen de wet omzeilen en naar Frankrijk te trekken om zich daar te ontdoen van hun baby. Daarom heeft de heer Monfils een wetsvoorstel ingediend om ook in België anonieme kinderafstand toe te laten. Hoewel het inderdaad mogelijk is dat veel vrouwen in nood op die manier geholpen kunnen worden, dient men toch rekening te houden met de onvoorstelbare drama’s die door de geboortes onder X veroorzaakt kunnen worden. De X-kinderen kunnen hun afkomst niet meer achterhalen; maar ook moeders kunnen hun kind niet meer opsporen. Zij hebben geen juridische poot om op te staan, aangezien zij wettelijk gezien niet als moeder erkend worden. Het veroorzaakt tevens veel psychologisch leed bij beide partijen.







Daarnaast is de huidige wetgeving in Frankrijk omtrent de anonieme bevallingen en kinderafstand – door een gebrek aan transparantie – een perfect poortje voor criminele transacties, zoals onder andere kinderhandel, babydiefstal, en zomeer.







In deze eindverhandeling wordt uitgelegd wat anonieme bevallingen precies zijn; dit aan de hand van verschillende definities doorheen de tijd, situering in de ruimte, en de juridische context. Vervolgens zullen de procedures doorlopen worden, maar voornamelijk de inbreuken op de wettelijke bepalingen ervan.



De mogelijke oorzaken van de ongewenste zwangerschap, en de redenen van het overgaan tot het anoniem afstaan van de boreling komen eveneens aan bod. Ook aan de psychologische en juridische gevolgen voor zowel moeder als kind, en de gevolgen die het gegeven heeft voor de zoektocht van moeder naar kind, of omgekeerd, wordt aandacht besteed.



Tenslotte zal uitvoerig de rol van de katholieke Kerk in het hele gebeuren belicht worden.







In dit werk wordt er op de gevaren gewezen die de invoering van een wet die de anonieme bevallingen toelaat (in zijn huidige gedaante), met zich meebrengt. Er wordt hiermee getracht een zinvolle bijdrage te leveren aan het lopende debat binnen de Bio-Ethische Commissie in België, omtrent het wetsvoorstel van mijnheer Monfils.


Universiteit of Hogeschool
Andere
Thesis jaar
2002