Buitengewoon beeldend. Lesmateriaal voor plastische opvoeding aangepast aan de specifieke noden van leerlingen met een licht mentale handicap.

Valerie

Deprez

Flor

Depraetere

Het hoe en waarom van de leskist

Bijzonder onderwijs heeft als doel het zo goed mogelijk integreren van de leerlingen met een handicap in de maatschappij. PO heeft hier een groot aandeel in. Het plezier beleven aan beeldend werken kan een verrijking zijn voor het leven van iedere persoon.

Met onze scriptie willen we inspelen op de vraag naar aangepast lesmateriaal voor Plastische Opvoeding in BuSO (OV 3, type 1) dat afgestemd is op de specifieke noden van leerlingen met een licht mentale handicap. Daarom kozen we voor het ontwikkelen van een leskist met concreet werkmateriaal. Als thema kozen we ‘De Zee’.

Onderdelen van de leskist

De werkmap

De werkmap moet een stimulans zijn om zoveel mogelijk te tekenen, schetsen,… Het is een plastisch verslag van de eigen visuele wereld van de leerlingen. In de werkmap is onder andere plaats voor voorstudies, zelfevaluaties van proces en product, fotomateriaal en informatie over nieuwe leerinhouden

ICT neemt in onze maatschappij een steeds belangrijke plaats in bij de vrijetijdsbesteding en de sociale omgang bij jongeren. Ook jongeren met een licht mentale handicap gaan op zoek naar aantrekkelijke toepassingsmogelijkheden van ICT.

Voor kinderen en jongeren met verbale problemen kan ICT in belangrijke mate de communicatie stimuleren. Aantrekkelijke prenten of speciale effecten die de jongeren zelf op het scherm kunnen toveren lokken taal uit.

Aandacht en concentratie zijn bij deze groep jongeren meestal zwak. De licht- en geluidsprikkels van ICT-hulpmiddelen verhogen de gerichte en volgehouden aandacht. Men constateert dat weinig taken of activiteiten zo lang volgehouden worden als een educatieve zoektocht met een interactieve Cd-rom.

Beeldmateriaal en kunstbeschouwing

We mogen zeker niet uit het oog verliezen dat ook leerlingen met een mentale handicap geïnspireerd en gemotiveerd kunnen worden door beeldaspecten, kunstbeschouwing, materialen en technieken. Daarom wordt aan elke lesfiche kunstbeschouwingmateriaal en/of beeldmateriaal gekoppeld. Het beeldmateriaal en de kunstbeschouwing wordt zoveel mogelijk rechtstreeks aan het thema van de leskist gekoppeld.

Lesfiches

De lesfiches zijn summiere lesvoorbereidingen voor de leerkracht. Hierin vindt hij/zij alle informatie betreffende materialen en technieken. PO geven in het BuSO is een buitengewone taak die niet enkel draait rond het aanleren van beeldaspecten en technieken, maar vooral de algemene ontwikkeling van de leerlingen beoogt. Bij de lesfiches in de leskist werden daarom algemene ontwikkelingsdoelen vooropgesteld, zodat de leskist geïntegreerd kan worden bij het handelingsplan dat voor iedere individuele leerling of groep opgesteld werd.

Tenslotte

Po heeft een belangrijk aandeel in de ontwikkeling van de leerlingen. Tijdens het maken van een werkstuk wordt de leerling bevestigd in zijn kunnen, zodat een positief zelfbeeld gestimuleerd wordt. De leskist is een ondersteuning voor de leerkracht PO die een concrete oplossing biedt voor individueel en gedifferentieerd werken. Bovendien is de leskist een soepel werkmiddel, dat naar believen aangepast en aangevuld kan worden. We beschouwen het als een inspirerende bron van ideeën, die een frisse wind door het PO lokaal kan laten waaien.

ICT=informatie communicatie technologie of Informatica

Bibliografie

BOEKEN

AHRENS, M., STOTT, G., ZIJDERVELD, B. (red.), Bezig zijn met geestelijk gehandicapte kinderen (vertaling), , Nijkerk, INTRO, 1983, 80 pp.

BAGNALL,B.Het complete handboek Tekenen en schilderen.(vertaling)Baarn/de Bilt, De Cantecleer, vierde druk 2003. Nederlandse Vertaling:PIETERS,I. oorspronkelijke titel:Zeichnen und Malen,Niederhausen/Ts.

BOGERD A., HENDRIKS A., RENDERS H., Begeleiding van verstandelijk gehandicapten, Baarn, H. Nelissen B.V., 1990 (6de druk), 261 pp.

DEPOORTERE, J., DONDEYNE, A., VANDEWEERDT, M., Een tip van de sluier, naar meer begrip voor kinderen met een mentale handicap. Leuven, VIBEG, 1989, 201 pp.

ESSER M., e.a., Het boek van jou en mij. Verhalen en werken uit Matisse, atelier voor outsiderkunstenaars, Houten, Bohn Stafleu Van Loghum, 2003, 79 pp.

HELLINCKX, W., MAES, B., Over de zorg voor personen met een mentale handicap, orthopedagogische reflecties, Leuven/Appeldoorn, Garant, 1994, 253 pp.

KARS H., VAN ERKELENS-ZWETS J.H.J., Problemen met het gedrag van zwakzinnige mensen, Alphen aan den Rijn/Brussel, Samsom Stafleu, 1988, 221 pp.

MAES, B., e.a, Ruimte geven, Praktijkvoorbeelden van hulpverlening aan kinderen en jongeren met een verstandelijke handicap en hun omgeving, Leuven/Apeldoorn, Garant, 2001, 182 pp.

Nederlandstalige vertaling: VERHAART-VAN ZIJDERVELD, M.W., Oorspronkelijke titel: Activities for Intellectuallly Handicapped Children, Nieuw Zeeland

VAN DER ZEE S., VAN DER MOLEN H., VAN DER BEEK D., Sociale vaardigheden voor zwakbegaafde jongeren, Deventer, Van Loghum Slaterus bv, 1989, 128 pp.

VAN GEMERT G.H., NOORDA W.K., Leerboek zwakzinnigenzorg, Assen/Maastrischt, Van Gorcum, 1988 (2de druk), 358 pp.

JURIDISCHE VERWIJZINGEN

Ontwerp van decreet tot bekrachtiging van het besluit van de Vlaamse regering van 23 november 2001 tot bepaling van de ontwikkelingsdoelen voor het buitengewoon basisonderwijs type 1, stuk 979 (zitting 2001-2002), nr. 1, Parl., 10 januari 2002, 171 pp. (Ontwerp van decreet).

TIJDSCHRIFT

DE BROUWER, L., Is het buitengewoon lager onderwijs type 1 vandaag nog hetzelfde als 10 jaar geleden? Natuurlijk niet!, (Orthopedagogica) Perspectieven, jrg 66, nr. 2, januari 2005, 2-6.

DE VOS, L., Zelfstandigheid, een opgave voor jongeren met een lichte verstandelijke handicap. (Orthopedagogica) Perspectieven, jrg 62, nr. 3&4, september-december 2000, 10-13.

NIET-COMMERCIËLE DOCUMENTATIE

DEPESSEMIER K., De toepasbaarheid van handvaardigheid/plastische opvoeding in het type 2 - basisonderwijs, Gent, 2001 (scriptie KLBO, voortgezette lerarenopleiding voor buitengewoon onderwijs )

VAN AELST L., Crea voor ernstig en zwaar mentaal gehandicapte kinderen, Sint-Amandsberg, 1999 (scriptie KLBO, voortgezette lerarenopleiding voor buitengewoon onderwijs - normaalleergangen voor buitengewoon onderwijs)

VAN WALLEGHEM M., De licht mentaal gehandicapte jongere als orthopedagogische opgave, s.l., 1984, 33 pp (brochure)

INTERNET

http://www.vlafo.be/website/nederlands/vlaams-fonds/begriphandicap.html…; 25/04/2005

http://www.buso-lier.be/gasv.htm 14/02/2005

http://www.aamr.org/ 25/04/2005