Een analyse van “Temptation Island” en “The Bachelor” vanuit evolutionair psychologisch perspectief.
Kijken alsof je leven er van afhangt
Een analyse van “Temptation Island” en “The Bachelor” vanuit evolutionair psychologisch perspectief
Op realiteit gebaseerde programma’s blijven opgang maken in de televisiewereld. Echte mensen zien handelen op televisie blijkt een bijzondere aantrekkingskracht op ons te hebben. Zo sterk dat het naar voor schuiven van de gewone man of vrouw ook in andere televisiegenres is binnengedrongen. De vraag waarom mensen zo graag kijken naar reality-tv is door wetenschappers echter nog maar zelden onder handen genomen. De thesis “Een analyse van “Temptation Island” en “The Bachelor” vanuit evolutionair psychologisch perspectief” gaat op zoek naar de redenen waarom mensen door deze programma’s worden aangetrokken. Een zoektocht die leidt naar de wortels van ons eigen menselijke gedrag.
Zedenloos, immoreel, laag bij de gronds, onethisch, een inbreuk op het privé-leven. Reality dating-programma’s zoals “Temptation Island” en “The Bachelor” kunnen op een hoop kritiek rekenen. Desondanks zijn dit veel bekeken programma’s. De redenen voor de populariteit van deze omstreden programma’s zijn echter onduidelijk en nog niet onderzocht. De vraag waarom mensen doen wat ze doen, is in sommige gevallen moeilijk te beantwoorden. Evolutionaire psychologie, gebaseerd op een combinatie van cognitieve psychologie en evolutionaire biologie, gaat op zoek naar de wortels van het menselijke gedrag. Net zoals ons hart het orgaan is ontworpen om het bloed rond te pompen en onze maag het orgaan is om voedsel te verteren, zijn onze hersenen het orgaan dat ons gedrag stuurt. Evolutionaire psychologie gaat ervan uit dat onze hersenen gevormd zijn onder druk van natuurlijke selectie om adaptieve problemen op te lossen. Adaptieve problemen zijn steeds terugkerende problemen waarvan hun uitkomst het overleven en de voortplanting van een soort beroert. Evolutionaire psychologen stellen hypothesen over de menselijke natuur door veronderstellingen te maken over adaptieve problemen in de voorouderlijke omgeving. Deze hypothesen kunnen dan empirisch worden getest.
Wanneer we verschillende vormen van reality-tv onder de loep nemen, zien we dat deze vaak inspelen op adaptieve problemen: problemen om een partner te vinden (“The Bachelor”), proberen om je partner te behouden en overspel te vermijden (“Temptation Island”), problemen om in groep samen te leven (“Big Brother”), problemen om te overleven (“Expeditie Robinson”), etc. Een aantal hypothesen rond adaptieve problemen, bijvoorbeeld rond menselijke seksualiteit en voortplanting, en hun invloed op de ontwikkeling van het menselijke gedrag zijn echter moeilijk te bestuderen. De programma’s “Temptation Island” en “The Bachelor” bleken in deze gevallen de wetenschap een handje te kunnen helpen door een venster te bieden op menselijk gedrag dat we gewoonlijk niet zo expliciet te zien krijgen. Een andere nieuwigheid is dat de analyse gebaseerd werd op de roddels die de kandidaten tijdens het programma uitten. De roddel-classificatiemethode van Charlotte De Backer (Ugent) vormde hierbij de basis.
De thesis biedt een aantal empirisch onderbouwde antwoorden op de eeuwige vragen waarom mannen en vrouwen zoveel van elkaar verschillen. Hier werd vooral gefocust op geslachtsverschillen in seksualiteit en relatievorming. Mannen en vrouwen verwachten verschillende zaken van een partner omdat ze doorheen de menselijke geschiedenis met verschillende adaptieve problemen te kampen kregen. Wanneer we met deze problemen rekening houden, kunnen we verklaringen vinden voor opmerkelijke geslachtsverschillen binnen de menselijke seksualiteit. Bijvoorbeeld waarom mannen een voorkeur hebben voor een groot aantal partners en kortere relaties, maar ook waarom vrouwen een stuk kieskeuriger zijn bij het uitzoeken van een partner en ze vaak kiezen voor een zekere, lange en stabiele relatie. Ook vragen waarom bepaalde universele uiterlijke kenmerken van mannen en vrouwen door het andere geslacht als aantrekkelijk worden beschouwd, krijgen een antwoord. We lezen verder dat mannen en vrouwen even jaloers zijn binnen hun relaties maar dat de oorzaken, die de mate van ervaren jaloezie bepalen, wel van aard verschillen. Jaloerse gevoelens worden bij mannen in meerdere mate opgewekt wanneer ze signalen opvangen in verband met seksuele ontrouw van hun partner. Vrouwen zouden meer jaloers worden wanneer ze emotionele ontrouw vermoeden bij hun partner. De analyse van de roddel in “Temptation Island” en “The Bachelor” leidde tot erg interessante resultaten die ondersteuning boden aan vele van de evolutionaire hypothesen.
Rest nu nog de vraag waarom televisie, reality-tv in het bijzonder, zo’n grote aantrekkingskracht uitoefent op mensen. In de thesis worden een aantal vernieuwende verklaringen naar voor geschoven. Voyeurisme is echter geen verklaring, dit impliceert immers dat de bespiede niet weet dat hij wordt bespied. Bovendien gaat het hierbij altijd om het observeren van seksuele daden. Dit is bij reality-tv bijna nooit het geval. Een andere mogelijkheid is dat we eruit leren. We leren door te kijken naar hoe andere mensen handelen in bepaalde situaties en hoe ze proberen problemen op te lossen. Het is belangrijk voor mensen aandacht te besteden aan hoe anderen hun leven leiden. Anders zouden we niet zo wijs zijn als we zijn, en wellicht ook niet zo lang leven. Zoals eerder vermeld, handelen reality-programma’s vaak over belangrijke adaptieve problemen waardoor onze aandacht specifiek word getrokken. Nog een mogelijke verklaring is parasociale relaties en sociale vergelijking (reputatie). Dit zijn relaties die maar uit één richting komen. Mensen praten over personen die vaak op televisie komen alsof ze hen kennen en een band hebben met hen (lid van ons sociaal netwerk, een vriend, een leider…). Deze relatie is echter niet wederkerig. Een evolutionaire verklaring hiervoor zou zijn dat het vroeger ondenkbaar was een persoon in actie te zien, zonder dat deze in levenden lijve aanwezig was. Wanneer je die persoon dan nog eens vaak ziet, geloven we dat deze een bepaalde band met ons heeft. Er werd zelfs aangetoond dat mensen die vaak tv kijken het gevoel hebben meer vrienden te hebben. Het tonen van gewone mensen lijkt een extra aantrekking te hebben op ons omdat het significantie geeft aan het superioriteitsgevoel. Toch is pure registratie niet zo boeiend. Reality-tv combineert het echte leven met fictionele technieken. Deze combinatie zou zo goed werken omdat de fictievorm overeenkomt met hoe we onze eigen ervaringen opslaan in ons geheugen: chronologisch en met pointes. Hierdoor zouden we de aangeboden informatie gemakkelijker accepteren. De toename van reality-tv zou niet te zoeken zijn in het zedenloos en immoreel worden van de televisiemakers en kijkers. Wel omdat de technologische ontwikkelingen binnen de televisiewereld toelaten in te spelen op wat mensen van nature uit interessant vinden. Op deze manier zou de entertainmentindustrie onze menselijke natuur exploiteren.
Bibliografie
Bibliografie
Andrejevic, M. (2004). The Work of Being Watched. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers, inc.
Barkow, J. H. (1992). Beneath new culture is old psychology: Gossip and social stratification. In Barkow, J.H., L. Cosmides, & J. Tooby (Eds.).The adapted mind: Evolutionary psychology and the generation of culture (pp. 627-637). New York: Oxford University Press.
Baumeister, R.F., Zhang L.Q., Vohs K.D. (2004). Gossip as cultural learning. Review of General Pshychology, 8 (2), 111-121.
Bente, G. & Feist, A. (2000). Affect talk and its kin. In Zillman, D. & Vorderer, P. (Eds.). Media entertainment: The psychology of it’s appeal, (pp. 113-134). London: Lawrence Erlbaum Associates, inc., Publishers.
Biltereyst, D., Van Bauwel, S., Meers, P. (2000). Realiteit en fictie: tweemaal hetzelfde?, Brussel: Koning Boudewijn Stichting.
Buss, D. M. (1988b). From vigilance and violence: Tactics of mate retention in american undergraduates. Ethology and Sociobiology, 9, 291-317.
Buss, D. M. (1989). Sex difference in human mate preference: Evolutionary hypotheses tested in 37 cultures. Behavioral an Brain Science, 12(1), 1-49.
Buss, D. M. (1992). Mate preference mechanisms: Consequences for partner choice and intrasexual competition. In Barkow, J.H., L. Cosmides, & J. Tooby (Eds.).The adapted mind: Evolutionary psychology and the generation of culture (pp. 627-637). New York: Oxford University Press.
Buss, D. M. (1998). Sexual strategies theory: Historical origins and Current status. The Journal of Sex Research, 35 (1), 19-31.
Buss, D. M. (1999). Evolutionary Psychology: The new science of the mind. Allyn & Bacon.
Buss, D. M. (2000). Jealousy, The Dangerous Passion. Why Jealousy is as Necessary as Love and Sex. The Free Press.
Buss, D. M. (2003). The evolution of desire: Strategies of human mating (rev. ed.). New York: Basic Books.
Buss, D. M., & Dedden, L.A. (1990). Derogation of competitors. Journal of Social and Personal Relationships, 7, 395-422.
Buss, D. M., & Shackelford, T. K. (1997). Human Aggression in Evolutionary Psychology Perspevtive. Clinical Psychology Review, 17:6, 605-619.
Buss, D. M., & Schmitt, D. P. (1993). Sexual Strategies Theory: A contextual evolutionary analysis of human mating. Psychological Review, 100, 204-232.
Buss, D. M., Hasselton, M. G., Shackelford, T. K., Bleske, A. L., & Wakefield, J. C. (1998). Adaptations, exaptations and spandrels. American Psychologist, 53 (5), 533-548.
Buss, D. M., Larsen, R. J., Westen, D. & Semmelroth, J. (1992). Sex differences in jealousy: evolution, physiology, and psychology. Psychological science, 3 (4), 251-255.
Buss, D. M., Shackelford, T. D., Kirkpatrick L. A., Choe, J. Hasegawa, M., Hasegawa, T. & Bennett, K. (1999). Jealousy and the nature of beliefs about infidelity: Tests of competing hypotheses about sex differences in the United States, Korea, and Japan. Personal Relationships, 6, 125-150.
Buss, D.M. & Schmitt, D.P. (1996). Strategic Self-Promotion and Competition Derogation: Sex and Conflict Effects on Perceived Effectiveness of Mate Attraction Tactics. Journal of Personality and Social Psychology, vol. 70, 6, 1185-1204.
Buss, D.M., Larsen, R.J. & Westen, D. (1996). Sex differences in jealousy. Not gone, not forgotten, and not explained by alternative hypotheses. Psychological science, 7(6), 373-375.
Buss., D. M. (1988a). The evolution of human intrasexual competition: tactics of mate attraction. Journal of personality and social psychology, 54 (4), 616-628.
Buunk, B. P., Angleitner, A., Oubaid, V. & Buss, D. M. (1996). Sex differences in jeaulousy in evolutionary and cultural perspective. Tests from the Netherlands, Germany and United states. Psychological Science, 7 (6), 359-363.
Buunk, B., & Hupka, R. B. (1987). Cross-cultural differences in the elicitation of sexual jealousy. Journal of Sex Research, 23, 12-22.
Campbell, A. (1999). Staying alive: Evolution, culture, ans women’s intra-sexual aggression. Behavioral and Brain Sciences, 22, 203-252.
Campbell, A. (2004). Female competition: Causes, constraints, content, and contexts. The Journal of sex research, 41(1), 16-26.
Cosmides, L., Tooby, J. (1997). Evolutionary Psychology: a Primer. Geraadpleegd op het World Wide Web 19 maart 2005: http://www.psych.ucsb.edu/research/cep/primer.html
Daly, M. & Wilson, M. (1988). Homicide. NY: Aldine De Gruyter.
Daly, M., Wilson, M., Weghorst, S. J. (1982). Male sexual Jealousy. Ethology and Sociobiology, 3, 11-27.
Darwin, C. (1998). On the Origin of Species, Oxford: Oxford Press.
De Backer, C. (2005). Like Belgian Chocolate For the Universal Mind. Interpersonal and Media Gossip from an Evolutionary Perspective. Unpublished PhD Dissertation, Ghent University.
De Backer, C. (n.d.). Celebrity Gossip: Accidental learning by talking about the experiences of one way members of our social networks.
De Backer, C., Hess, N. & Hagen, E. (invited chapter, in progress). An evolutionary explanation for why we admire celebrities and gossip about them. In J. Barkow & P. Hejl (Eds.), You Can’t turn it off: Media, mind, gossip, evolution. Publisher is yet to be determined.
DeSteno, D. A. & Salovey P. (1996), Evolutionary origins of sex differences in jealousy? Questioning the ''fitness'' of the model. Psychological Science, 7 (6), 367-372.
DeSteno, D. A. & Salovey, P. (1995). ‘Jealousy and Envy’, in Mansteadt, A. S. R. & Hewstone, M. (Red.), The Blackwell encyclopedia of social psychology, Oxford: Basic Blackwell.
Dijkstra, P. & Buunk, B. P. (1998). Jealousy as a function of rival characteristics: An evolutionary perspective. Personality and Social Psychology Bulletin, 24 (11), 1158-1166.
Dijkstra, P. & Buunk, B. P. (2001). Sex differences in the jealousy-evoking nature of a rival’s body build. Evolution and Human Behavior, 22, 335-341.
Doherty, C.T. (1994). Was talking more adaptive than grooming? The sciences, 34 (3), 10.
Doulas, K. (2003). When you wish upon a star. New Scientist, 179 (2408), 26-31.
Dunbar, R.I.M. (1993). Coevolution of neocortical size, group size and language in humans. Behavioral and Brain Science, 16, 681-735.
Dunbar, R.I.M. (2004). Gossip in evolutionary perspective. Review of General Psychology, 8 (2), 100-110.
Dunbar, R.I.M., Duncan, N.D.C., & Marriott, A. (1997). Human conversational Behaviour. Human Nature, 8, 231-246.
Ellis, B.J. (1992). The evolution of sexual attraction: evaluative mechanisms in women. In Barkow, J.H., L. Cosmides, & J. Tooby (Eds.).The adapted mind: Evolutionary psychology and the generation of culture (pp. 627-637). New York: Oxford University Press.
Fisher, M.L. (2004). Female intrasexual competition decreases female facial attractiveness. Proceedings of the Royal Society of London. Series B, Containing papers of a Biological character, 271, S283–S285.
Foster, E.K. (2004), Research on gossip: Taxonomy, Methods, and Future Directions. Review of General Psychology, 8(2), 78-99.
Freese, J. (2003). Imaginary imaginary friends? Television viewing and satisfaction worth friendships. Evolution and Human behaviour, 24, 65-69.
Gangestad, S. W. & Thornhill R. (1997). The evolutionary psychology of extra-pair sex: Role of fluctuating Asymmetry. Evolution an Human Behavior, 18, 69-88.
Gangestad, S.W. & Thornhill, R. (1997). The evolutionary psychology of extra-pair sex: The role of fluctuating asymmetry. Evolution and Human Behavior, 18, 69-88.
Giles, D. C. (2003). Media Psychology. NJ: Lawrence Erlbaum Associates, inc.
Gluckman, M. (1963). Gossip and Scandal. Current Anthropology, 4 (3), 307-316.
Grammer, K. & Thornhill, R. (1994). Human (Homo sapiens) Facial Attractiveness and Sexual Selection: The role of Symmetry and Averageness. Journal of Comparative Psychology, 108 (3), 233-242.
Greiling, H., Buss, D.M. (2000). Women's Sexual Strategies: The hidden dimension of extra pair mating. Personality and Individual Differences, 28, 929-963.
Hagen, E.H (2002). Is evolutionary psychology just a politically correct version of socio-biology? Geraadpleegd op het World Wide Web op 30 april 2005: http://www.anth.ucsb.edu/projects/human/epfaq/sociobiology.html.
Harris, C. R. (2000). Psychological responses to Imagined Infidelity: The specific innate modular view of jealousy reconsidered. Journal of Personality and Social Psychology, 78 (6), 1082-1091.
Harris, C.R. & Christenfeld, N. (1996). Jealousy and rational responses to infidelity across gender and culture. Psychological Science, 7 (6), 378-379.
Haselton M.G., Buss D.M., Oubaid V., & Angleitner A. (2005). Sex, lies, and strategic interference: The psychology of deception between the sexes. Personality and Social Psychology Bulletin, 31 (1), 3-23.
Haselton MG, Buss DM (2000). Error management theory: A new perspective on biases in cross-sex mind reading. Journal of Personality and Social Psychology, 78 (1), 81-91.
Hess, N. & Hagen, E. (2002). Informational Warfare, Cogprints, http://cogprints.org/2112/00/gossip.pdf
Hess, N.C., Hagen, E.H. (n.d.). Psychological adaptations for assessing gossip believability, geraadpleegd op World Wide Web op 16 november 2004: http://itb.biologie.hu-berlin.de/~hagen/papers/Believability.pdf.
Hewitt, S. & Johnson, C. (2002, 30 april), Gossip: An evolutionary examination. Geraadpleegd op 3 april 2005 op het World Wide Web: www.jrscience.wcp.muohio.edu/humannature02/ FinalArticles/Gossip.AnEvolutionaryExam
Johnson A.K., Barnacz A., Yokkaichi T., Rubio J., Racioppi C., Shackelford T.K., Fisher M.L., Keenan J.P. (2005). Me, myself, and lie: The role of self-awareness in deception. Personality and individual differences, 38 (8), 1847- 1853.
Johnson, A.K., Barnacz, A., Constantino, P., Triano, J., Shackelford, T.K. & Keenan, J.P. (2004). Female deception detection as a function of commitment and self-awareness. Personality and individual differences, 37 (7), 1417-1424.
Johnston, V. S., Hagel, R., Franklin, M., Fink, B., & Grammer, K. (2001). Male facial attractiveness: evidence for hormone-mediated adaptive design. Evolution and Human Behavior, 22, 251-267.
Kanazawa, S. (2002). Bowling with our imaginary friends. Evolution and Human Behaviour, 23, 167-171.
Kanazawa, S. (2003). The relativity of relative satisfaction. Evolution and Human Behavior, 24, 71-73.
Keenan, J. P. & Gallup, G. G. (1997). Attribution of deception in human mating strategies. Journal of Social Behavior & Personality, 12 (1), 45-52.
Killborn, R. (1994). How Real Can You Get: Recent Developments in Reality Television. European Journal of Communication, 9 (4), 421-439.
Kubey, R., Csikszentmihalyi, M. (2002). Television addiction is no mere metaphor. Scientific American, 286 (2),74-80.
McAndrew, F.T. & Milenkovic, M.A. (2002). Of tabloids and family secrets: The evolutionary psychology of gossip. Journal of Applied Social Psychology, 32 (5), 1064-1082.
Miller, G. (2000). The Mating Mind. How Sexual Choice Shaped the Evolution of Human Nature. New York: Doubleday.
Mortier, G. (2002). Politieke en sociale analyse van het theater, Gent, Niet-gepubliceerde cursus.
Nabi, R. L., Biely, E. N., Morgan, S. J. & Stitt, C. R. (2003). Reality-Based Television Programming and the Psychology of its Appeal. Media Psychology, 5 (4), 303-329.
Paine, R. (1967). What is gossip about? An alternative hypothesis. Man, 2, 278-285.
Pietrzak, R. H., Laird, J. D., Stevens, D. A. & Thompson, N. S. (2002). Sex differences in human jealousy. A coordinated study of forced choice, continuous rating scale and physiological responses on the same subjects. Evolution an Human Behavior, 23, 83-94.
Pinker, S. & Bloom, P. (1992). Natural language and natural selection. In Barkow, J.H., L. Cosmides, & J. Tooby (Eds.).The adapted mind: Evolutionary psychology and the generation of culture (pp. 627-637). New York: Oxford University Press.
Pinker, S. (1997). How the Mind Works. New York: Norton.
Putnam, R. D. (2000). Bowling Alone, The collapse and revival of American community. New York: Touchstone.
Reiss, S., Wiltz, J. (2004). Why People Watch Reality TV. Media Psychology, 6 (4), 363-377.
Sagarin, B. J. (2005). Reconsidering Evolved Sex Differences in Jealousy: Comment on Harris (2003). Personality and Social Psychology Review, Vol. 9 (1), 62–75.
Sagarin, B. J., Becker, D. V., Guadango, R. E., Nicastle, L. D., & Millevoi, A. (2002). Sex differences (and similarities) in jealousy: The moderating effect of infidelity axperience and sexual orientation of the infidelity. Evolution and Human Behavior. 24, 17-23.
Salmon, C. & Symons, D. (2001). Warrior Lovers: Erotic Fiction, Evolution and Female Sexuality. London: Weidenfeld & Nicolson.
Schackelford, T. K. (1997). Perceptions of betrayal and the design of the mind. In J.A. Simpson and D.T. Kenrick (Eds.), Evolutionary social psychology (pp.73-107), Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Schackelford, T.K., Buss, D.M. & Bennett, K. (2002). Forgiveness or break-up: Sex differences in responses to a partner's infidelity. Cognition and Emotion, 16 (2), 299-307.
Scheib, J. E., Gangestad, S. W., Thornhill, R. (1999). Facial attractiveness, symmetry and cues of good genes. Proceedings of the Royal Society London, 266, 1913-1917.
Schmitt, D. P. (2003). Universal Sex Differences in the Desire for Sexual Variety: Tests From 52 Nations, 6 Continents, and 13 Islands. Journal of Personality & Social Psychology, 85 (1), 85-105.
Schmitt, D.P. Schackelford, T.K. & Buss, D.M. (2001). Are men really more 'oriented' toward short-term mating than women. Psychology, evolution & Gender, 3, 211-239.
Schützwohl, A. & Koch, S. (2004). Sex differences in jealousy: the recall of cues to sexual and emotional infidelity in personally more and less threatening context conditions. Evolution and Human Behavior, 25, 249-257.
Schützwohl, A. (2004). Which Infidelity Type Makes You More Jealous? Decision Strategies in a Forced-choice Between Sexual and Emotional Infidelity. Human Nature, 4, 121-128.
Sesardic, N. (2003). Evolution of human jealousy. A just so story or a just-so criticism? Philosophy of the social sciences, 33(4), 427-443.
Sheets, V. L., Fredendahl, L. L. & Claypool, H. M. (1997). Jealousy evocation, Partner reassurance, ad relationship stability: An exploration of the potential benefits of jealousy. Evolution and Human Behavior, 18, 387-402.
Shermer, M. (1998, 4 oktober). Sex, Lies and Gossip: An evolutionary explanation for President Clinton, and our interest in him, reveals a baser side of human nature. Geraadpleegd op het Worl Wide Web op 3 april 2005: http://human-nature.com/articles/clinton.html
Singh, D. (1993). Adaptive significance of female physical attractiveness: role of waist-to-hip ratio. Journal of personal and social psychology, 65(2), 293-307.
Singh, D. (1994). Ideal female body shape: Role of body weight and Waist-to-hip ratio, International Journal of Eating Disorders, 16, 283-288.
Singh, D. (1995). Female judgement of male attractiveness and desirability for relationships: Role of Waist-to-hip ratio and financial status. Journal of Personality and Social Psychology, 69 (6), 1089-1101.
Sparks, G. G. & Sparks, C. W. (2000). Violence, Mayhem, and Horror. In Zillman, D. & Vorderer, P. (Eds.). Media Entertainment: The Psychology of its Appeal (pp. 73-91). London: Lawrence Erlbaum Associates, inc., Publishers.
Symons, D. (1979). The Evolution of Human Sexuality, Oxford University Press, Oxford.
Symons, D. (1992). On the use and misuse of Darwinism in the study of human behaviour. In Barkow, J.H., L. Cosmides, & J. Tooby (Eds.).The adapted mind: Evolutionary psychology and the generation of culture (pp. 627-637). New York: Oxford University Press.
Symons, D. (1995). Beauty is in the adaptations of the beholder, The Evolutionary Psychology of Human Female Sexual Attractiveness. In Paul R. Abramson & Steven D. Pinkerton (eds.), Sexual Nature, Sexual Culture (pp. 80-118). Chicago: University of Chicago Press.
Thornhill, R. & Gangestad, S. W. (1996). The evolution of human sexuality. TREE, 11, (2), 98-102.
Thornhill, R. & Gangestad, S. W. (1999). Facial Attractiveness. Trends in Cognitive Sciences. 3 (12), 452-460.
Tooby, J. & Cosmides L. (2005). Evolutionary Psychology: Conceptual Foundations. In Buss, D. M. (Ed.), Handbook of Evolutionary Psychology (1-55), New York: Wiley.
Tooby, J. & Cosmides, L. (1990a). The past explains the present: Emotional adaptations and the structure of ancestral environments. Ethology and Sociobiology, 11, 375-424.
Tooby, J. & Cosmides, L. (1990b). On the universality of human nature and the uniqueness of the individual: The role of genetics an adaptation. Journal of Personality, 58, 17-67.
Tooby, J. & Cosmides, L. (1992). The psychological foundations of culture. In Barkow, J.H., L. Cosmides, & J. Tooby (Eds.).The adapted mind: Evolutionary psychology and the generation of culture. (pp. 19-136), New York: Oxford University Press.
Tooke, W. & Camire, L. (1991). Patterns of deception in Intersexual and intrasexual mating strategies. Ethology and Sociobiology, 12, 345-364.
Townsend, J.M. (1995). Sex without emotional involvement: an evolutionary interpretation of sex differences. Archives of sexual behaviour, 24, 173-206.
Trivers, R. (1972). Parental investment and sexual selection. In Campbell B. (Ed.) Sexual selection and the descent of man 1871-1971 (pp. 136-207), Chicago: Aldine Publishing Company.
Watkins, D. (n.d.). Horton and Wohl's concept of parasocial interaction. Geraadpleegd op het World Wide Web op 15 juli 2005: http://www.aber.ac.uk/media/Students/ddw0102.doc
Wiederman, M. W. & Kendall, E. (1999). Evolution, sex and jealousy: Investigation with a sample from Sweden. Evolution and Human Behaviour, 20, 121-128.
Wiederman, M.W. & Allgeier, E.R. (1993). Gender differences in sexual jealousy: Adaptionist or social learning explanation. Ethology & Sociobiology, 14, 115-140.
Williams, G. (1966). Adaptation and natural selection: a critique of some current evolutionary thought. Princeton: Princeton University Press.
Wilson & Daly (1988) Homicide. New York: Aldine De Gruyter Transactions.
Wilson, D.S., Wylczynski, C., Wells, A., & Weiser, L. (2000). Gossip and other aspects of language as group-level adaptations. In C. Heyes & L. Huber (Eds.), Evolution and Cognition. (pp.347-365). Cambridge, MA: MIT Press.
Wilson, M. & Daly. M (1992). The man who mistook his wife for a chattel. In Barkow, J.H., L. Cosmides, & J. Tooby (Eds.).The adapted mind: Evolutionary psychology and the generation of culture (pp. 627-637). New York: Oxford University Press.
