“Het front gefotografeerd”: officiële fotografie in België en Groot-Brittannië tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Michaël Pector
Persbericht

“Het front gefotografeerd”: officiële fotografie in België en Groot-Brittannië tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Bibliografie

Literatuurlijst

 

ALTER Peter, “Der Erste Weltkrieg in der englishen Erinnerungskultur”, in: BERDING Helmut, HELLER Klaus, SPEITKAMP Wilfried, Krieg und Erinnerung: Fallstudien zum 19. und 20. Jahrhundert, Göttingen, Vandenhoeck und Ruprecht, 2000, pp. 113-126.

 

AMARA Michaël, La propagande belge durant la Première Guerre Mondiale, 1914-1918, ULB (onuitgegeven licentiaatverhandeling), 1998, 122 p.

 

AMARA Michaël, “La propagande belge et l’image de la Belgique aux Etats-Unis pendant la première Guerre Mondiale”, in: Belgisch tijdschrift voor nieuwste geschiedenis, XXXI, nr. 1-2, 2000, pp. 173-228.

 

ASSER Saskia, RUITENBERG Liesbeth, De keizer in beeld: Wilhem II en de fotografie als P.R.-instrument.  De fotografische productie van de laatste Duitse keizer uit Huis Doorn, gepresenteerd door Huis Marseille, Amsterdam/Zaltbommel, Stichting voor fotografie/  Europese Bibliotheek, 2002, 191 p.

 

AUDOIN-ROUZEAU Stéphane, BECKER Annette, ’14-’18 : de Grote Oorlog opnieuw bezien, Amsterdam, Mets & Schilt uitgevers, 2004, 352 p.

 

AUDOIN-ROUZEAU Stéphane, FELSER Marcel, Un regard sur la Grande Guerre, Paris, Larousse Nuef, 2002, 193 p.

 

AUVRAY Michel, “La guerre après la guerre : représentations photographiques de la Première Guerre Mondiale dans les guides des champs de bataille”, in: L. GERVEREAU e.a., Voir ou ne pas voir la guerre.  Histoire de représentations photographiques de la guerre, Paris, BDIC/ Somogny, 2001, pp. 283-287.

 

AUVRAY Michel, “Le soldat: du combattant au technicien”, in: L. GERVEREAU e.a., Voir ne pas voir la guerre.  Histoire des représentations photographiques de la guerre, Paris, BDIC/Somogny, 2001, pp. 173-181.

 

BAARDA Frits, Het oog van de oorlog.  Fotografen aan het front, ’s Gravenhage/Amsterdam, SDU uitgeverij/Uitgeverij Focus, 1989,

 

BADSEY Stephen D., British official photography in the First World War, London, Imperial War Museum, 1981, 64 p.

 

BAR Jean, “De tentoonstelling van oorlogsfoto’s der bondgenoten”, in: De Legerbode, nr. 339, 04.11.1916, 1/A-B.

 

BAR Jean, “De tentoonstelling van oorlogsfoto’s der bondgenoten”, in: De Legerbode, 07.11.1916, 1/A-B.

 

BEAN Charles, GULLETT H.S., The official history of Australia in the war 1914-1918.  Vol XII: photographic record of the war.  Reproduction of pictures taken by the Australian official lieutenants (captain G.H. Wilkins and J.F. Hurley, lieutenants H.I.F. Baldwin and J.P. Campbell and others.  Annotated by C.E.W. Bean and H.S. Gullett, Sydney, Angus and Robertson, 1923, s.p.

 

BECKER Annette, “Envoie-moi des petites photos de vous deux”, in: GERVEREAU Laurent, Voir ou ne pas voir la guerre.  Histoire de représentations photographiques de la guerre, Paris, BDIC/ Somogny, 2001, pp. 251-255.

 

BECKER Annette, Oubliés de la Grande Guerre: humanitaire et culture de guerre.  Populations occupés, déportés civils, prisonniers de guerre, Paris, Hachette Littératures, 1998, 396 p.

 

BEURRIER Joelle, “Voir ou ne pas voir la mort?  Premières réflexions sur une approche de la mort dans la Grande Guerre”, in: GERVEREAU Laurent, Voir ne pas voir la guerre.  Histoire des représentations photographiques de la guerre, Paris, BDIC/Somogny, 2001, pp. 63-69.

 

BRANTS Chrisje, BRANTS Kees, Levende herinnering: de oorlog die nooit ophield 1914-1918, Zaltbommel, Uitgeverij Apirilis, 2004, 184 p.

 

BROTHERS Caroline, War photography: a cultural history, London, Routledge, 1997, 277 p.

 

BULTHE Gerard, De Vlaamse loopgravenpers tijdens de Eerste Wereldoorlog, Brussel, Koninklijk Museum van het Leger, 1971, 124 p.

 

CAINE Hall, ABBOTT Lyman e.a., King Albert's book : een hulde aan den koning der belgen en het belgische volk vanwege voorname en gezaghebbende personaliteiten door de wereld heen, s.l., Daily Telegraph, s.d., 183 p.

 

CARMICHAEL Jane, First World War Photographers, London, Routledge, 1989, 167 p.

 

CARMICHAEL Jane, Le contrôle officiel.  La photographie britannique sur le front ouest., in: L. GERVEREAU e.a., Voir ne pas voir la guerre.  Histoire des représentations photographiques de la guerre, Paris, BDIC/Somogny, 2001, pp. 71-77.

 

CARMICHAEL Jane, “Photographers at Passchendaele”, in: Imperial War Museum Review (London), II, 1987, 2, pp. 4-14.

 

CHIELENS Piet, DECOODT Hannelore, “Oorlog, propaganda en propagandaoorlogen”, in: CHIELENS Piet e.a., Dead.Lines.  Oorlog, media en propaganda in de 20ste eeuw, Gent/Amsterdam, Ludion, 2002, pp. 7-89.

 

CHRISTENS Ria, DE CLERCQ Koen, Frontleven 14/18 : het dagelijkse leven van de Belgische soldaat aan de Ijzer, Tielt, Uitgeverij Lannoo, 1987, 174 p.

 

COE Brian W., De camera: van Daguerre tot nu, Amsterdam/Brussel, Uitgeversmaatschappij Elsevier Focus, 1978, 240 p.

 

COOLSAET Rik, België en zijn buitenlandse politiek 1930-2000, Leuven, Uitgeverij Van Halewyck, 2001, 725 p.

 

COPPENS Jan, De bewogen camera: protest en propaganda door middel van foto’s, Amsterdam, Meulenhoff/ Landshoff, 1982, 398 p.

 

DEMM E., “World War I: Germany and France”, in: JONES Derek e.a., Censorship: a world encyclopedia, London, Fitzroy Dearborn, 2001, pp. 2644-2647.

 

DESBOIS Evelyne, 1914-1918.  La vie sur le front de la mort, in: La recherche histoire esthétique photographique.  La guerre, Paris, Sommaire Paris Audiovisuel, pp. 41-46.

 

DE SCHAEPDRIJVER Sophie, De Groote Oorlog.  Het koninkrijk België tijdens de Eerste Wereldoorlog, Amsterdam, Olympus, 2002, 366 p.

 

DE SCHAEPDRIJVER Sophie, “Occupation, propaganda and the idea of Belgium”, in: ROSCHWALD Aviel, STITES Richard, European culture in the Great War: the arts, entertainment and propaganda, 1914-1918, Cambridge, Cambridge University Press, 1999, pp. 267-294.

 

DES OMBIAUX Maurice, Un royaume en exil : la Belgique du dehors.  Documents de la service photographique de l’Armée belge, Paris, Le pays de France, s.d., 3 vol.

 

DEWILDE Jan, Ieper: de verdwenen stad.  Ieper en de fotografie, 1839-1914., Koksijde, De Klaproos, 1998, 287 p.

 

DOMINIQUE Pascal, “Les débuts du Service Photographique des Armées”, in: Prestige de la photographie (s.l.), 1977, 2, pp. 60-93.

 

VAN DUIJNHOVEN Serge, CHIELENS Piet, Fotografen in tijden van oorlog.  Catalogus naar aanleiding van de tentoonstelling te Ieper (In Flanders Fields Museum) van 30 maart tot 17 november 2002, Gent, Ludion, 2002, 48 p.

 

FABIAN Rainer, ADAM Hans Christian, Bilder vom Krieg: 130 Jahre Kriegsfotografie-eine Anklage, Hamburg, Stern-Buch, 1983, 339 p.

 

FARRAR Martin J., News from the front.  War correspondents on the Western front 1914-1918, Phoenix Mill, Sutton Publishing Limited, 1998, p. 13.

 

FOX Robert, Camera in conflict: armed conflict.  Bewaffnete Konflikte.  Conflits armés, Köln, Könemann Verlagsgesellschaft mbH, 1996,

 

FRANK Robert, “Ennemi, allié, défaite et victoire: poses et posture”, in: GERVEREAU Laurent e.a., Voir ne pas voir la guerre.  Histoire des représentations photographiques de la guerre, Paris, BDIC/Somogny, 2001, pp. 191-195.

 

FRIEDRICH Ernst, Krieg dem Kriege!  Guerre à la guerre!  War against war !  Oorlog aan den oorlog!, Berlin, Internationales Kriegsmuseum, 1930, 244 p.

 

GERNSHEIM Helmut, The origins of photography, London, Thames and Hudson Ltd., 1982, 280 p.

 

GERVEREAU Laurent, Les images qui mentent.  Histoire du visuel au XXe siècle, Paris, Editions du seuil, 2000, 453 p.

 

GERVEREAU Laurent e.a., Voir ne pas voir la guerre.  Histoire des représentations photographiques de la guerre, Paris, BDIC/Somogny, 2001, 351 p.

 

HAYTHORNTHWAITE Philip J., A photohistory of World War One, London, Arms and Armour, 1993, 240 p.

 

HELAERS Michel, “De Albertijnse mythe voor de soldaat aan de Ijzer:  een beeldvorming door “De Legerbode” (1914-1918)”, Revue belge d’Histoire Militaire (Bruxelles), XXVIII, 1990, 6, pp. 441-466.

 

HELAERS Michel, “De vijand: een portret door “De Legerbode” (1914-1918)”, in: Revue belge d’Histoire Militaire (Bruxelles), XXIX, 1991, 2, pp. 105-121.

 

HELAERS Michel, “De vijand: een portret door “De Legerbode” (1914-1918)”, in: Revue belge d’Histoire Militaire (Bruxelles), XXIX, 1991, 3, pp. 191-208.

 

HENNINGER Laurent, “L’image du chef”, in: GERVEREAU Laurent e.a., Voir ne pas voir la guerre.  Histoire des représentations photographiques de la guerre, Paris, BDIC/Somogny, 2001, pp. 197-199.

 

HEUZE Paul e.a., L’épopée belge dans la Grande Guerre racontée par les écrivains et les combattants belges, Paris, Librairie Aristide Quillet, 1923,

 

HILEY Nicholas, “Une bataille dans la presse: La Somme.  La Bataille de la Somme et les médias de Londres”, in: BECKER Jean Jacques, WINTER Jay M., KRUMEICH Gerd e.a., Guerres et cultures 1914-1918, Paris, Armand Colin Editeur, 1994, pp. 193-206.

 

HOPKIN Deian, “Domestic censorship in the First World War”, in: Journal of Contemporary History (London), V, 1970, 4, pp. 151-169.

 

GRIFFIN Michael, “The great war photographs: constructing myths of history and photojournalism, in: BRENNEN Bonnie, HARDT Hanno, Picturing the past: media, history and photography, Urbana, University of Illinois Press, 1999, pp.122-157.

 

INNES T.A., CASTLE Ivor, Covenants with death, London, Daily Express Publications, 1934, 186 p.

 

JOLLY Martin, “Australian – First – World – War photography.  Frank Hurley and Charles Bean”, in: History of Photography (s.l.), vol. 23, nr. 1, 1988, pp. 141-148.

 

JÜNGER Ernst, “l’oeil guerrier”, in: LUGON Olivier, La photographie en Allemagne.  Anthologie de textes (1919-1939), Nîmes, Editions Jacqueline Chambon, 1997, pp. 25-30.

 

KAVANAGH Gaynor, “Museum as memorial: the origins of the Imperial War Museum”, in: Journal of Contemporary History (London), XXI, 1986, 4, pp. 77-97.

 

KEEGAN John, De Eerste Wereldoorlog: 1914-1918, Amsterdam, Uitgeverij Balans, 2000, 519 p.

 

KESHEN Jeffrey A., Propaganda and censorship during Canada’s Great War, Edmonton, The University of Alberta Press, 1996, 333 p.

 

KNIGHTLEY Philip, The first casualty.  From the Crimea To Vietnam: the war correspondent as hero, propagandist and myth maker, New York/London, Harcourt Brave Jovanovich, 1975, 465 p.

 

KNIGHTLEY Philip, KEEGAN John, Geschoten: oorlog in beeld.  Verslagen en foto’s van het front, Vianen/Antwerpen, The House of Books, 2004, 288 p.

 

KRUMEICH Gerd, “Konjunkturen der Weltkriegserinnerung”, in: ROTHER Rainer e.a.: Der Weltkrieg 1914-1918: Ereignis und Erinnerung, Wolfratshausen, Edition Minerva Hermann Farnung, 2004, pp. 68-73.

 

LEFEVRE Patrick, SIEBEN Luc, LORETTE Jean e.a., La Belgique et la Première Guerre Mondiale : bibliographie = België en de Eerste Wereldoorlog : bibliografie, Brussel, KLM-MRA, 1987, 598 p.

 

LEWINSKI Jorge, The camera at war; A history of war photography from 1848 to the present day, New York, Simon and Schuster, 1978, 240 p.

 

LORETTE Jean, “De ikonografische afdeling van het Koninklijk Legermuseum te Brussel”, in: Revue belge d’histoire militaire-Belgisch tijdschrift voor de militaire geschiedenis (Brussel), XVIII,1969, 2, pp. 130-150.

 

LUYKX Theo, Geschiedenis van de internationale betrekkingen sedert het Congres van Wenen, Brussel, N.V. Elsevier Sequoia, 1971, 608 p.

 

LUYKX Theo, Politieke geschiedenis van België: van 1789 tot heden, Amsterdam/Brussel, Uitgeversmaatschappij Elsevier, 1973, 706 p.

 

MACDONALD Lyn, Passendale 1917, Amsterdam, Ambo:Anthos, 2004, 277 p.

 

MEIRE Johan, “De ontlichaamde oorlog: over de museale representatie van geweld in de Eerste Wereldoorlog”, in: Feit & Fictie (Groningen), V, 2001, 2, pp. 91-111.

 

MEIRE Johan, De stilte van de Salient: de herinnering aan de Eerste Wereldoorlog rond Ieper, Tielt, Uitgeverij Lannoo nv., 2003, 460 p.

 

MOSSE George L., “Two World Wars and the Myth of the War Experience”, in: Journal of Contemporary History (London), XXI, 1986, 4, pp. 491-513.

 

OFFENSTADT Nicolas, “L’image contre la guerre: autour d’Ernst Friedrich”, in: GERVEREAU Laurent e.a., Voir ou ne pas voir la guerre.  Histoire de représentations photographiques de la guerre, Paris, BDIC/ Somogny, 2001, pp. 271-275.

 

OLLIVIER Hendrik, “Foto’s”, in: VAN DEN EECKHOUT Piet, VANTEMSCHE Guy e.a., Bronnen voor de studie van het hedendaagse België: 19de – 20ste eeuw, Brussel, VUBPRESS, 2001, pp. 1261-1294.

 

PIRENNE Henri, “La Belgique et la guerre mondiale”, in: Histoire économique et sociale de la guerre mondiale;  Série belge, Paris, Presses Universitaires de France, 1928, 298 p.

 

PONSONBY Arthur, Falsehood in war time: an amazing collection of carefully documented lies circulated in Great Britain, France, Germany, Italy and America during the great war, London, Allen, 1929,  192 p.

 

PROST Antoine, “Mémoire de l’entre-deux-guerres, mémoire d’aujourd’hui: les représentations de la guerre dans la culture française de l’entre-deux-guerres”, in: BECKER Jean Jacques, WINTER Jay M., KRUMEICH Gerd e.a., Guerres et cultures 1914-1918, Paris, Armand Colin Editeur, 1994, pp. 13-22.

 

PUISEUX Hélène, “La bataille: mutations d’une figure.  Du champ de bataille à l’individu combattant”, in : GERVEREAU Laurent e.a., Voir ou ne pas voir la guerre.  Histoire de représentations photographiques de la guerre, Paris, BDIC/ Somogny, 2001, pp. 209-213.

 

QUAGHEBEUR Roger, Ik was een spionne: het mysterieuze spionageverhaal van Martha Cnockaert uit Westrozebeke, Koksijde, uitgeverij De Klaproos, 2000, 262 p.

 

REMARQUE Erich Maria, Van het Westelijk Front geen nieuws, Antwerpen/Utrecht, Mertens & Stappaerts/Erven J. Bijleveld, 1983, 180 p.

 

ROSE T., “Britain”, in: JONES Derek, Censorship: a world encyclopedia, London, Fitzroy Dearborn, 2001, pp. 2647-2648.

 

ROTHER Rainer e.a., Der Weltkrieg 1914-1918: Ereignis und Erinnerung, Wolfratshausen, Edition Minerva Hermann Farnung, 2004, 374 p.

 

ROTHER Rainer, BAVENDAMM Gundula, BURCHARDI Kristiane, “Erinnerung und Erfahrung: Die langen Schatten des Ersten Weltkrieges”, in: ROTHER Rainer e.a., Der Weltkrieg 1914-1918: Ereignis und Erinnerung, Wolfratshausen, Edition Minerva Hermann Farnung, 2004, pp. 14-21.

 

RUMMENS Antoine, Post, cenuur en propaganda in het Belgische leger gedurende de Eerste Wereldoorlog, Brussel, Koninklijke Militaire School (onuitgegeven licentiaatverhandeling), 1985, 79 p.

 

SANDERS Michael L., TAYLOR Philip M., British propaganda during the First World War, 1914-1918, London, Macmillan, 1982, 320 p.

 

SILVERBERG Rene, Quinze années de postes et censure militaire belges.  1e août 1914-27 nov 1929, Bruxelles, Pierre de Meyere, 1973, 75 p.

 

SIMKINS Peter, De Eerste Wereldoorlog: het Westfront, Lisse, Rebo Productions, 1992, 221 p.

 

SONTAG Susan, Kijken naar de pijn van anderen, Amsterdam, De Bezige Bij, 2003, 124 p.

 

SONTAG Susan, Over fotografie, Utrecht, Bruna, 1980, 160 p.

 

SORENSEN Louise, Ernst Friedrich, s.l., s.n., 2004, 41 p.

 

SPENCER David R., Fact, fiction, or fantasy: Canada and the war to end all wars, in: BRENNEN Bonnie, HARDT Hanno, Picturing the past: media, history and photography, Urbana, University of Illinois Press, 1990,  pp. 182-205.

 

STEEL Nigel, HART Peter, Passchendaele: the sacrificial ground, London, Cassell & Co, 2001, 351 p.

 

STRACHAN Hew, De Eerste Wereldoorlog: een geïllustreerde geschiedenis, Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 2004, 342 p.

 

TALLIER Pierre-Alain, SOUPART Sven, La Belgique et la Première Guerre Mondiale, bibliographie, tome 2 (ouvrages édités de 1985 à 2000 = België en de Eerste Wereldoorlog, bibliografie, deel 2 (werken uitgegeven van 1985 tot 2000), Brussel, KLM-MRA, 2001, 195 p.

 

TAYLOR John, “Atrocity propaganda in the First World War”, in: COLLINS Kathleen, Shadow and substance.  Essays on the history of photography (in honour of Heinz K. Hemish), Michigan, The Amorphous Institute Press, 1990, pp. 305-317.

 

TAYLOR John, Body horror: photojournalism, catastrophe and war, Manchester, Manchester University Press, 1998, 210 p.

 

TAYLOR John, War photography: realism in the British Press, London/New-York, Routledge, 1991, 199 p.

 

TAYLOR Philip M., Munitions of the mind: a history of propaganda from the ancient world to the present era, Manchester, Manchester University Press, 1995, 324 p.

 

TISON Hubert, “La mémoire de la guerre 14-18 dans les manuels scolaires français d’histoire (1920-1990)”, in: BECKER Jean Jacques, WINTER Jay M., KRUMEICH Gerd e.a., Guerres et cultures 1914-1918, Paris, Armand Colin Editeur, 1994, pp. 294-314.

 

TUCHOLSKY Kurt, “Waffen gegen den Krieg”, in: LUGON Olivier, La photographie en Allemagne.  Anthologie de textes (1919-1939), Nîmes, Editions Jacqueline Chambon, 1997, pp. 21-24.

 

VAN BERGEN Leo, Zacht en eervol: lijden en streven in een Grote Oorlog, Den Haag/Antwerpen, Sdu Uitgevers/Standaard Uitgeverij, 1999, 455 p.

 

VERAY Laurent, “La propagande par les actualités cinématographiques pendant la Grande Guerre”, in: Guerres mondiales et conflits contemporains.  Revue trimestrielle d’histoire (Paris), XLIV, 1994, 173, pp. 19-34.

 

VERAY Laurent, “Montrer la Guerre: la photographie et le cinématographe”, in: Guerres mondiales et conflits contemporains.  Revue trimestrielle d’histoire (Paris),  XLIII, 1993, s.n., pp. 111-121.

 

WILSON Trevor, The myriad faces of war.  Britain and the Great War 1914-1918, Cambridge, Polity Press, 1988, 864 p.

 

WINTER Jay M., “Popular culture in wartime Britain”, in: ROSCHWALD Aviel, STITES Richard, European culture in the Great War: the arts, entertainment and propaganda, 1914-1918, Cambridge, Cambridge University Press, 1999, pp. 330-348.

 

WINTER Jay M., Sites of memory, sites of mourning: the Great war in European cultural history, Cambridge, Cambridge University Press, 1995, 310 p.

 

WOMBELL Paul, Het ware gezicht.  Slag bij Passendale, Antwerpen, Uitgeverij C. De Vries-Brouwers pvba, 1987, 132 p.

 

ZUCKERMAN Larry, De verkrachting van België.  Het verzwegen verhaal over de Eerste Wereldoorlog, Antwerpen, Manteau/Het Spectrum, 2004, 351 p.

 

s.n., Exposition de photographies de guerre prises sur les fronts de bataille par les Sections Photographiques des Armées Anglaise, Belge, Française, Italienne, Russe, Serbe, Paris, Imp. P. Dupont, 1916, 101 p.

 

s.n., Exposition des clichés de guerre du Service Photographique de l’Armée belge : organisée au profit de la Conférence Intercommunale des Oeuvres de l’Enfance, Bruxelles, Edition des Etablissements d’Héliogravure en Creux C. Van Cortenberg, s.d., 29 p.

 

S.n., “Le Service photographique de l’Armée belge: comment il fonctionne – ce qu’il a réalisé”, in: Le Courrier de l’Armée, 02.11.1916/1, A-B.

 

S.n., s.n., in: Le Courrier de l’Armée/De Legerbode, 23.03.1919, p. 9.

 

S.n., s.n., in: Le Courrier de l’Armée/De Legerbode, 27.04.1919, p. 11.

 

Universiteit of Hogeschool
Geschiedenis
Publicatiejaar
2005
Share this on: