Sociaal vaardig AXIE!
Een tikfout? Neen, je leest het goed. De driedelige scriptie ‘Sociaal Vaardig in AXIE!’ wil actie, meer bepaald met de axenroos.
Psycholoog, filosoof, psychotherapeut en stichter van Relatiestudio in Gent Ferdinand Cuvelier werkte de axenroos uit. Dit is een werkmiddel om sociale gedragingen van mensen te ordenen. Elke ax heeft zijn eigen gedrag en wordt op een bepaalde manier geplaatst tegenover andere axen.
Sociale vaardigheden, wat is het nut ervan? Hebben we dit wel nodig? En hoe kunnen we dit integreren in het onderwijs?
Kinderen en jongeren gaan op verschillende manieren met elkaar om: lachen, spelen, ruziën, coöpereren, vechten,… In hun groei naar volwassenheid hebben jongeren regelmatig te kampen met relatieproblemen. Het contact en de omgang met ouders, vrienden, leerkrachten,… verloopt niet altijd even eenvoudig of zoals we het wensen.
De taak van een leerkracht beperkt zich niet enkel tot het aanleren van lezen, rekenen en schrijven. Een leerling heeft veel meer nodig om zijn weg te vinden, op school of later. Je mond durven opendoen in allerhande situaties, praten met anderen over je gevoelens en die durven tonen, opkomen voor zichzelf. Sociaal vaardig zijn! De vakoverschrijdende eindtermen sociale vaardigheden is bijgevolg een absolute must! In het basisonderwijs is de axenroos reeds goed ingeburgerd en weten reeds heel wat scholen hoe ze hiermee overweg moeten. Er is dan ook een rijk aanbod aan lesmateriaal voorzien. De 10 axendieren vormen samen met hun gedrag en hun ax de axenroos. Het secundair onderwijs daarentegen blijft een beetje op zijn honger zitten. Met de scriptie ‘Sociaal vaardig in AXIE!’ willen Sofie Cobbaert en Lotte Naudts hun steentje bijdragen opdat de honger gestild wordt. Zij opteerden voor een volwassener aanpak en lieten 10 axenfiguurtjes ontwerpen die elk opnieuw een karakter en een gedrag voorstellen. De scriptie bestaat uit 3 delen. Het eerste deel behandelt een algemeen deel waarin je als lezer ondergedompeld wordt in de axenroos. Tijdens deze theoretische kennismaking kan je meteen ook een praktisch verslag lezen van de ervaring met de axenroos; Lotte ging hiervoor op stap naar het basisonderwijs in Lyon terwijl Sofie met een uitwerking naar het secundair onderwijs ging. Het tweede deel verzorgt de handleiding voor de leerkracht. Via verschillende verwerkingsopdrachten, oefeningen,… kunnen sociale vaardigheden op een speelse manier geïntegreerd worden in de eerste graad van het secundair onderwijs. Bij elke ax werd een bijhorend lied gezocht die allemaal terug te vinden zijn op de cd ‘Muziek in Axie!’ die zich in het algemene deel bevindt. Tenslotte zijn in het derde deel de kant-en-klare leerlingenblaadjes per ax terug te vinden die tijdens de lessen kunnen gebruikt worden.
Deze scriptie biedt een leidraad en kan een steun zijn voor leerkrachten die sociale vaardigheden willen integreren in de eerste graad van het secundair onderwijs. Klaar om sociale vaardigheden toe te passen? En AXIE!
Literatuurlijst
Beeldmateriaal (film)
DVD Friends, seizoen 8 – aflevering 16 ‘The one with the birthing video’
Boeken
BRACKE, D., Het uur nul. Leuven, Davidfonds/Infodok, 2003 (vijfde druk), 188 pp.
BRACKE, D., Zij en haar. Leuven, Davidfonds/Infodok, 2004, 183 pp.
CUVELIER, F., De stad van axen: gids bij menselijke relaties. Kapellen, De Nederlandsche Boekhandel, 1995, 195 pp.
CUVELIER, F., e.a., Sociaal vaardig? Lieve deugd! (gids voor de basisschool). Brugge, Die Keure, 2001, 167 pp.
CUVELIER, F., Tussen jou en mij: grondslagen van het omgaan met elkaar. Kapellen, De Nederlandsche Boekhandel, 1983, (div.pp.)
DAEMEN, E., e.a., Axen in actie: Bronnen- en praktijkboek voor relationele vorming in de basisschool.Gent, Relatie-Studio, 2003, 286 pp.
DANIELS, W., Van Dale Junior Spreekwoordenboek. Utrecht/Amsterdam, Uitgeverij Piramide, 2001, 479 pp.
DELEN, C., e.a., Ons kookboek KVLV. Leuven, s.e., 2004 (zesde druk), 697 pp.
FIDDELAERS, R., e.a., Rouw op je dak: handleiding voor het begeleiden van rouwgroepen op school. ’s Hertogenbosch, KPC Groep, 2003, 136 pp.
LEEFSLEUTELS VZW, Energize! 2. Mechelen, Erasmus, 2001, 126 pp.
LEEFSLEUTELS VZW, Leefsleutels in actie. Vaardighedengids 1. Brussel, leefsleutels vzw, 2000, 116 pp.
LEEFSLEUTELS VZW, Leefsleutels in het jeugdwerk. Brussel, leefsleutels vzw, 1999, 186 pp.
LEEFSLEUTELS VZW, Leefsleutels voor jongeren - begeleidersmap. Mechelen, Erasmus, 2000, 4de druk., (div.pp.)
LEEFSLEUTELS VZW, Leefsleutels voor jongeren - werkboek. Mechelen, Erasmus, 2000, 4de druk., (div.pp.)
MEYSMAN, H., VANDERHOEVEN, J.L., Paper, project of scriptie: van muisklik tot tekst. Leuven, Acco, 2004 (6de druk), 137 pp.
MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP DEPARTEMENT ONDERWIJS, Doelen voor heel de school: de vakoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelen voor de eerste graad van het secundair onderwijs. Brussel, drukkerij Die Keure, 1997, 105 pp.
Superleuke kruiswoordraadsels. Aartselaar, Deltas, 1998, 80 pp.
VAN DALE, Junior Spreekwoordenboek. Utrecht, Het Spectrum., 2001 (1ste druk), 480 pp.
Discografie
Fame – Irena Cara, 1990
I’d lie for you – Meat Loaf, Welcome to the neighbourhood, 1995
I’ll be there for you – The Rembrandts, 1995, single
Thank you – Dido, No Angel, 2001
Cha Cha Slide – DJ Casper, 2004, single
Why? – 3T, Brotherhood, 1995
R U Kiddin’ me? – Anouk, together alone, 1997
Je ne veux pas être grand – Arno, 1995. À LA FRANÇAISE.
Let it be – The Beatles, Let it be, 1970
I just don’t know with myself - The White stripes, elephant, 2003
Eigen beeldmateriaal
Foto 1 ‘constructie van de axenroos’, 1 april 2005
Foto 2 ‘Aurélie speelt de leeuw voor anderen’, 29 maart 2005-05-16
Foto’s 3 - 4 ‘elke leerling wil zijn/haar tekening tekenen’, 1 april 2005
Foto’s 5 – 6 – 7 ‘de kinderen genoten van hun massage’, 31 maart 2005
Foto’s 8 - 9 ‘Levende twister’, 10 mei 2005
Foto 10 ‘Hulp bieden aan een oud vrouwtje dat de straat oversteekt, 13 mei 2005
Foto 11 ‘De juiste weg’, 13 mei 2005
Foto’s 12 - 13 ‘Cha cha slide’, 13 mei 2005
Internet
11 trucs om je te weren. Maks!, Yeti 6, september 2002, p. 10-11 (http://www.klasse.be)
BCZ (red.), Protest tegen de hoge zwemprijzen. Het Nieuwsblad, 15 januari 2005 (http://www.nieuwsblad.be)
Ben ik een WAR-hoofd? Maks!, 26 april 2003, p. 46-47 (http://www.klasse.be)
Doe de cannabistest. Maks!, 7 maart 2001, p. 6-7 (http://www.klasse.be)
Individugerichte nascholing: Sociale vaardigheden, axenroos en bejegening (NOV 2004) (http://project.arteveldehs.be/compahs/)
Logo Arteveldehogeschool (http://www.arteveldehs.be/emc.asp)
RELATIE-STUDIO, Voorstelling + materialen. 2005 (http://www.relatiestudio.be/)
RUSCH, K., Sociale en emotionele aardigheden, makkelijk gezegd. (http://www.axenroos.tk/)
SINT-ROCHUSINSTITUUT, De axenroos. Deurne (http://www.sintrochus.be/de_axenroos.htm)
Zoekertjes. Het nieuwsblad, 23 februari 2005 (http://www.nieuwsblad.be/Article/Detail.aspx?ArticleID=G9DCONOO)
Gebruikte foto’s, figuren, gedichten, liedjes bij de verschillende axen
AX 1
Foto bodybuilder (http://www.bodyfit.be/rudy1.gif)
Foto Jennifer Aniston + Brad Pitt (http://www.allstarz.org/aniston/brad02.htm)
Foto mannequin (http://www.choco-club.com/chocoland2000/mannequin.jpg)
Foto Miss Universe (http://lagosmart.net/missuniverse/large/belgium.jpg)
Foto Pavarotti (http://www.lejphoto.com/exhibition/image1/musi_031.jpg)
Foto Peter Evrard (http://pub.tv2.no/multimedia/TV2/archive/00125/Peter_Evrard_125866a.jpg)
Liedtekst: Fame – Irene Cara: (http://www.songteksten.com/songteksten/17934/Irene-Cara/Fame.htm)
AX 2
Foto Britney Spears (http://britney-spears.sajty.com/grafika/brit6_d.jpg)
Foto Joeri (http://www.joeri-fan.be/images/joeria.jpg)
Foto Leonardo Dicaprio (http://www.fotoajans.com/male/leonardo_di_caprio/leonardo_di_caprio_ima…)
Foto Michael Jordan (http://www.speedtv.com/_assets/library/img/large/39351_michael.jordan.h…)
Foto Natalia (http://images.apple.com/benl/hotnews/articles/2003/idool2003/images/nat…)
Foto Tom Boonen (http://tour.ard.de/tour2004/tdf/etappen/etappe_01/img/boonen_port_qsd_1…)
Foto Zidane (http://www.footballculture.net/japan/players/images/zidane.jpg)
Gedicht: Je bent zo mooi anders – Hans Andreus (http://www.weefster.nl/sterren/anders.html)
Liedtekst: I’d lie for you – Meat Loaf (http://www.sing365.com/music/lyric.nsf/I'd-Lie-For-You-lyrics-Meat-Loaf…)
Tekstballon 1 (http://www.judoryuvanschaik.nl/kleurplaten/waardering.jpg)
Tekstballon 2 (http://www.bensoncountynews.com/images/11905/Burdick%20Certificate%20of…)
Tekstballon 3 (http://www.mdcbowen.org/cobb/archives/comic/20031204-367-Admiration-thu…)
AX 3
Cartoon Casper (http://student.vub.ac.be/~lmeeusse/casper.htm)
Figuur bij test: Hoe behulpzaam ben jij? (http://www.fablevision.com/northstar/make/characters/helping.gif)
Foto Friends (http://www.lah__ele.blogger.com.br/serie%20friends.jpg)
Foto Kerstman (http://biblia.com/christmas/santa-20g.gif)
Foto kerstmis –opa – pakjes (http://www.punchstock.com/image/creatas/6666180/large/004646at.jpg)
Foto man-vrouw-pakje (http://www.pincheck.net/images/Mail%20-%20man-woman-packages.jpg)
Foto paashaas (http://www.gva.be/dossiers/-p/pasen/img/paashaas.jpg)
Liedtekst: I’ll be there for you – The Rembrandts (http://www.lyricsstyle.com/t/therembrandts/illbethereforyou.html)
AX 4
Foto Merci (http://www.storck.com/en/brand/merci/)
Liedtekst: Thank You – Dido (http://www.lyrics007.com/Dido%20Lyrics/Thank%20You%20Lyrics.html)
Gedicht: Genieten – Yulez (http://www.gedichten-freaks.nl/toon.asp?TerugURL=lijst%2Easp%3FSorteren…)
Word vandaag nog lid (campagne). Unicef (http://www.unicef.nl/unicef/show/id=59331)
AX 5
Figuur detectives (http://www.montana.edu/wwwufs/graphics/searching.gif)
Liedtekst: Cha Cha Slide – DJ Casper (http://www.lyricstop.com/c/chachaslide-djcasper.html)
AX 6
Liedtekst: Why – 3T (http://www.absolutelyric.com/lyrics/view/3t/why/)
AX 7
Foto’s affiches verkeersveiligheid (http://www.bivv.be/home.shtml?language=nl)
Liedtekst: RU kiddin’ me – Anouk (http://www.lyrc.com.ar/lyric/A/Anouk_R%20U%20kiddin%20me.html)
Logo Amnesty International (http://www.aivl.be/)
AX 8
Deurhanger ‘Niet storen’ (http://www.kleurplaten.nl/pages/toon.asp?id=3690)
Gebodsbord (http://www.tdekkers.nl/bord-c1.htm)
Gedicht: Pesten – Jessie (http://www.gedichten-freaks.nl/toon.asp?TerugURL=lijst%2Easp%3FSorteren…)
Liedtekst: Je ne veux pas être grand –Arno (http://www.paroles.net/chansons/25253.htm)
Schild (http://www.dutchopen.net/Afbeeldingen/COMPLEET%20SCHILD.gif)
AX 9
Figuur Om ter hoogst PLUS (http://www.clipartreview.com/_gallery/_TN/2951498.gif)
Figuur Op reis (http://www.humordrive.com/images/cartoon-pictures/comic-illustration/ca…)
Foto beer in Spreekwoorden en zegswijzen (http://www.nature.ca/notebooks/images/grizzly.gif)
Foto boom in Spreekwoorden en zegswijzen (http://oaks.nvg.org/oaktrelt.jpg)
Foto cowboy in Spreekwoorden en zegswijzen (http://www.blairingbush.fsworld.co.uk/letterscb.gif)
Foto gouden medaille in Spreekwoorden en zegswijzen (http://www.unl.edu/amc/d-publication/d4-awards/1012media/m-gold.gif)
Foto kind aan zwembad (http://www.muldersport.nl/images/zwemmen2.jpg)
Foto kind met driewieler (http://www.kinderinfo.nl/perioden/SpelenLeren/sportspel/images/driewiel…)
Foto kind dat leert lopen (http://www.bouskoura2.nl/reisverslagen/20040117/leren%20lopen.jpg)
Foto omslag van boek ‘het uur nul’ (http://www.nnbh.com/base/76/images/9065657576.jpg)
Foto poes in Spreekwoorden en zegswijzen (http://mediatheek.thinkquest.nl/~ll063/images/poes.gif)
Foto praten in Spreekwoorden en zegswijzen (http://www.arduin.nl/Informatie/Introductieboekje/talenten%20gezocht/PR…)
Foto verrekijker in Spreekwoorden en zegswijzen (http://www.campingsoerendonk.nl/images/verrekijker.gif)
Foto zakenmensen in Spreekwoorden en zegswijzen (http://www.studieplan.nl/images/cursussen/verkopen.jpg)
Foto zilver medaille in Spreekwoorden en zegswijzen (http://www.unl.edu/amc/d-publication/d4-awards/1012media/m-silver.gif)
Foto zwijgen in Spreekwoorden en zegswijzen (http://www.licola.nl/foto1/rete/zwijgen.jpg)
Krantenkoppen (http://www.standaard.be/Archief/Zoeken/index.asp?Result=1&trefwoord=vlu…) + (http://www.hetvolk.be/SearchResult.aspx?advanced=1&searchString=vluchtm…)
Liedtekst: Let it be – The Beatles (http://www.absolutelyric.com/lyrics/view/the_beatles/let_it_be/)
AX 10
Cartoon Eenzaamheid (http://www.happy.tmfweb.nl/tweezaam2.jpg)
Gedicht alleen – Eline (http://www.gedichten-freaks.nl/toon.asp?num=328700)
Gedicht eenzaamheid (http://gedichten.indronten.nl/nl/112.html)
Figuur Mandala (http://weidling.dotti.at/pfarre/bilder/erstkommunion2003/mandala.gif)
Getuigenis meisje met kanker (http://www.kankeropeenander.be/Getuigenis.aspx)
Liedtekst: I just don’t know what to do with myself – The White Stripes (http://www.absolutelyric.com/lyrics/view/the_white_stripes/i_just_don%2…)
Mondelinge informatie
Gesprek met H. Vander Straeten, begeleider leefsleutels, Merchtem, 3 mei 2005
Niet-commerciële documentatie
BEQUOYE, A., DE DEYN, L., Sociale vaardigheden in het vak Nederlands. Gent, 2002-2003, 121 pp. (scriptie)
BERT VAN DAMME, Verschillende figuren van de axenroos. Liedekerke, januari 2005 (tekeningen figuurtjes axenroos)
CHILD FOCUS & LEEFSLEUTELS VZW, Een groot geheim in een klein hoofdje. s.l., 2005 (reclameblaadje voor boek)
DAEMEN, E., e.a., Sociale competentie: deel 3: de axenroos als werkinstrument voor jongeren. Gent, 2005, 29 pp. (deel 3 van sociale competentie)
DAEMEN, E., e.a., Sociale competentie: deel voor de leerling. Gent, 2005, 22 pp. (deel voor de leerling)
RELATIE-STUDIO, Basiscursus sociale competenties, Gent, 2004-2005, 25 pp. (basiscursus)
RELATIE-STUDIO, Cursus Axenroos. Gent, 2004, 42 pp. (gevolgde cursus + syllabus)
RELATIE-STUDIO, Relatie-wijzen cursus. Gent, 2000, (div.pp.) (cursus)
VANHIE, I., VERBEKE, K., Lyon, stad vol axen. Gent, 2002-2003, 83 pp.(scriptie)