Kan Afrika zichzelf redden?
“Het was vroeg in de ochtend toen we ze hoorden komen op hun paarden- dreunende hoeven wekten ons. Met mijn ogen tegelijk vol slaap en adrenaline zocht ik naar een manier om mijn familie te beschermen. Niemand wist waarheen en spottende doodskreten weerklonken in het dorp. 150 Janjaweed omsingelden onze hutten en staken ze in brand. Het waren vooral de allerzwaksten die niet tijdig konden ontkomen, die in de handen van de milities vielen: Bashar, wiens schedel ze braken door hem tegen de muur van zijn huis te gooien; blinde Fatima, die haar woonst niet uitraakte en levend werd verbrand terwijl ze om haar zoon riep; Daoud, die werd neergeschoten voor zijn geplunderde winkel; een dertienjarig meisje wiens naam ik niet ken, die werd verkracht door 5 mannen en vervolgens gedood met een bot mes dat onder luid gejuich in haar geslachtsdelen werd geduwd.”
Het verhaal van Issa, een vluchteling uit Darfur, is een verhaal dat vele miljoenen Afrikanen al te bekend in de oren klinkt. Terwijl televisiejournaals en megareclameblokken dagelijks verkondigen dat een nieuw tijdperk is aangebroken van ongeziene welvaart en vrijheid en dat alle mensen deelachtig kunnen zijn aan de Glorieuze Mars naar het einde van de geschiedenis als ze het “sneller, efficiënter, ambitieuzer”-credo volgen, leeft 1/3 van alle Afrikanen in een staat die ofwel net uit een conflict komt of er nog midden in zit. Sinds de dekolonisatie is bijna elk Afrikaans land ten prooi gevallen aan gruwelijke conflicten: Congo, Angola, Sierra Leone, Rwanda, Soedan,…Zowat alle experts zijn het er over eens dat oorlog en politiek geweld er de hoofdoorzaak van zijn dat een Afrikaanse gezin haar inkomen de afgelopen 25 jaar met een derde heeft zien dalen, ondanks de globale vooruitgang van de technologie en toename van de rijkdom. Anno 2000 waren de vooruitzichten slechter dan ooit tevoren. Afrika werd geconfronteerd met persisterende armoede, ontelbare oorlogen, dodelijke ziektes en verdiepende ecologische crises. Tal van staten waren geïmplodeerd en anderen waren niet meer in staat zelfs de meest elementaire functies te vervullen voor hun burgers. De organisatie die alle Afrikaanse landen verenigde, de OAE, was er ook na haar schuchtere hervormingen niet in geslaagd op ook maar 1 van deze uitdagingen een effectief antwoord te bieden. De rampspoed leek zich in de 21ste eeuw te gaan doorzetten.
Rond het millennium echter trad een nieuwe generatie Afrikaanse leiders aan die een heel andere kijk hadden dan hun voorgangers op de toekomst van het continent. Gevormd door de ontgoochelingen van het postkoloniale tijdperk, knoopten zij opnieuw aan bij het denken van de Ghanese president Kwame Nkrumah: Nkrumah had tijdens de jaren’50-‘60 geijverd voor een verregaande continentale samenwerking op politiek, militair en economisch vlak met als einddoel het samensmelten van de verschillende Afrikaanse staten tot 1 grote federatie, die aan de machtspolitiek van de VS en SU zou kunnen weerstaan. Dit “Pan-Afrikanisme” (Afrikanen moeten zelf hun eigen problemen oplossen), dat volgens Nkrumah de enige mogelijke basis vormde voor de ontwikkeling van Afrika, werd evenwel verworpen door de andere pas geïnstalleerde staatshoofden die angstvallig vasthielden aan hun soevereiniteit en persoonlijke ambities. Gedurende decennia werd (zelden oprecht) getracht zuiver nationale oplossingen te bieden op de immense crises; pas eind jaren ’90, toen na de dramatische mislukkingen van de internationale gemeenschap om zich met Afrika’s conflicten te bemoeien een soort “Out of Africa”-denken opgang maakte, werden Nkrumahs gedachten van onder het stof gehaald.
De nieuwe generatie Pan-Afrikanisten streeft ernaar een echte African Renaissance te realiseren en 2 fundamentele inzichten staan centraal in hun analyse: 1) gewelddadige conflicten zijn de hoofdoorzaak voor de blijvende onderontwikkeling 2) duurzame ontwikkeling is de beste garantie op het voorkomen van oorlog. Onder impuls van visionaire leiders zoals Mbeki (Zuid-Afrika), Obasanjo (Nigeria) en Wade (Senegal) groeide het besef dat er nood was aan een revolutie inzake continentale samenwerking en een herziening van de traditionele kijk op veiligheid. De ambitieuze agenda van een Renaissance, aanvankelijk beperkt tot een paar kernlanden, kreeg in 2002 concrete gestalte: de oude, disfunctionele OAE werd vervangen door een heuse Afrikaanse Unie (AU) die als topprioriteit het oplossen van gewapende conflicten kreeg. Cruciaal was daarbij dat het zwaartepunt op de politieke scène moest verschuiven van de nationale staten naar de Peace and Security Council van de AU die de mogelijkheid kreeg beslissingen te nemen zonder dat individuele landen zich daartegen kunnen verzetten. Indien een staat de fysieke veiligheid van haar burgers niet kan of wil garanderen, zo stellen de Pan-Afrikanisten, dan hebben de andere Afrikaanse staten de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de fundamentele rechten van deze mensen toch gewaarborgd blijven. Diplomatie is daarbij het bevoorrechte instrument, maar als “last resort” kan ook militaire interventie niet worden uitgesloten.
Sinds 2002 trok de Unie 5 grote dossiers naar zich toe: de Burundese burgeroorlog, de coup van 2005 in Togo, het Ivoriaanse vredesproces, de anarchie in Somalië en de grote etnische zuiveringen in Darfur. Vooral dat laatste conflict is omwille van haar uitgesproken morele en regionale dimensie een existentiële kwestie gebleken. In tegenstelling tot de onheilstijdingen van vele Cassandra’s, is de AU er wel degelijk in geslaagd een trendbreuk te realiseren t.a.v. haar onfortuinlijke voorganger. Steeds vaker brengen Afrikaanse leiders de politieke wil op om samen te werken en weerspannige conflictpartijen tot een oplossing te dwingen. Dat betekent evenwel niet dat het einde van een gewapende beslechting van geschillen in zicht is: landen als Soedan, Zimbabwe en Libië blijven hardnekkig vasthouden aan de eigen soevereiniteit en vooral op vlak van capaciteit –militair, diplomatiek, bestuurlijk- heeft de Unie nog een hele weg af te leggen vooraleer ze echt “African solutions to African conflicts” (dixit Nkurmah) kan bieden. Het Pan-Afrikanistische boegbeeld Konaré wees er daarom op dat de AU maximaal een dynamiek van uit de Afrikaanse bevolkingen zelf moet mobiliseren om weigerachtige elites in de richting van een African Renaissance te duwen. In die zin is het nu al een ontegensprekelijk verdienste van de nieuwe Pan-Afrikanisten dat zij door het doen herleven van de dromen van Kwame Nkrumah miljoenen mensen weer hoop hebben gegeven- om de volgende stap te zetten inzake conflictresolutie zullen gewone Afrikanen minstens even noodzakelijk zijn als verlichte politieke leiders. Enkel door een verbond tussen top en basis kan immers een werkelijk verenigd Afrika tot stand komen, in vrede met de buitenwereld, en eindelijk ook met zichzelf. En enkel dan kunnen verhalen als dat van de Darfuriaan Issa definitief tot het verleden gaan behoren.
Bibliografie van “African Solutions to African Conflicts”
Geraadpleegde Boeken
*ABDUL RAHEEM, Tajudeen, (ed.), Pan-Africanism. Politics, Economy and Social Change in the Twenty-first Century. London, Pluto Press, 1996, 255p.
*AJULU, Rok, GOMBE ADAR, Korwa, (eds.), Globalization and Emerging Trends in African States’ Foreign Policy making process. A comparative perspective of Southern Africa. Aldershot, Ashgate, 2002, 357p.
*ANNAN, Kofi, In Larger Freedom. Towards Development, Security and Human Rights for All. New York, United Nations Publications, 2005, 62p.
*BAKUT, twsah Bakut, DUTT, Sagarika, (eds.), Africa at the Millennium. An Agenda for Mature Development. New York, Palgrave, 2000, 294p.
*BOULDER, Jane, (ed.), Dealing with Conflict in Africa. The United Nations and Regional Organisations. New York, Palgrave, 2003, 325p.
*EL-AYOUTY, Yassin, ZARTMAN, William, The OAU after Twenty Years. New York, Praeger Publishers, 1984, 406p.
*FURLEY, Oliver, MAY, Roy, (eds.), African Interventionist States. Aldershot, Ashgate, 2001, 286p.
*HUMAN RIGHTS WATCH, Sudan, Oil and Human Rights. New York, 2003, 754p.
*MEREDITH, Martin, The State of Africa. London, Simon & Schuster, 2005, 752p.
*MUTISIO, Gideon-Cyrus M., ROHIO, S.W., (eds.), Readings in African Political Thought. London, Heinemann, 1975, 695p.
*NALDI, Gino, The Organization for African Unity. New York, Mansell, 1999, 268p.
*NKRUMAH, Kwame, I Speak of Freedom: A Statement of African Ideology. London, William Heinemann, 1961, 304p.
*NKRUMAH, Kwame, Africa must Unite. London, William Heinemann, 1963, 248p.
*OLONISAKIN, Funmi, Reinventing peacekeeping in Africa. Conceptual and legal issues in ECOMOG operations. Den Haag, Kluwer Law International, 2000, 246p.
*ROTBERG, Robert, et al., (eds.), Peacekeeping and Peace Enforcement in Africa. Methods of Conflict Prevention. Washington DC, Brookings Institution Press, 2000, 231p.
*SIDAHMED, Abdel Salam, SIDAHMED, Alsir, Sudan. Abingdon, Routledge, 2005, 180p.
*THOMSON, Alex, An Introduction to African Politics. Oxon, Routledge, 2004, 304p.
*VAN DER VEEN, Roel, Afrika. Van de Koude Oorlog naar de 21ste eeuw. Amsterdam, KIT Publishers, 2004, 472p.
Geraadpleegde tijdschriften
*ADEJUMOBI, Said, Conflict and peacebuilding in West-Africa: the role of civil society and the African Union. In: Conflict, Security & Development, Vol.4, Apr.2004, pp.59-77.
*AGOAGYE, Festus, The African Mission in Burundi. Lessons learnt from the first African Union Peacekeeping Operation. In: Conflict Trends, 2/2004, pp.9-15.
*AIRAULT, Pascal, Les dessous de Libreville. In: Jeune Afrique L’intelligent, No.2297, 16 Jan. 2005, pp.37-39.
*AIRAULT Pascal, Bouée de sauvetage. In: Jeune Afrique L’intelligent, No.2325, 31 Jul. 2005, pp.64-65.
*AJULU, Rok, Thabo Mbeki’s African Renaissance in a Globalising World Economy. The Struggle for the Soul of the Continent. In: Review of African Political Economy, Vol.28, March 2001, pp.27-42.
*APPIAH-MENSAH, Seth, AU’s Critical Assignment in Darfur. Challenges and Constraints. In: African Security Review, Vol.14, No.2, 2005
*APPIAH-MENSAH, Seth, The African Mission in Sudan. Darfur dilemmas. In: African Security Review, Vol.15, No.1, 2006, pp.2-19.
*BEN YAHMED, Marwan, SOUDAN, François, Les vérités de Obasanjo. La grande interview. In: Jeune Afrique L’intelligent, No.2316, 29 Mai 2005, p.40-45.
*BERMAN, Eric, Africa Regional Organisations’ peacekeeping experiences and capabilities. In: Conflict Trends, 2/2004, pp.27-33.
*BERWOUTS, Kris, Achtergrond politiek landschap Burundese verkiezingen. In: Vrede, nr.382, Nov.-Dec.2006, pp.38-41.
*BISCHOFF, Paul-Henri, A reflection on Peace Agreements in Africa. In: Conflict Trends, 1/2005, pp.7-11.
*BOAS, Morton, Liberia and Sierra Leone – dead ringers? The logic of neopatrimoniale rule. In: Third World Quarterly, Vol.22, No.5, 2001, pp.697-723.
*BOISBOUVIER, Christophe, Qui gouverne à Khartoum? In: Jeune Afrique, No.2397, 17 Dec.2006, pp.50-52.
*BOISBOUVIER, Christophe, A l’heure des négociations. In: Jeune Afrique, No.2405, 11 Feb.2007, p64.
*BUYOYA, Pierre, Toward a Stronger African Union. In: Brown Journal of World Affairs, Vol.12, Winter 2005/Spring 2006, pp.165-175.
*CHIROT, Daniel, The debacle in Côte d’Ivoire. In: Journal of Democracy, Vol.17, Apr.2006, pp.63-77.
*CILLIERS, Jakke, STURMAN, Kathryn, Challenges facing the AU’s Peace and Security Council. In: African Security Review, Vol.13, No.1, 2004, pp.97-104.
*COLETTE, Elise, Des soldats formés pour la paix. In: Jeune Afrique L’intelligent, No.2271, 18 Jul.2004, pp.67.
*COLETTE, Elise, Nouvelles frontières. In: Jeune Afrique L’intelligent, No.2319, 19 Jun.2005, pp.54-56.
*COLETTE, Elise, Nettoyage par le vide. In : Jeune Afrique L’intelligent, No.2323, 17 Jul.2005, pp.40-41.
*COLETTE Elise, Retour à la case départ. In : Jeune Afrique L’intelligent, No.2330, 4 Sep.2005, pp.10-11.
*COLETTE, Elise, GESLIN, Jean-Dominique, La Partition de la Côte d’Ivoire n’est pas impossible. Interview avec Christian Bouquet. In : Jeune Afrique l’intelligent, No.2340, 13 Nov.2005, pp.52-53.
*COLETTE, Elise, La ronde des médiateurs. In : Jeune Afrique l’intelligent, No.2353, 12 Feb.2006, p38.
*COMMEY, Pusch, African Union. So far, so good. In: New African, No. 431, Jul. 2004, pp.12-15.
*CORDUWENER, Jeroen, Zuid-Afrika speelt dubbele rol in Burundi. In: Zuidelijk Afrika, 3/2004, p.42
*CROUZEL, Ivan, L’Afrique du Sud. Moteur d’une nouvelle donne continentale ? In : Politique Africaine, No.88, Dec. 2002, pp.120-130.
*DAUWE, Simon, ‘De Verenigde Naties moeten actie ondernemen, anders komt er geen einde aan het lijden’. In: Vrede, nr.368, Jul.-Aug. 2004, pp.4-9.
*DALEY, Patricia, Conflict Resolution in the Great Lakes Region of Africa. In: Third World Quarterly, Vol.27, No.2, 2006, pp.303-319.
*DE CONING, Cedric, Peacekeeping Trends. In: Conflict Trends, 4/2003, pp.30-36.
*DE CONING, Cedric, Refining the African Standby Force Concept. In: Conflict Trends, 2/2004, pp.20-26.
*DE CONING, Cedric, The civilian dimensions of the African Standby Force System. In: Conflict Trends, 4/2005, pp.10-16.
*DE CONING, Cedric, The Future of Peacekeeping in Africa. In: Conflict Trends, 3/2006, pp.3-7.
*DEMBELE, Ousmane, Côte d’Ivoire. La fracture communautaire. In: Politique Africaine, No.89, Mar. 2003, pp.34-48.
*DE WAAL, Alex, Counter-Insurgency on the cheap. In: Review of African Political Economy, Vol.31, 102, 2004, pp.716-725.
*DE WAAL, Alex, Book Review: Darfur. The ambiguous genocide. In: Review of African Political Economy, Vol.32, 106, 2005, pp.653-659.
*FALL, Elimane, Lomé fustige Konaré…In: Jeune Afrique l’intelligent, Np.2317, 5 Jun.2005, pp.44-45.
*FALL, Elimane, SECK, Cheikh Yérim, Le jour où Gbagbo a sauvé son fauteuil. In : Jeune Afrique, No.2388, 15 Oct.2006, pp.59-62.
*FALL, Elimane, SECK, Cheikh Yérim, Après le tandem, le bras de fer. In :Jeune Afrique, No.2389, 22 Oct.2006, pp.29-30.
*FALL, Elimane, SECK, Cheikh Yérim, Faut-il y croire? In : Jeune Afrique, No.2409, 11 Mar.2007, pp.54-59.
*FLINT, Julie, Darfur. Dying for peace. In: Review of African Political Economy, Vol.33, June 2006, pp.325-327.
*FREEMAN, Linda, South Africa’s Zimbabwe Policy. Unravelling the contradictions. In: Journal of Contemporary African Studies, Vol.23, May 2005, pp.147-172.
*GHORBAL, Samy, Au rendez-vous de La Baule. In : Jeune Afrique l’intelligent, No.2319, 19 Jun.2005, p.35.
*GHORBAL, Samy, Rédeploiement tous azimuts. In : Jeune Afrique l’intelligent, No.2332, 18 Sep.2005, pp.40-41.
*GHORBAL, Samy, Omar el-Béchir ou comment s’en débarrasser. In : Jeune Afrique l’Intelligent, No.2351, 29 Jan.2006, pp.42-46.
*GHORBAL, Samy, Peut-on sauver l’UA ? In : Jeune Afrique, No.2402, 21 Jan.2007, pp.32-38.
*HANDY, Paul Simon, The Dynastic Succession in Togo. Continental and Regional Implications. In: African Security Review, Vol.14, No.3, 2005
*HUYSE, Luc, De zelfmoord van Zimbabwe in acht stappen. In: De Morgen, 24/02/2007, pp.54-55.
*JAGO, Salmon, Darfur. Book Review: The ambiguous genocide/ Darfur. A Short History of a long War. In: Review of African Political Economy, Vol. 32, 106, 2005, pp.659-663.
*JUSTICE AFRICA, Explaining the Darfur Peace Agreement. In: Review of African Political Economy, Vol.33, June 2006, pp.327-332.
*KPATINDE, Francis, Ce que recommande Mbeki. In : Jeune Afrique l’intelligent, No.2294-2295, 26 Dec.2004, pp.8-9.
*KWASI TIEKU, Thomas, Explaining the clash and accommodation of interests of major actors in the creation of the African Union. In: African Affairs, Vol.103, No.411, April 2004, pp.249-267.
*LEE, Margaret, The 21st Century Scramble for Africa. In: Journal of Contemporary African Studies, Vol.24, Sep.2006, pp.303-330.
*LEJEAL, Frédéric, Le prix de la paix. In: Jeune Afrique, No.2394, 26 Nov.2006, p.46.
*LEJEAL, Frédéric, Président Voyageur. In: Jeune Afrique, No.2402, 21 Jan.2007, p.44.
*LIMAM, Zyad, GHORBAL, Samy, L’avenir en question. In : Jeune Afrique l’intelligent, No.2341, 20 Nov.2005, pp.57-77.
*MADLALA-ROUTLEDGE, Nozizwe, LIEBENBERG, Sybert, Developmental Peacekeeping. What are the Advantages for Africa? In: African Security Review, Vol.13, No.2, 2004
*MACFARLANE, Neil, THIELKING, Cardin, WEISS, Thomas G., The Responsibility to Protect. Is anyone interested in humanitarian interventionism? In: Third World Quarterly, Vol.25, No.5, 2004, pp.977-992.
*MANIRAKIZA, Marc, Nation-Building in Burundi. History and its Impacts on the Future. In: Conflict Trends, 2/2005, pp.44-48.
*MARCHAL, Roland, Tchad/Darfour. Vers un système de conflits. In: Politique Africaine, No.102, Jun.2006, pp.135-154.
*MEUNIER, Marianne, NORBROOK, Nicolas, Voyage au pays d’Obasanjo. In : Jeune Afrique, No.2397, 17 Dec.2006, pp.56-62.
*MTIMKULU, Bereng, The African Union and Peace Support Operations. In: Conflict Trends, 4/2005, pp.34-36.
*MURUTHI, Tim, The AU/NEPAD Post-Conflict Reconstruction Policy, In: Conflict Trends, 1/2006, pp.16-24.
*NEETHLING, Theo, Shaping the African Standby Force: Developments, Challenges and Prospects. In: Military Review, Vol.68, May-Jun. 2005, pp.68-72.
*NATHAN, Laurie, Consistency and inconsistencies in South African foreign policy. In: International Affairs, Vol. 81, March 2005, pp.361-372.
*NGUBANE, Senzo, Burundi in 2003. Highlights of a “thorny” road to peace? In: Conflict Trends, 4/2003 pp.3-7.
*OLONISAKIN, Funmi, Windows of opportunity for conflict prevention: responding to regional conflict in West-Africa. In: Conflict, Security & Development, Vol.4, Aug. 2004, pp.181-198.
*OUAZANI, Cherif, Mésentente Cordiale. In Jeune Afrique L’intelligent, No.2318, 12 Juin 2005, pp.31-33.
*OUAZANI, Cherif, La Somalie. La Corne et le Coran. In : Jeune Afrique, No.2382, 3 Sep. 2006.
*OUEDRAOGO, Youssouf, The African Union and Conflict Resolution. In: African Geopolitics, No.23, Jul.-Sep. 2006, pp.23-41.
*PERDRIX, Philippe, Des habits neufs. In: Jeune Afrique, No.2372, 25 Jun.2006, p.38.
*PETERSON, Dave, A beacon for Central Africa. In: Journal of Democracy, Vol.17, Jan. 2006, pp.125-131.
*PHIMISTER, Ian, RAFTOPOULOS, Brian, Mugabe, Mbeki and the politics of anti-imperialism. In: Review of African Political Economy, Vol.31, September 2004, pp.385-400.
*SAMATAR, Abdi, Ismail, Ethiopian Invasion of Somalia, US Warlordism & AU Shame. In: Review of African Political Economy, March 2007, Vol.34, pp.155-163.
*SECK, Cheikh Yérim, Niamey, et après? In: Jeune Afrique L’intelligent, No.2301, 13 Feb.2005, pp.14-15.
*SECK, Cheikh Yérim, Ce qui fait courir le CEDEAO. In: Jeune Afrique L’intelligent, No.2302, 20 Feb. 2005, pp.30-32.
*SECK, Cheikh, Yérim, Sur le front des conflits. In: Jeune Afrique L’intelligent, No.2322, 10 Jul.2005, pp.24-25.
*SECK, Cheikh, Yérim, Koulibaly est-il dangereux? In: Jeune Afrique, No.2367, 21 Mai 2006, pp.40-42.
*SECK, Cheikh, Yérim, Echec et mat à Ouaga. In: Jeune Afrique, No.2386, 1 Oct.2006, pp.62-63.
*SHAROMO, Roba, The African Union’s Peacekeeping Experience in Darfur, Sudan. In: Conflict Trends, 3/2006, pp.50-55.
*SIGNOURET, Muriel, Des élections contre la démocratie? In: Jeune Afrique L’intelligent, No.2313, 8 Mai 2005, pp.32-34.
*SOLOMON, H., SWART, G., Defending African Unity. Can the Peace and Security Council of the African Union succeed? In: Conflict Trends, 1/2004, pp.10-15.
*SOLOMON, H., SWART, G., Libya’s foreign policy flux, In: African Affairs, Vol.104, No.416, July 2005, pp.469-492.
*SOUDAN, François, De père en fils, In: Jeune Afrique L’intelligent, No.2301, 13 Feb. 2005, pp.8-16.
*SOUDAN, François, SOS Togo. In: Jeune Afrique L’intelligent, No.2312, 1 Mai 2005, pp.36-39.
*SOUDAN, François, Chirac entre Abidjan et N’Djamena. In: Jeune Afrique L’Intelligent, No. 2351, 29 Jan.2006, pp16-17.
*SOUDAN, François, Le saut dans le vide. In : Jeune Afrique, No.2383, 10 Sep.2006, pp.37-39.
*SOUDAN, François, Comment Chirac a perdu. In : Jeune Afrique, No.2388, 15 Oct.2006, pp.57-59.
*SOUDAN, François, Chirac et Kaddafi montent au front. In : Jeune Afrique, No.2394, 26 Nov.2006, p.49.
*STURMAN, Kathryn, The Rise of Libya as a regional player. In: African Security Review, Vol.12, No.2, 2003
*TAYLOR, Ian, WILLIAMS, Paul, South Africa’s Foreign Policy and the Great Lakes Crisis. In: African Affairs, Vol.100, Apr.2001, pp.265-286.
*TAYLOR, Ian, Book review: The African Union. Pan-africanism, peace building and development. In: International Affairs, Vol. 82, Jan. 2006, pp.236-237.
*TEVOEDJRE, Albert, Côte d’Ivoire. Pourquoi il faut accepter le schéma de l’ONU. In : Jeune Afrique l’intelligent, No.2337, 23 Oct.2005, p.71.
*THIAM, Adam, Alpha et ses « patrons ». In : Jeune Afrique, No.2374, 9 Jul.2006, p.25.
*THORIN, Valérie, Alpha Oumar Konaré. Sur tous les fronts de la paix. In : Jeune Afrique l’intelligent, No.2294-2295, 26 Dec.2004, pp.32-33.
*TON, Ron, Van ostracisme naar isolement? De internationale positie van Zuid-Afrika 1994-2005. In: Internationale Spectator, Jul.-Aug. 2005, pp.431-434.
*TOURAY, Omar A., The Common African Defence and Security Policy. In: African Affairs, Vol.104, Okt.2005, pp.635-656.
*TUBIANA, Jerôme, Le Darfour. Un conflit pour la terre? In: Politique Africaine, No.101, Mar.-Apr. 2006, pp.111-130.
*VAN DE GOOR, Luc, MANS, Ulrich, DE ZEEUW, Jeroen, De Afrikaanse Unie: tussen ambitie en werkelijkheid. In: Internationale Spectator, Jul.-Aug. 2005, pp.426-430.
*VAN KESSEL, Ineke, Van Nkrumah naar NEPAD. In: Zuidelijk Afrika, Winter 2002-2003, pp.22-24.
*VAN TWILLERT, Marieke, Applaus voor Mugabe. In: Zuidelijk Afrika, Voorjaar 2005, pp.8-11.
*VOGT, Andreas, Towards a comprehensive self-sufficient African Peace Operation Capacity: Fact or Fiction? In: Conflict Trends, 4/2005, pp.24-29.
*WILLIAMS, Paul, The African Union. Prospects for Regional Peacekeeping after Burundi & Sudan. In: Review of African Political Economy, Vol.33, June 2006, pp.352-357.
*YOHANNES, Habtom, Mandela buitenspel in Afrika. In: Zuidelijk Afrika, Voorjaar 1998, pp.4-5.
*ZAN, Banagoun, African Armies and Sustainable Development. In: African Geopolitics, No.23, Jul.-Sep. 2006, pp.75-103.
*(anon.), Peacekeepers and peers. In: Africa Confidential, Vol.44, 25 Jul.2003, pp.2-4.
*(anon.), Zuma’s other hotspot. In: Africa Confidential, Vol.44, 8 Aug.2003, pp.5-6.
*(anon.), The language of weapons. In: Africa Confidential, Vol.44, 19 Dec.2003, pp.4-6.
*(anon.), Mass murder. In: Africa Confidential, Vol.45, 30 Apr.2004, pp.1-2.
*(anon.), The limits of power. In: Africa Confidential, Vol.45, 9 Jul.2004, pp.2-3.
*(anon.), Fighting the foreign front. In: Africa Confidential, Vol.45, 6 Aug.2004, pp.1-2.
*(anon.), Deaths mount, time passes. In: Africa Confidential, Vol.45, 6 Aug.2004, p.3.
*(anon.), The timetable slips. In: Africa Confidential, Vol.45, 8 Oct.2004, pp.5-6.
*(anon.), Dynastic Dictatorship. In: Africa Confidential, Vol.46, 18 Feb.2005, pp.5-6.
*(anon.), Faure falters. In: Africa Confidential, Vol.46, 4 Mar.2005, p.4.
*(anon.), Olympic Heights. In: Africa Confidential, Vol.46, 18 Mar.2005, p.6.
*(anon.), Faure’s French friends. In: Africa Confidential, Vol.46, 13 May 2005, p.6.
*(anon.), Unkindest cuts. In: Africa Confidential, Vol;46, 8 Jul.2005, pp.1-2.
*(anon.), Roadblock. In: Africa Confidential, Vol.46, 9 Sep.2005, pp.6-7.
*(anon.), ‘Beyond that now’. In: Africa Confidential, Vol.47, 20 Jan.2006, pp.4-5.
*(anon.), Human wrongs. In: Africa Confidential, Vol.47, 3 Feb. 2006, pp.6-7.
*(anon.), Not all necessary powers. In: Africa Confidential, Vol.47, 17 Feb.2006, pp.5-6.
*(anon.), Pressing for a deal. In: Africa Confidential, Vol.47, 31 Mar.2006, pp.1-3.
*(anon.), Who makes the shirts? In: Africa Confidential, Vol.47, 12 May 2006, pp.4-5.
*(anon.), Terror in Mogadishu. In: Africa Confidential, Vol.47, 26 May 2006, pp.3-4.
*(anon.), Courts without authority. In: Africa Confidential, Vol.47, 4 Aug.2006, pp.3-4.
*(anon.), After Darfur’s deal. In: Africa Confidential, Vol.47, 4 Aug.2006, p.5.
*(anon.), The real rebels. In: Africa Confidential, Vol;47, 25 Aug.2006, pp.6-7.
*(anon.), A threat to the Horn and beyond. In: Africa Confidential, Vol.47, 8 Sep.2006, pp.1-2.
*(anon.), New powers, new policy. In: Africa Confidential, Vol.47, 8 Sep.2006, pp.4-5.
*(anon.), Dubious Coup. In: Africa Confidential, Vol.47, 8 Sep.2006, p.6.
*(anon.), Beijing courts commerce, cooperation and controversy. In: Africa Confidential, Vol.47, 3 Nov.2006, pp.6-8.
*(anon.), Surreal succession. In: Africa Confidential, Vol.47, 17 Nov.2006, pp.1-3.
*(anon.), Breaking the arms embargo. In: Africa Confidential, Vol.47, 17 Nov.2006, p.4.
*(anon.), Sudan targets Central Africa. In: Africa Confidential, Vol.47, 1 Dec.2006, pp.4-5.
*(anon.), Peace and security- on trial in the Horn of Africa. In: Africa Confidential, Vol.47, 15 Dec.2006, pp.6-7.
*(anon.), How to run a continent- the coming debate in Addis Abeba. In: Africa Confidential, Vol.48, 19 Jan.2007, pp.6-7.
*(anon.), Civil Wars. The global menace of local strife. In: The Economist, 24 May 2003, pp.23-25.
*(anon.), How to make Africa smile. A survey of Sub-Saharan Africa. In: The Economist, 17 Jan. 2004, 16p.
*(anon.), It will do what it can get away with. In: The Economist, 3 Dec. 2005, pp.22-24.
*(anon.), No questions asked. In: The Economist, 21 Jan. 2006, pp.53-54.
*(anon.), Guess who’s running it now. In: The Economist, 10 Jun. 2006, pp.42-43.
*(anon.), An island on to itself. In: The Economist, 5 Aug. 2006, p.36.
*(anon.), The path to ruin. In: The Economist, 12 Aug. 2006, pp.18-20.
*(anon.), Peace is nice unless it’s phoney. In: The Economist, 16 Sep. 2006, pp.51-52.
*(anon.), Will they be rescued? In: The Economist, 23 Sep. 2006, pp.41-42.
*(anon.), Islamists half-ready for holy war. In: The Economist, 14 Oct. 2006, pp.45-46.
*(anon.), The rumbling rumours of war. In: The Economist, 2 Dec. 2006, pp.41-42.
*(anon.), Glittering towers in a war zone. In: The Economist, 9 Dec. 2006, pp.21-23.
*(anon.), By dawn the Islamists were gone. In: The Economist, 6 Jan. 2007, pp.33-34.
*(anon.), Carving up the country. In: The Economist, 10 Mar. 2007, pp.45-46.
*(anon.), The man behind the fist. In: The Economist, 31 Mar. 2007, pp.27-30.
*(anon.), The hogwash of quiet diplomacy. In: The Economist, 7 Apr. 2007, p.38p
*(anon.), V&A. Jean-Marie Guéhenno. In : Knack, No.3, 17/01/2007, p71.
*(anon.), A Short History of the Transition from the OAU to the AU. In: New Era, 5 Jul. 2002, pp.14-15.
*(anon.), The African Peer Review Mechanism is intent on changing the continent’s negative image. In: Africa Research Bulletin, Vol. 43, Aug. 2006, p.16490
Geraadpleegde internationale rapporten van NGO’s
*HUMAN RIGHTS WATCH, Zimbabwe: Evicted and forsaken. Internally displaced persons in the aftermath of Operation Murambatsvina. New York, 1 Dec. 2005, 63p.
*HUMAN RIGHTS WATCH, Entrenching Impunity. Government Responsibility for International Crimes in Darfur. New York, 9 Dec. 2005, 89p.
*HUMAN RIGHTS WATCH, Sudan: Imperatives for Immediate Change. The African Union Mission in Sudan. New York, 20 Jan. 2006, 57p.
*INTERNATIONAL CRISIS GROUP, Côte d’Ivoire: The War is not yet over. Freetown, 23 Nov. 2003, 48p.
*INTERNATIONAL CRISIS GROUP, Darfur Rising. Sudan’s New Crisis. Nairobi, 25 Mar. 2004, 35p.
*INTERNATIONAL CRISIS GROUP, End of Transition in Burundi: the Home Stretch. Nairobi, 5 Jul. 2004, 17p.
*INTERNATIONAL CRISIS GROUP, The AU’s mission in Darfur: Bridging the Gaps. Nairobi, 6 Jul. 2005, 16p.
*INTERNATIONAL CRISIS GROUP, Côte d’Ivoire: Les demi-mesures ne suffiront pas. Dakar, 12 Oct. 2005, 26p.
*INTERNATIONAL CRISIS GROUP, The EU-AU Partnership in Darfur: Not yet a winning Combination. Nairobi, 25 Oct. 2005, 26p.
*INTERNATIONAL CRISIS GROUP, To save Darfur. Nairobi, 17 Mar. 2006, 26p.
*INTERNATIONAL CRISIS GROUP, La Paix comme Option. Dakar, 17 May 2006, 24p.
*INTERNATIONAL CRISIS GROUP, Darfur’s Fragile Peace Agreement. Nairobi, 20 Jun. 2006, 17p.
*INTERNATIONAL CRISIS GROUP, Can the Somali crisis be contained? Nairobi, 10 Aug. 2006, 26p.
*INTERNATIONAL CRISIS GROUP, Côte d’Ivoire: Augmenter la pression. Dakar, 6 Sep. 2006, 20p.
*INTERNATIONAL CRISIS GROUP, Getting the UN into Darfur. Nairobi, 12 Oct. 2006, 18p.
*INTERNATIONAL CRISIS GROUP, Somalia. The Tough Part is Ahead. Nairobi, 26 Jan. 2007, 16p.
Geraadpleegde Internetbronnen
*AFP, Le processus de paix une nouvelle fois au point mort. Website van Jeune Afrique, 10/05/2006, http://www.jeuneafrique.com
*AFP, La Chine et l’Afrique scellent un nouveau pacte. Website van Jeune Afrique, 5/11/2006, http://www.jeuneafrique.com
*AFP, Un rapport de l'UA dénonce les exactions de l'armée. Website van Jeune Afrique, 07/12/2006, http://www.jeuneafrique.com
*AFP, Le processus de paix dans une "impasse totale" selon le GTI. Website van Jeune Afrique, 12/1/2007, http://www.jeuneafrique.com
*AFP, Les forces de paix africaines plombées par les finances. Website van Jeune Afrique, http://www.jeuneafrique.com, 29/01/2007
*AFP, Les insurgés de Mogadiscio, une coalition aux motivations diverses. Website van Jeune Afrique, 28/03/2007, http://www.jeuneafrique.com
*AFP, Les pays d'Afrique australe demandent la levée des sanctions frappant le Zimbabwe. Website van Jeune Afrique, 29/03/2007, http://www.jeuneafrique.com
*ASSOCIATED PRESS, New Rules for Africa’s Growing Darfur Force. Website van The New York Times, 24/09/2006, http://www.nytimes.com/2006/09/25/world/africa/25darfur.html
*ASSOCIATED PRESS, Opposition in Zimbabwe Mounts, Says U.S. Diplomat. Website van The New York Times, 21/03/2007, http://www.nytimes.com/2007/03/21/world/africa/21zimbabwe.html
*BLUNT, Elizabeth, Doubts hang over Togo election. Website van de BBC, 29/04/2005, http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/4497787.stm
*BOISBOUVIER, Christophe, Tour au chevet d’Abidjan. Website van Le Jeune Afrique L’Intelligent, 22/01/2006, http://www.jeuneafrique.com
*BRINKLEY, Joel, Security Council Agrees to Send Troops to Darfur. Website van The New York Times, 04/02/2006, http://www.nytimes.com/2006/02/04/politics/04africa.html
*BRÜHWILER, Benjamin, The Formation of Ethnicity in Côte d’Ivoire since 1993. Website van de Universität Basel, 15 Dec. 2003, http://www.unibas-ethno.ch/redakteure/foerster/dokumente/h151203.pdf, laatst geconsulteerd op 1/05/2007
*CENTRE FOR CONFLICT RESOLUTION, South Africa in Africa. The post-apartheid decade. Website van het Centre for Conflict Resolution, University of Cape Town, Nov. 2004, http://ccrweb.ccr.uct.ac.za, laatst geconsulteerd op 06/05/2007
*CENTRE FOR CONFLICT RESOLUTION, The AU/NEPAD and Africa’s evolving governance and security architecture. Website van het Centre for Conflict Resolution, University of Cape Town, Dec. 2004, http://ccrweb.ccr.uct.ac.za/fileadmin/template/ccr/pdf/AUNEPAD_Report1…, laatst geconsulteerd op 06/05/2007
*CENTRE FOR CONFLICT RESOLUTION, Building an African Union for the 21st Century. Relations with Regional Economic Communities, NEPAD and Civil Society. Website van het Centre for Conflict Resolution, University of Cape Town, Aug.2005, http://ccrweb.ccr.uct.ac.za, laatst geconsulteerd op 06/05/2007
*CILLIERS, Jakke, Towards a Continental Early Warning System for Africa. Website van het Institute for Security Studies, April 2005, http://www.iss.org.za/pubs/papers/102/paper102.htm, laatst geconsulteerd op 21/04/2007
*DEPARTMENT OF FOREIGN AFFAIRS OF SOUTH AFRICA, Briefing Note on the situation in Côte d’Ivoire. Website van het Department of Foreign Affairs, 2005, http://www.dfa.gov.za/docs/2005/au1007a.htm, laatst geconsulteerd op 28/03/2007
*GESLIN, Jean-Dominique, Dans le Concert des Nations. Website van Le Jeune Afrique L’Intelligent, 22/01/2006, http://www.jeuneafrique.com
*GETTLEMAN, Jeffrey, Islamists calm Somali Capital with Restraint. Website van The New York Times, 24/09/2006, http://www.nytimes.com/2006/09/24/world/africa/24somalia.html
*GETTLEMAN, Jeffrey, War in Sudan? Not where the Oil Wealth flows. Website van The New York Times, 24/10/2006, http://www.nytimes.com/2006/10/24/world/africa/24sudan.html
*GETTLEMAN, Jeffrey, Misery churns in Eastern Sudan, Away from Spotlight. Website van The New York Times, 28/10/2006, http://www.nytimes.com/2006/10/28/world/africa/28sudan.html
*GETTLEMAN, Jeffrey, Islamists Out, Somalia Tries to Rise From Chaos, Website van The New York Times, 8/01/2007, http://www.nytimes.com/2007/01/08/world/africa/08somalia.html
*GETTLEMAN, Jeffrey, New Somali Government Faces the Age-Old Problem of Clans. Website van The New York Times, 22/01/2007, http://www.nytimes.com/2007/01/22/world/africa/22somalia.html
*GETTLEMAN, Jeffrey, Chaos in Somalia as Fighting Intensifies and Death Toll Rises. Website van The New York Times, 23/04/2007, http://www.nytimes.com/2007/04/23/world/africa/23somalia.html
*HUMAN RIGHTS WATCH, Darfur in Flames. Atrocities in Western Sudan. Website van Human Rights Watch, April 2004, http://www.hrw.org/reports/2004/sudan0404.pdf, laatst geconsulteerd op 19/04/2007
*INSTITUTE FOR SECURITY STUDIES, Consolidating Peace and Security in Africa. Website van het Institute for Security Studies, December 2004, http://www.iss.org.za laatst geconsulteerd op 24/03/2007
*KAHN, Joseph, China and African Nations Set Trade Deals Worth $1.9 Billion. Website van The New York Times, 5/11/2006, http://www.nytimes.com/2006/11/5/world/asia/06china.html
*KAGWANJA, Peter, Zimbabwe’s March 2005 elections. Dangers and Opportunities. Website van het Institute for Security Studies, 2005, www.iss.org.za/pubs/ASR/14No3/FKagwanja.htm, laatst geconsulteerd op 25/04/2007
*KALINGE-NNYAGO, Omar, Wanted: Former African Leaders to help Mugabe. Website van the Daily Monitor, 13/04/2007, http://www.monitor.co.ug/oped/oped04132.php
*KONATE, Siendou A., The Politics of Identity and Violence in Côte d’Ivoire. In: West Africa Review, http://www.africaresource.com/war/issue5/konate.htm, laatst geconsulteerd op 07/04/2007
*LACEY, Marc, Somali Islamists Declare Victory; Warlords on the Run. Website van The New York Times, 06/06/2006, http://www.nytimes.com/2006/06/06/world/africa/06somalia.html
*MAROLENG, Chris, Zimbabwe: increased Securitisation of the State? Website van het Institute for Security Studies, September 2005, http///www.iss.org.za/AF/current/2005/050907zim.pdf, laatst geconsulteerd op 15/03/2007
*MEDITERRANEAN ACADEMY OF DIPLOMATIC STUDIES, The OAE History of Establishment. Website van de Mediterranean Academy of Diplomatic Studies, http://diplo.diplomacy.edu/africancharter/organ_hist.asp, laatst geconsulteerd op 13/3/2007
*NYAKAIRU, Frank, Uganda fuelling Somali conflict, says UN report. Website van the Daily Monitor, 14/11/2006, http://www.monitor.co.ug/news/news11156.php
*OUAZANI, Cherif, La Corne et Le Coran. Website van Jeune Afrique, 3/09/2006, http://www.jeuneafrique.com
*POLGREEN, Lydia, Refugee Crisis grows as Darfur War crosses border. Website van The New York Times, 28/02/2006, http://www.nytimes.com/2006/02/28/international/africa/28border.html
*POLGREEN, Lydia, BRINKLEY, Joel, Largest Faction of Darfur Rebels Signs Peace Pact. Website van The New York Times, 06/05/2006, http://www.nytimes.com/2006/05/06/world/africa/06darfur.html
*POWELL, Kristiana, The African Union’s emerging Peace and Security Regime. Opportunities and Challenges for delivering on the Responsibility to Protect. Website van het Institute for Security Studies, May 2005, http://www.iss.org.za/pubs/Monographs/No119/Contents.htm, laatst geconsulteerd op 27/04/2007
*SECK, Cheikh Yérim, Sorte de crise, mode d’emploi. Website van Le Jeune Afrique L’Intelligent , 22/01/2006, http://www.jeuneafrique.com
*SECK, Cheikh Yérim, Les amis de l’étranger. Website van Le Jeune Afrique L’Intelligent, 19/03/2006, http://www.jeuneafrique.com/pays/cote_ivoire
*SECRETARIAT OF THE AU COMMISSION, Report on Alternative Modalities of Financing the African Union. Website van de Afrikaanse Unie, december 2002, te consulteren via http://www.africa-union.org, laatst geconsulteerd op 03/04/2007
*SOUDAN, François, Gbagbo : dos au mur. Website van Le Jeune Afrique L’Intelligent, 30/10/2005, http://www.jeuneafrique.com
*UN DEPARTMENT OF PUBLIC INFORMATION, Security Council authorizes six-month African Union Mission in Somalia. Website van de Verenigde Naties, 20/02/2007, http://www.un.org/News/Press/docs/2007/sc8960.doc.htm, laatst geconsulteerd op 24/02/2007
*WINES, Michael, China’s influence’s in Africa arouses some resistance. Website van The New York Times, 10 Feb. 2007, http://www.nytimes.com/2007/02/10/world/africa/10assess.html
*XINHUA, L'opposition demande la poursuite de la délivrance des certificats de nationalité. Website van Jeune Afrique, 15/08/2006, http://www.jeuneafrique.com
*(anon.), Obituary : Gnassingbé Eyadéma. Website van de BBC, 05/02/2005, http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/830774.stm
*(anon), Who’s in charge? Website van The Economist, 28/04/2005, http://www.economist.com/world/africa/
*(anon.), Salva Kiir fears war return to South Sudan if Darfur crisis continues. Website van the Sudan Tribune, 14/11/2006, http://www.sudantribune.com/spip.php?article18672
*(anon.), Darfur rebel commanders adjourn reunification conference. Website van the Sudan Tribune, 19/02/2007, http://www.sudantribune.com/spip.php?article20330
*(anon.), Darfur: conflict or armed mayhem? Website van the Sudan Tribune, 06/04/2007, http://www.sudantribune.com/spip.php?article21184
*Website van de Afrikaanse Unie: http://www.africa-union.org
*Website van de Verenigde Naties: http://www.un.org
*Website van de Wereldbank: http://www.worldbank.org
*Website van de African Union Mission in Sudan: http://www.amis-sudan.org