The contemporary socio-cultural barriers in HIV/AIDS prevention in South Africa and strategies to break through these barriers in order to make HIV/AIDS prevention effective. Case study: HIV/AIDS prevention programme of the local organisation Targeted Aid

Camille Collin
Persbericht

The contemporary socio-cultural barriers in HIV/AIDS prevention in South Africa and strategies to break through these barriers in order to make HIV/AIDS prevention effective. Case study: HIV/AIDS prevention programme of the local organisation Targeted Aid

Jonge Zuid-Afrikaanse mannen strijden tegen HIV/AIDS

Preventie van HIV/AIDS is uitermate belangrijk en levensreddend. Wereldwijd zijn al meer dan 23 miljoen mensen aan de ziekte gestorven. Sub Sahara Afrika is het zwaarst getroffen door de ziekte. In 2006 zijn in dit gebied gemiddeld 2.8 miljoen mensen geïnfecteerd geraakt, meer dan overal elders in de wereld samen. Ondanks alle inspanningen om de epidemie terug te dringen, geraken alsmaar meer mensen besmet met het virus. Dit wijst erop dat de toepassing van effectieve preventiemaatregelen, zoals condoomgebruik niet zo vanzelfsprekend is in Afrikaanse landen. Een aantal factoren lijkt preventie van HIV/AIDS te bemoeilijken.  

Gender ongelijkheid - ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in verantwoordelijkheden, taken, rollen en positie, bepaald door de maatschappij – en taboe rond seksualiteit en HIV/AIDS zijn twee voorbeelden van zulke barrières. In Zuid-Afrika vormen deze socio-culturele factoren naast economische, biologische en politieke factoren de oorzaak voor een verdere verspreiding van het HIV virus en dan vooral onder jonge zwarte vrouwen. Mannelijke dominantie over vrouwen bepaalt dat mannen beslissingsmacht hebben in de seksuele relatie. Zij beslissen of een condoom wordt gebruikt of niet. Wanneer vrouwen weigeren seks te hebben zonder condoom worden ze vaak fysiek en/of seksueel misbruikt.

In de provincie KwaZulu-Natal, de provincie met de hoogste HIV cijfers in Zuid-Afrika, verwacht de Zoeloe cultuur van mannen dat ze meerdere seksuele partners hebben en van vrouwen dat ze trouw blijven aan de partner. Polygamie bij mannen is vaak in combinatie met migratiearbeid. Wanneer de man gaat werken in de stad blijft de vrouw achter op het platteland. De man is wekenlang tot zelfs maandenlang van huis weg. Ondertussen houdt hij er in de stad één of meerdere vrouwen op na. Wanneer één van hen besmet is met het virus, raken alle anderen ook besmet. Het condoom wordt zelden gebruikt binnen een stabiele relatie of huwelijk. Het wordt gelinkt met promiscuïteit, ontrouw en een gebrek aan wederzijds vertrouwen tussen partners.

Het bestaan van sommige culturele mythes zijn ook een uitdrukking van deze gender ongelijkheid, bijvoorbeeld het geloof dat seks met een maagd iemand kan doen genezen van HIV/AIDS. Geloof hierin heeft als gevolg dat vele jonge meisjes worden verkracht en besmet geraken met het HIV virus.  

Om te voorkomen dat de epidemie nog meer slachtoffers maakt, moeten interventies deze barrières in rekening brengen. De niet-gouvernementele organisatie Targeted Aids Interventions (TAI), gelegen in Pietermaritzburg, de hoofdstad van de provincie KwaZulu-Natal heeft een strategie ontwikkeld om gender ongelijkheid en taboe aan te pakken. TAI kent een zeer innovatieve werking, de preventie is namelijk gericht op jonge mannen.  

In 1995 begon TAI zijn oorspronkelijke werking met vrouwen omdat zij de kwetsbare groep vormen. Echter, 90% van de vrouwen die deelnamen aan de training waren niet in staat hun persoonlijke beslissingen omtrent HIV/AIDS preventie toe te passen in de thuisomgeving. Ze ervoeren weerstand van hun man en vaak ook geweldmisbruik. De interventie leidde enkel tot het verder slachtofferen van vrouwen. Dit besef spoorde TAI in 1998 aan tot de werking met mannen. Zij zijn diegenen die hun risicogedrag moeten veranderen, namelijk het condoom niet willen gebruiken, meerdere seksuele partners hebben en seks afdwingen van vrouwen en meisjes. TAI traint mannen om hun macht positief en creatief te gebruiken. Dit laat hen toe zichzelf en tegelijkertijd hun vrouwelijke partner te beschermen tegen HIV infectie.  

TAI werkt aan de hand van een ‘Peer Educator Model’. Jonge mannen worden geselecteerd en getraind in HIV/AIDS preventie en seksualiteit, en ze worden aangespoord om hun aangeleerde kennis en vaardigheden zoveel mogelijk te verspreiden onder leeftijdsgenoten en andere mensen in de gemeenschap. De doelgroep bestaat uit voetballers en schoolleerlingen. Voetbal is de populairste sport in Zuid-Afrika en vormt een ideaal medium om mannen te mobiliseren en te motiveren in HIV/AIDS preventie. Scholen vormen de ideale plaats om jongeren kennis bij te brengen over gender ongelijkheid en de link met HIV/AIDS. De jeugd is de primaire focus van bewustzijnsinitiatieven en educatieve activiteiten. Adolescenten zijn nog steeds bezig met het op zoek gaan naar hun identiteit en met het ontdekken van hun seksualiteit. Deze levensperiode vormt het ideale moment om gedrag, keuzes en levensstijlen positief te beïnvloeden.  

De jonge deelnemers worden positieve rolmodellen in hun gemeenschap. Dit maakt hen bewust van hun gedrag en attitudes. Ze bereiken de gemeenschap via ‘Edutainment: Education through Entertainment’ (= educatie door middel van entertainment). De peer educators drukken zichzelf uit door middel van (culturele) activiteiten zoals toneel, gospelliederen, dans, poëzie, debat, toespraken, enz. opdat de HIV/AIDS boodschappen aantrekkelijk zijn en dus meer impact kunnen hebben op de mensen. Gender ongelijkheid wordt aangekaart en uitgedaagd in deze activiteiten, in een taal die is aangepast aan de jeugd en aanvaardbaar is voor hen. De gemeenschap wordt eveneens bewust gemaakt door middel van evenementen en campagnes om het gebruik van condooms aan te moedigen en gender gelijkheid te promoten. In de training van TAI worden gender ongelijkheid en taboe ook uitgedaagd door het verpersoonlijken van het risico voor HIV besmetting en de impact van HIV/AIDS, door discussiegroepen, informatieoverdracht, rollenspelen en het bediscuteren van gevalstudies. Communicatie over positieve mannelijkheid en vaderschap, over veilig seksueel gedrag en wederzijds respect tussen partners vindt plaats in een respectvolle en veilige omgeving.  

TAI is ervan overtuigd dat in de eerste plaats mannen hun patriarchale houding ten opzichte van seks en vrouwen moeten veranderen. Deze verandering in attitude en gedrag en actieve betrokkenheid in de strijd tegen HIV/AIDS zijn noodzakelijk om de epidemie in Zuid-Afrika werkelijk terug te dringen.

Bibliografie

 

Albertyn, C. (2003). Contesting democracy: HIV/AIDS and the achievement of gender
            equality in South Africa. Feminist Studies, 29 (3), 595-615 

Department of Health in South Africa (2005). National HIV and Syphilis prevalence survey
           
South Africa. Pretoria: National Department of Health Fedlife Building, Corner
            Church and Prinsloo Street 

Erb-Leoncavallo, A., Holmes, G., Jacobs, G., Urdang, S. Vanek, J. & Zarb, M. (2004).
            Women and HIV/AIDS. Confronting the crisis. A joint report by UNAIDS, UNFPA
            and UNIFEM.  

Maharaj, P. (2001). Male attitudes to family planning in the era of HIV/AIDS: evidence from
            Kwazulu-Natal, South Africa. Journal of Southern African Studies, 27 (2), 246-257 

Makhaye, G. (2005). Young men. In S.S. Abdool Karim & Q. Abdool Karim (Eds.).
            HIV/AIDS in South Africa (p. 166-318). New York: Cambridge University Press

Organizational profile (2006). Targeted AIDS interventions…the non-profit service provider
            that makes a difference!

 

UNAIDS/WHO AIDS Epidemic Update (2006b). Sub-Saharan Africa. P. 10-16. Online:
            www.unaids.org/en/HIV_data/epi2006/default.asp, consulted on 19/01/2007 

UNICEF Belgium (2005). HIV/AIDS, wat jongeren ervan denken. Report of Belgian youth on
            HIV/AIDS in Belgium and in the world.  

 

Van Geertruyen, G. (2006). Gender and development.  Notes part of the lesson on gender and
            development work of the General Information Cycle given by the Belgian Technical
            Cooperation, attended in Brussels in September 2006

UNAIDS/WHO AIDS Epidemic Update (2006a). Global summary. P. 1-2. Online:
            www.unaids.org/en/HIV_data/epi2006/default.asp, consulted on 19/01/2007 

Universiteit of Hogeschool
Master na Master Conflict en Ontwikkeling
Publicatiejaar
2007
Kernwoorden
Share this on: