Le français parlé en Bretagne: étude de cas à Rennes

Nathalie Joosens
Persbericht

Le français parlé en Bretagne: étude de cas à Rennes

De Bretoense tongval: met uitsterven bedreigd?

 

Spreken de mensen in Bretagne op dezelfde manier als de mensen in Parijs? Waarschijnlijk is dat een vraag waar niet veel mensen echt van wakker liggen. Mijn interesse voor de verschillen in uitspraak en mijn Erasmusverblijf in Rennes hebben er dan ook voor gezorgd dat ik die vraag zo goed mogelijk heb proberen te beantwoorden in mijn scriptie, met als titel “Le français parlé en Bretagne: étude de cas à Rennes”.

 

Als we aan Bretagne denken, denken we ook spontaan aan de Bretoense taal, een taal die weinig gelijkenissen vertoond met het Frans en vandaag de dag vooral nog populair is bij de oudere bevolking in de regio. Vroeger was het dé voertaal in Bretagne, maar vooral sinds de komst van de Franse revolutie kende het Frans een optocht en werd de Franse taal ook in Bretagne belangrijker. De generaties na 1960 werden dan ook met het Frans grootgebracht en niet meer met het Bretoens. Omdat het Bretoens een taal op zich is en niet bestudeerd kan worden zonder een grondige kennis van de taal, heb ik mij beperkt tot een studie van het Frans zoals het in Bretagne gesproken wordt.

 

Toch was het belangrijk om bepaalde aspecten van het Bretoens te kennen. Zo konden we nagaan of de Franse uitspraak in Bretagne beïnvloed wordt door het Bretoens, of dat de uitspraak eerder neigt naar het Standaardfrans. Wegens de grote dominantie van het Bretoens in de voorbije eeuwen, konden we verwachten dat er toch nog een aantal kenmerken van het Bretoens terug te vinden zouden zijn in de Franse uitspraak.

 

Om toch enig uitgangspunt te hebben voor mijn onderzoek, baseerde ik mij op een voorgaande studie van Carton et al. (1983). Zij onderzochten de verschillende uitspraken in de Franse regio’s en vergeleken die met het Standaardfrans. Ik beperkte mij tot een aantal van de door hen onderzochte onderwerpen, omdat een volledige revisie van hun resultaten wegens tijdgebrek niet mogelijk was. Omdat hun gegevens al van 1983 dateerden, konden we wel enige verandering in de gegevens verwachten, aangezien een taal enorm evolueert door de jaren heen.

 

Mijn Erasmusverblijf in Rennes maakte deze studie mogelijk, omdat ik voor een dergelijke studie nood had aan geluidsopnames van mensen uit de regio. Ik moest minstens vijf jongens en vijf meisjes zien te verzamelen die wilden meewerken aan de opnames. Concreet kwam het erop neer dat ik hen verzamelde in een computerlokaal met mogelijkheid tot geluidsopnames. Uiteindelijk had ik vijf jongens en twaalf meisjes bij elkaar gekregen. Omdat de verhouding jongens – meisjes een beetje moest kloppen en omdat sommige opnames van minder goede kwaliteit waren, besloot ik de stemmen van zeven meisjes te analyseren en de stemmen van de vijf jongens.

 

Om de Franse uitspraak in Bretagne te onderzoeken, vergeleek ik de klanken en de posities van de mond en de tong van de gegevens uit Rennes met gegevens van het Standaardfrans. De uitspraak in Parijs wordt algemeen genomen beschouwd als het Standaardfrans. Voor de gegevens van Parijs heb ik mijn informatie uit verschillende bronnen gehaald omdat het – gezien de tijdsdruk – niet mogelijk was om die gegevens op dezelfde manier te verzamelen als de gegevens uit Rennes.

 

Na die voorbereidende handelingen was het tijd voor het échte onderzoek en konden de verschillende gegevens met elkaar vergeleken worden. Met de hulp van mijn promotor kreeg ik inzicht in een aantal cruciale computerprogramma’s die het werk heel wat makkelijker maakten. Zo konden de gegevens in de programma’s ingevoerd worden en werden de verschillen of gelijkenissen meteen duidelijk aan de hand van cijfermateriaal of grafieken.

 

Sommige verschillen waren echter zo miniem dat het niet altijd even duidelijk was of er wel een verschil was. Er moest dan ook rekening gehouden worden met het feit dat de gegevens uit Rennes slechts een momentopname waren en de onderzoeksgroep ook maar uit twaalf personen bestond. Toch waren sommige verschillen heel duidelijk en konden we vaststellen dat er toch een aantal verschillen bestaan tussen de uitspraak van het Frans in Bretagne en de uitspraak van het Frans in Parijs.

 

De voornaamste conclusie die we uit dit onderzoek kunnen trekken, is dat onze onderzoeksgroep duidelijk evolueert naar het Standaardfrans. Oorspronkelijk dachten we dat er zeker nog sporen van het Bretoens terug te vinden zouden zijn in de Franse uitspraak in Bretagne en dat was ook wat we uit de resultaten van Carton et al. konden besluiten. Toch worden die sporen blijkbaar steeds vager, want onze onderzoeksgroep toont duidelijk meer gelijkenissen met de standaardtaal dan met het Bretoens. Een oorzaak hiervan zou kunnen zijn dat het Standaardfrans steeds meer prestige krijgt in Frankrijk en dat men de regionale varianten probeert te onderdrukken. Het onderwijs gebeurt nu ook volledig in het Frans en ook de media spitst zich meer en meer toe op de standaardtaal terwijl dat vroeger allebei nog in de regionale varianten gebeurde.

 

Bibliografie

 

 

Sites Internet :

http://www.phonetics.ucla.edu/course/chapter9/cardinal/cardinal.html [08/09/2006]

 

http://www.lli.ulaval.ca/labo2256/lexique/cardinale.html [8/09/2006]

 

http://www.ph-ludwigsburg.de/html/2b-frnz-s-01/overmann/baf3/phon/trape… [08/09/2006]

 

http://www.sfu.ca/fren270/Phonetique/phonetique.htm [09/09/2006]

 

http://www3.unileon.es/dp/dfm/flenet/phon/phoncours1.html#semi-voyelles [28/09/2006]

 

http://www3.unileon.es/dp/dfm/flenet/phon/phoncours2.html [28/09/2006]

 

http://fr.wikipedia.org/wiki/Formant [24/10/2006]

 

http://www.lli.ulaval.ca/labo2256/lexique/formants.html [24/10/2006]

 

http://www.aquadesign.be/news/article-4058.php [5/02/2007]

 

http://www.ph-ludwigsburg.de/html/2b-frnz-s-01/overmann/baf4/bretagne/g… [5/02/2007]

 

http://fr.wikipedia.org/wiki/Haute-Bretagne [7/02/2007]

 

http://www.uhb.fr/jsp/fiche_pagelibre.jsp?STNAV=&RUBNAV=&CODE=30199264&… [7/02/2007]

 

http://www.sanako.com/includes/file_download.asp?deptid=1683&fileid=202… [7/02/2007]

 

http://fr.wikipedia.org/wiki/Verlan [8/02/2007]

 

http://www.uhb.fr/cirefe/ [8/02/2007]

 

http://perso.orange.fr/brezhoneg/gwechall.html [14/02/2007]

http://accentsdefrance.free.fr/standard/standardpres.html [15/02/2007]

 

http://www.populationdata.net/pourcentage_hommes_femmes.html [15/02/2007]

 

http://atilf.atilf.fr/tlf.htm (TLF) [18/02/2007] [10/03/2007] [11/03/2007]

 

http://asl.univ-montp3.fr/api/consonnespulmonaires.html [25/02/2007]

 

http://asl.univ-montp3.fr/api/voyelles.html [25/02/2007]

 

http://www.papiers-clairefontaine.com/FR/Papeterie-de-Clairefontaine/Hi… [5/03/2007]

 

http://www.lli.ulaval.ca/labo2256/lexique/spectrogramme.html [10/03/2007]

 

http://erssab.u-bordeaux3.fr/IMG/doc/TD2_resume.doc [10/03/2007]

 

http://www.ac-creteil.fr/Lycees/94/jmacevitry/tpemeuh/Dossier%20TPE%20f… [10/03/2007]

 

http://www.maxicours.com/soutien-scolaire/physique-specialite/terminale… [10/03/2007]

 

http://www.archipress.org/ts66/zeison.htm [10/03/2007]

 

http://www.tpson.org/ficheaudio.php [10/03/2007]

 

http://www.ciral.ulaval.ca/phonetique/connaissances/phonetic_generale/a… [10/03/2007]

 

http://www.condat-pap.com/fr/qui_home.html [15/03/2007]

 

http://alsic.u-strasbg.fr/Num4/cazade/fig13.gif [2/04/2007]

 

http://www.spectrum.uni-bielefeld.de/~thies/HTHS_WiSe2004-05/formants_i… [6/04/2007]

Universiteit of Hogeschool
Vertaler-Tolk
Publicatiejaar
2007
Share this on: