Nieuw zelfevaluatie-instrument voor kinderen in de opvang - volgsysteem voor onthaalouders

Evelien De Pelsemaeker Veerle Van Den Hende Liesbeth Smis
Persbericht

Nieuw zelfevaluatie-instrument voor kinderen in de opvang - volgsysteem voor onthaalouders

 

Nemen onthaalouders de ouderrol over?
 
 
In een maatschappij waar vaak beide ouders gaan uitwerken, wordt de nood aan kinderopvang steeds groter. Terwijl kinderen vroeger vanaf 3 jaar startten in de kleuterklas, wordt nu meer en meer beroep gedaan op kinderopvang voor kinderen onder deze leeftijdsgrens.
Dat de eerste levensjaren bepalend zijn voor de verdere ontwikkeling en daarmee ook de toekomst van elk kind, klinkt niet onbekend in de oren. Een kind leert zichzelf kennen binnen relaties met volwassenen en leeftijdsgenootjes. Het leert op zichzelf, maar ook op anderen vertrouwen. Eén voorwaarde: een veilige omgeving waarin het kind zich vrij voelt om op ontdekking te gaan. Maar hoe zit dat in de praktijk?
Als vanzelf gaan ouders op zoek naar hoe ze hun kind zo goed mogelijk kunnen groot brengen. Ook al kunnen de verschillende manieren van aanpak ver uiteen lopen en kan enige bijsturing soms noodzakelijk zijn, geen enkele moeder hoeft les te volgen om te weten wat het betekent ‘mama’ te zijn. Haar instinct wijst haar de weg, maakt haar bewust van haar verantwoordelijkheid. Kan die natuurlijke aantrekking overgenomen worden door de onthaalouder?
Het antwoord op deze vraag is natuurlijk ‘neen’. Niemand kan de existentiële band tussen moeder en kind nabootsen, laat staan overnemen. De ouders moeten, en kunnen zelfs, hun plaats niet afstaan.
Daartegenover staat dat de verantwoordelijkheid van de kinderopvang, in het bijzonder van de onthaalouder, een steeds belangrijkere rol gaat spelen in het creëren van een veilige omgeving voor het kind onder drie jaar. Deze maatschappelijke verandering is een feit en vraagt om aandacht.
 
Uit deze inleiding wordt duidelijk dat de vraag of de onthaalouder de rol van de ouders kan overnemen, irrelevant is. Wel is het van belang dat we nagaan hoe, in een maatschappij die steeds meer beroep doet op kinderopvang, elke onthaalouder de aanpak kan afstemmen op het kind, opdat de ontwikkelingskansen geoptimaliseerd worden. Met andere woorden: hoe kan er een zo hoog mogelijke kwaliteit geboden worden in de kinderopvang? In het kader van mijn bachelorproef wordt deze vraag toegespitst op onthaalouders.
Een tweede onderzoeksvraag die hieruit voortvloeit is in welke mate de onthaalouders opgeleid zijn om een hoge kwaliteit in onze kinderopvang te garanderen.
 
Onthaalouders kunnen opvang voor kinderen bieden op zelfstandige basis, of ze kunnen zich aansluiten bij een erkende dienst voor onthaalouders. Voor welke formule ze ook kiezen, elke vorm van kinderopvang in Vlaanderen wordt geregistreerd en opgevolgd door Kind en Gezin. Deze overkoepelende instantie is één van de belangrijkste schakels wat betreft het garanderen van kwaliteit in de kinderopvang. Zij vormen dan ook de drijfveer achter het project om kwaliteit in de kinderopvang in kaart te brengen aan de hand van een zelfevaluatie-instrument. Hierbij wordt vertrokken van het principe: ‘meten is weten’. Kind en Gezin is ervan overtuigd dat er pas kwaliteit kan geboden worden als de onthaalouder vanuit een gerichte aanpak te werk gaat en zich hierbij bewust is van het effect dat deze aanpak heeft op het kind. Vandaar dat er met een zelfevaluatie-instrument gewerkt wordt. Een dergelijk instrument stelt de onthaalouders in staat zelf de werking binnen hun opvang te evalueren. En wie zelf botst op wat beter kan is meer gemotiveerd om verandering aan te brengen dan wanneer het van bovenaf opgelegd zou worden.
Het is vanzelfsprekend dat elke onthaalouder hierbij ondersteund dient te worden met de nodige begeleiding en professionaliteit. Deze taak wordt opgenomen door de dienstverantwoordelijken van een dienst voor onthaalouders. In het onderzoek wordt een nieuwe manier uitgeprobeerd om de onthaalouders voldoende uitleg en ondersteuning te bieden bij het gebruiken van een nieuw zelfevaluatie-instrument. Hierbij wordt ook rekening gehouden met de werkdruk en tijdsbegrenzing waaraan de dienstverantwoordelijken onherroepelijk gebonden zijn. Er werd een presentatie gemaakt, opgebouwd vanuit een theoretische basis en aangevuld met beeld- en klankmateriaal. Op die manier werd gepoogd het enthousiasme bij de onthaalouders te prikkelen en hen te overtuigen van hun belangrijke rol en de verantwoordelijkheid die hiermee gepaard gaat. De presentatie werd elke onthaalouder op cd-rom aangeboden zodat ze de kans kregen zelf een geschikt moment te reserveren voor het bekijken ervan. Achteraf werd een begeleidend huisbezoek gepland om de onthaalouders op weg te helpen met het nieuwe instrument en vragen te beantwoorden waar nodig.
 
Ook al was dit een onderzoek op kleine schaal – de presentatie werd slechts binnen 1 dienst voor onthaalouders geïntegreerd, en dit voor een beperkt aantal onthaalouders – de eerste resultaten leken positief. Het merendeel van de ondervraagde onthaalouders bevestigden dat ze door het bekijken van de presentatie een duidelijk beeld kregen van de mogelijkheden van het nieuwe instrument en dat ze enthousiast waren om ermee van start te gaan.
En bij deze is de boodschap gelanceerd: onthaalouders spelen een cruciale rol in het bieden van kwaliteit door hun aanpak af te stemmen op de beleving van elk kind afzonderlijk.

Bibliografie

Bachelorproef 2008-2009: "Nieuw zelfevaluatie-instrument voor kinderen in de opvang - volgsysteem voor onthaalouders (introductie van het instrument bij een dienst voor onthaalouders)

Universiteit of Hogeschool
Verpleegkunde - afstudeerrichting sociale verpleegkunde
Publicatiejaar
2009
Share this on: