Twee Psycho's? Een vergelijkende receptiestudie
Deze verhandeling bespreekt de theoretische omkadering, de aanloop naar en de resultaten van een vergelijkend receptieonderzoek dat gedaan is naar Psycho (1960) van Hitchcock en zijn remake, Psycho (1998) van Gus Van Sant. Beide films werden vertoond tot en met de douchescène aan een overwegend jong publiek.
Er wordt onderzocht hoe dit publiek reageert op beide films of de verschillen tussen de films beleeft. Hiervoor werd hen gevraagd een vragenlijst in te vullen, waarin uiteenlopende onderdelen peilden naar verschillende filmanalytische en filmbeleving-aspecten. De verwerking gebeurde op een grotendeels kwantitatieve manier met behulp van het statistische programma SPSS. De resultaten van twee onderdelen werden kwalitatief verwerkt. Er werd bij het gebruik van beide methodologieën aandacht besteed aan de sterke en minder sterke punten van elke methode.
De meerderheid bleek geen enkele van beide Psychofilms nog niet gezien te hebben, toch had de reputatie van het origineel veel impact op de bevindingen. Voor de meeste vragen die peilden naar de inbreng van of het respect voor de regisseur (sfeervolste decor, creativiteit, subtiliteit, aanraden aan vrienden enzovoort) kozen zowel de respondenten die de film reeds zagen als degenen die hem nog niet zagen massaal voor Hitchcocks Psycho. De deelnemers kozen vooral voor Psycho (1998) bij de vragen die peilden naar ritme en vlotheid. Verder kwamen ook enkele interessante terugkerende antwoorden terug bij de open vragen die aan het einde werden gesteld.
Bibliografie
BOEKEN EN BIJDRAGEN UIT READERS
Allen, R. (2006). Hitchcock’s Color Designs. In Dalle Vacche, A. & Price, B. (2006). Color: the Film Reader, (131-144). Routledge, New York.
Ang, I. (1996). Living room Wars: Rethinking Media Audiences for a Postmodern World. Routledge, Londen.
Biltereyst, D. (1995). Hollywood in het Avondland. VUB Press, Brussel.
Brooker, W. & Jermyn, D. (2003). The Audience Studies Reader. Routledge, Londen.
Campbell, J. (2005). Film and Cinema Spectatorship: Melodrama and Mimesis. Polity press, Cambridge.
Casetti, F. (1998). Inside the Gaze. The Fiction Film and Its Spectator. Bloomington.
Eberwein, R. (1998). Remakes and Cultural Studies. In: Horton, A. & McDougal, S. Y. (1998). Play It Again Sam, Retakes on Remakes. (16-34). University of California Press, Londen.
Goldstein, P & Machor, J., L. (2001). Reception Study: From Literary Theory to Cultural Studies. Routledge, New York.
Harbord, J. (2002). Film Cultures. Sage, Londen.
Horton, A. & McDougal, S. Y. (1998). Play It Again Sam, Retakes on Remakes. University of California Press, Londen.
Huizingh, E. (2004). Inleiding SPSS. Academic Service, Den Haag.
Jancovich, M., Faire L. & Stubbings, S. (2003). The Place of the Audience: Cultural Geographies of Film Consumption. British Film Institute, Londen.
Kolker, R., P. (1998). Algebraic Figures: Recalculating the Hitchcock Formula. In: Horton, A. & McDougal, S. Y. (1998). Play It Again Sam, Retakes on Remakes. (34-52). University of California Press, Londen.
Livingstone, S., M. (1990). Making Sense of Television : the Psychology of Audience Interpretation. Pergamon press, Oxford.
Livingstone, S. (2007). Reception Studies. In Ritzer, G. (2007). Blackwell Encyclopedia of Sociology (Volume VIII). (3816-3818). Blackwell Publishing Ltd, Malden.
Mayne, J. (1993). Cinema and Spectatorship. Routledge, Londen.
Miller, T. (2004). Psycho’s Bad Timing: the Sensual Obsessions of Film Theory. In Miller, T & Stam, R. (2004). A Companion to Film Theory, (323-332). Routledge, Londen.
Müller, J. (2005). Filme der 90er. Taschen, Keulen.
Pribram, E., D. (1999). Spectatorship and Subjectivity. In Miller, T & Stam, R. (2004). A Companion to Film Theory, (146-164). Routledge, Londen.
Ruddock, A. (2001). Understanding Audiences: Theory and Method. Sage, Londen.
Stacey, J. (1994). Star Gazing: Hollywood Cinema and Female Spectatorship. Routledge, New York.
Staiger, J. (1992). Interpreting Films: Studies in the Historical Reception of American Cinema. Princeton University Press, Princeton.
Staiger, J. (2005). Media Reception Studies. New York University Press, New York.
Staiger, J. (2000). Perverse Spectators: The Practices of Film Reception. New York University Press, New York.
Stokes, M. & Maltby, R. (2001). Hollywood Spectatorship: Changing Perceptions of Cinema Audiences. British Film Institute, Londen.
Verevis, C. (2006). Film Remakes. Edinburgh University Press, Edinburgh.
Webster, J., G., Phalen, P., F. & Lichty L., W. (2000). Ratings Analysis : the Theory and Pratice of Audience Research. Erlbaum, Mahwah.
Williams, L. (1995). Learning to Scream. In Jancovich, M. (2002). Horror, The Film Reader. (163-168). Routledge, New York.
WETENSCHAPPELIJKE EN VAKTIJDSCHRIFTEN
Allen, R., C. (1990). From Exhibition to Perception, Reflections on the Audience in Film History. Screen, 31 (4), 347-356.
Barker, M. (1998). Film Audience Research: Making a Virtue out of a Necessity. Iris, 26, 131-148.
Brand, J. (2007). A Study into Cult Horror Films and their Remakes. BA Thesis. University of Portsmouth. School of Creative Arts, Film and Media Studies.
Chaput, L. (1999). Psycho : Exercice de Style. Séquences, 200, 60-60.
De Cock, I. (1999). Psycho. Film en Televisie, 490, 18-19.
Fiske, J. (1992). Audiencing: A Cultural Studies Approach to Watching Television. Poetics, 21, 345-359.
Fuller-Seeley, K. (2001). Spectatorship in Popular Film and Television. Journal of Popular Film & TV, 29 (3), 98-99.
Godfrey, C. (1998). Psycho Analysis : Van Sant’s Remake Slavish but Sluggish. Variety, 373 (4), 53-57.
Lalanne, J-M. (1999) Psycho 98/ My own Private Psycho. Cahiers du Cinéma, 532, 45-49.
Leitch, T. M. (2000). 101 ways to know Van Sants Psycho en Hitchcocks. Literature/ Film Quaterly, 28 (4), 269-273.
Leitch, T. M. (2003). Hitchcock without Hitchcock. Literature/ Film Quaterly, 31 (4), 248-259.
Lindlof, T. (1991). The Qualitative Study of Media Audiences. Journal of Broadcasting and Electronic Media, 35 (1), 23-42.
Meers, P. (2001). Is there an Audience in the House? New Research Perspectives on (European) Film Audiences. Journal of Popular Film & Television, 29 (3), 138-144.
Neuendorf, K., A. (2001). Viewing Alone? Recent Considerations of Media Audience Studies. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 45 (2), 345-354.
Schroder, K. (2000). Making sense of audience discourses: towards a multidimensional model of mass media reception. European Journal of Cultural Studies, 3, 233-255.
Pede, R. & Weemaes, G. (1979). To Remake or Not? Film en Televisie, 270, 11-11.
Verevis, C. (1997). Re-viewing Remakes. Film Criticism, 21 (3), 1-19.
Verevis, C. (2004). Remaking Film. Film Studies, 4, 87-113.
Weissberg, J. (2006). Remake. Variety, 12, 79-79.
Wood, H. (2007). The Mediated Conversational Floor: an Interactive Approach to Audience Reception Analysis. Media, Culture & Society, 29 (1), 75-103.
ARTIKELS UIT KRANTEN, MAGAZINES, WEEKBLADEN
Anne Heche in de legendarische douchescène. (1999, 27 januari). Het Laatste Nieuws.
Craps, C. (1999, 27 januari). “Psycho-remake is de absurditeit ten top”. Het Belang Van Limburg, 5.
Cultuur. (1999, 27 januari). De Tijd/ De Financieel-Economische Tijd/ Tijd-cultuur.
De Conick, R. (1999, 28 januari). Veeleer replica dan remake. Gazet van Antwerpen/ Mechelen, 6.
Duynslaeger, P. (1999, 27 januari). Schaamteloos. Knack/ Weekend Knack, 95.
Duynslaeger, P. (1999, 20 januari). Onweer op komst. De nieuwe Psycho: eufimisme voor vervalsing.
Knack, 50.
Met Hitchcock onder de douche. (1999, 29 januari). Het Nieuwsblad/ De Gentenaar, 5.
ONGEPUBLICEERDE WERKEN
Biltereyst, D. (2008). Film- en Televisiestudies. Onuitgegeven werkbundel met collegenota’s en slides, Universiteit Gent, Vakgroep communicatiewetenschappen.
Biltereyst, D. (2007). Culturele Mediastudies. Reader met collegenota’s en slides, Universiteit Gent, Vakgroep communicatiewetenschappen.
Deneckere, G. (2009). Historische Kritiek in Woord en Beeld van de Massamedia. Onuitgegeven werkbundel met collegenota’s en slides, Universiteit Gent, Vakgroep Nieuwste Geschiedenis.
De Bock, D. (2001). Filmcanon, publiek en Cronenberg : een literatuurstudie en een kwalitatief publieksonderzoek over eXistenZ. Ongepubliceerde scriptie. RUG. Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen (PS).
Meers, P. (2003). De Europese film op zoek naar een publiek. Een multimethodisch publiekonderzoek naar de filmbeleving van jongeren in het kader van Europees-Amerikaanse verhoudingen in de mondiale 'filmed entertainment'-industrie. Ongepubliceerd doctoraat. RUG. Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen (PS).
Stroobant, T. (2001). Cinematografische remakes : een literatuuronderzoek en een vergelijkende analyse van Psycho (Alfred Hitchcock, 1960) en Psycho (Gus Van Sant, 1998). Ongepubliceerde scriptie. RUG. Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen (PS).
Van Riet, K. (2001). Oude controversiële films en het hedendaagse publiek : een literatuurstudie en een kwalitatief publieksonderzoek. Ongepubliceerde scriptie. RUG. Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen (PS).
INTERNETBRONNEN
Santas, C. (oktober 2002). The Remake of Psycho (Gus Van Sant, 1998): Creativity or Cinematic Blasphemy? Geconsulteerd op 4 maart 2008, op http://www.sensesofcinema.com/contents/00/10/psycho.html
Psycho. (1998). Production. Geconsulteerd op 15 februari 2008, op http://www.psychomovie.com/production/productionwhy.html
Perman, C. (7 december 1998). Psycho (1998). Geconsulteerd op 21 april 2008, op http://www.geocities.com/sunsetstrip/club/9542/psycho.html
Wagner, K., A. (2009). Reception Theory: Reception Studies and Classical Film Theory. Geconsulteerd op 8 januari 2009, op http://fachinformation-filmwissenschaft.de/stichwort/z/zuschauer/publik…
Mass Media: Effects Research - Reception Analysis. (2009). Geconsulteerd op 21 januari 2009, op http://www.cultsock.ndirect.co.uk/MUHome/cshtml/media/recanal.html
ANDERE BRONNEN
Notities van een informatieavond over culturele studies, georganiseerd door de Katholieke Universiteit Leuven, genomen op 28 april 2009 in Leuven.
Hitchcock, A. (Producent & Regisseur). (1960). Psycho [Film].
Grazer, B. (Producent) & Van Sant, G. (Producent & Regisseur). (1998). Psycho [Film].
