Het KEERPUNT
Vanuit deconstructie ben ik een zoeken gestart naar waar stilstand transformeeert richting heropbouw; waar animatie tot stilstand komt en naderhand ‘herageert’. Om dit visueel te doorgronden heb ik getracht biologische processen waar te nemen in microorganismen via beeldmateriaal van o.a. pharmaceutica en het fotografisch observeren via time-lapse. Middels dit complexe thema ontstond, vanuit de destructie van een ‘eenvoudig’ dode eekhoorn; reconstructie. Hierbij ontrolde zich, een alleszins vreemd intrigerend spel van revival.
Vanuit deze basis van visueel krachtige ‘excarnatieanimatie’ ben ik, aangespoord door Edwin Carels, op zoek gegaan naar 5 kunstenaars die d.m.v. hun werk interessante kanalen aanboorden waarmee het keerpunt tussen deconstructie, stagnatie en reconstructie kon worden uitgediept. Anne-Mie Van Kerckhoven, Cai Guo Qiang, Joel-Peter Witkin, Gordon Matta-Clarq en Len Lye haalden de eindmeet en boden voor mij zeer dankbaar materiaal aan om tot een beter begrip te komen van wat er zich afspeelt tussen sedes en anima, dood en leven.
Deze kunstenaars zijn, naar mijn visie, in functie van dit project, op te delen in 3 groepen rondom keerpunt: destructie, stagnatie en reconstructie. Dit structureren boodt een werkbaar kader om de explosie aan vertakkingen bijna letterlijk in te snoeien en zo gericht vorm en visie te kunnen sculpteren uit dit vijfvoudig fascinerend werk.
Anne-Mie Van Kerckhoven haar tekeningen die op de rand van collaps balanceren tesamen met Cai Guo Qiang met zijn ‘buskruitwerk’ en communicatie via explosies naar een externe wereld vormden voor mij overduidelijk het eerste ‘destructiefront’. Joel-Peter Witkin met zijn perturbatieve stillevens, aan alle actie onttrokken, intrigeerden me. Hij werd als eenzaad in deel twee, stagnatie, ondergebracht. De sculpturen doorheen gebouwen, door middel van ‘cut outs’, verkrijgen een grote animatiewaarde in het werk van Gordon Matta-Clark. Deze ‘cuts fungeren als frames doorheen diverse verdiepingen. Tesamen met Matta-Clarks ‘krassen in de pellicule van het gebouw’, uit Len Lye zich door het zoeken naar beweging of anima, middels o.a. bekrassan van film, tekeningen en beeldhouwkunst. Dit duo staat naar mijn idee, voor reconstructie door hun drang de wereld in beweging te zetten waarbij Matta-Clark ruiïneuze gebouw doet herrijzen en Lye naar ‘anima’ speurt.
Len Lye’s verlichtende reconstructie wil u ik aanbieden als einde. Zijn werk met luchtig doorzettingsvermogen is tevens een dankbare afsluiter voor deze master.
1 Anne-Mie Van Keckhoven, Patrick Van Rossem, I’ll rob you; 2002-2005, AntiSade Press (een onderdeel van Club Moral), Antwerpen, 2006.
2 Suzanne Neubauer, Dirk Snauwaert, Anne-Mie Van Kerckhoven; Nothing More Natural, Verlag der Buchhandlung; Walther König, Köln, 2009, tekst door Gertrud Sandquist; 247.
3 Filip Luyckx, Koen Raes; tekst, Ronald Van de Sompel; uitgave, Beauty, therapeutic use of. Anne-Mie Van Kerckhoven, Muhka, 1999, 69.
4 Rainer Maria Rilke, De elegieën van Duino; Appendix I, Rilke’s brief aan Hulewicz, Ambo, Baarn, 1978
5 Suzanne Neubauer, Dirk Snauwaert, Anne-Mie Van Kerckhoven; Nothing More Natural, Verlag der Buchhandlung; Walther König, Köln, 2009, tekst door Gertrud Sandquist p 246 links.
6 Ibid: 232 rechts.
7 Anne-Mie Van Kerckhoven; concept, Filip Luyckx, Corinne Melin, Renate Puvogel, Ronald Van De Sompel en Wim Van Mulders; tekst, Anne-Mie Van Kerckhoven, The Headnurse-files, Imschoot Printers, Gent, 2005, 50.
8 Ibid: 21.
9 Filip Luyckx, Koen Raes; tekst, Ronald Van de Sompel; uitgave, Beauty, therapeutic use of. Anne-Mie Van Kerckhoven, Muhka, 1999,14.
10 Mirriam Harris, Animated ‘worlds’, Literary Len: Trade Tattoo and Len Lye’s Link with the Literary Avant-Garde, 74.
11 Bozart Brussel, Expositie; Domenikos Theotokopoulos 1900 of El Grecco. Van 04.02.2010 tot 09.05.2010.
12 De Standaard weekend, Cultuurbijlage; 17-18 april 2010; “Schilder Jan Vanriet sluit het Museum van Antwerpen”.
13 Mirriam Harris, Animated ‘worlds’, Literary Len: Trade Tattoo and Len Lye’s Link with the Literary Avant-Garde, 74.
14 Filip Luyckx, Koen Raes; tekst, Ronald Van de Sompel; uitgave, Beauty, therapeutic use of. Anne-Mie Van Kerckhoven, Muhka, 1999, 6.
15 Filip Luyckx, Koen Raes; tekst, Ronald Van de Sompel; uitgave, Beauty, therapeutic use of. Anne-Mie Van Kerckhoven, Muhka, 1999, p8
16 Anne-Mie Van Kerckhoven; concept, Filip Luyckx, Corinne Melin, Renate Puvogel, Ronald Van De Sompel en Wim Van Mulders; tekst, Anne-Mie Van Kerckhoven, The Headnurse-files, Imschoot Printers, Gent, 2005, 156 bovenaan.
17 Alexandra Munroe, Thomas Krens, Cai Guo-Qiang: I Want to Believe, Guggenheim museum, Bilbao, 2009, p 285; ‘Zaofan youli’ of ‘to revolt is justified’; Mao’s ideologie.
18 Dana Friis-Hanssen, Octavio Zaya, Serizawa, Takashi, Cai Guo-Qiang, Phaidon, New York, 2002,14.
19 Alexandra Munroe, Thomas Krens, Cai Guo-Qiang: I Want to Believe, Guggenheim museum, Bilbao, 2009, 287.
20 Dana Friis-Hanssen, Octavio Zaya, Serizawa, Takashi, Cai Guo-Qiang, Phaidon, New York, 2002,13.21 Dana Friis-Hanssen, Octavio Zaya, Serizawa, Takashi, Cai Guo-Qiang, Phaidon, New York, 2002, 14.
22 Yasushi Kurabayashi, What is “Open System”? – To Identify It with Artists Works, Open System: Mito Annual, ’94, Art Tower Mito, Japan, 1994.
23 Alexandra Munroe, Thomas Krens, Cai Guo-Qiang: I Want to Believe, Guggenheim museum, Bilbao, 2009, 294.
24 Dana Friis-Hanssen, Octavio Zaya, Serizawa, Takashi, Cai Guo-Qiang, Phaidon, New York, 2002, 34.
25 Etienne-Jules Marey, La Mémoire de l’oeil dr Laurent Mannolo, Mazzotta Cinémathèque francaise, Italy, 1999, 418.
26 Dana Friis-Hanssen, Octavio Zaya, Serizawa, Takashi, Cai Guo-Qiang, Phaidon, New York, 2002, 16.
27 Ibid.,16-17.
28 Alexandra Munroe, Thomas Krens, Cai Guo-Qiang: I Want to Believe, Guggenheim museum, Bilbao, 2009, 293.
29 Dana Friis-Hanssen, Octavio Zaya, Serizawa, Takashi, Cai Guo-Qiang, Phaidon, New York, 2002, 57,60, 60-61
30 Ibid: 57+60, 60-61
31 Joel-Peter Witkin, Revolt against the Mystical, University of New Mexico, New Mexico, 1976.
32 Germano Celant, Joel-Peter Witkin, Scalo, Italy, 1995, 9.
33 Ibid: kaftfoto.
34 Ibid: 9.
35 Germano Celant, Joel-Peter Witkin, Scalo, Italy, 1995, 63.
36 Ibid: 51.
37 Ibid: 50.
38 Ibid.
39 Ibid 51.
40 Patrick Roegiers, Les Relations de Monsieur Wiertz; Wiertz-Witkin, un tête-à-tête criant, Somogy; éditions d’art, Paris, 2007, 10.
41 Sven Speybrouck, Koen Fillet, Jongens en Wetenschap, Globe, Roeselare, 2003, 193.
42 Antonin Artaud, Het theater van de wreedheid, Amsterdam, Meulenhoff, 1974, 7.
43 Franz Kafka, Verzameld werk, Amsterdam, Querido, 1987; Een Hongerkunstenaar (1924), 817-824.
44 Agnès Grégoire, Joel-Peter Witkin inaugure notre grande série consacrée aux maitres de la photographie..., Photomagazine, Paris, 1999, p 77; Crucified Horse, New Mexico, 1998.45 Germano Celant, Joel-Peter Witkin, Scalo, Italy, 9.
46Rainer Maria Rilke, Een handvol innerlijkheid. Keuze uit de brieven en prozateksten, Zeist, Vrij Geestesleven, 1988, p 14-15; Zie je... (1904) .
47 Kasimir Malevitsj, Zorg ervoor dat je jezelf nooit herhaalt...
48 Gloria Moure, Gordon Matta-Clark; Works and Collected Writings, Ediciones Poligrafa, 2006, 429.
49 Jorge Luis Borges, De Aleph, De Bezige Bij, Amsterdam, 1983, 37.
50 www.easylife.org; Alexei Shulgin, Art, Power, and Communication.51 Germano Celant, Joel-Peter Witkin, Scalo, Italy, 63.
52 Antonin Artaud, Navel der onderwereld, Amsterdam, Meulenhoff, 1981, 95.
53 Fragment; Jorge Luis Borges, De Aleph, De Bezige Bij, Amsterdam, 1983, 49.54 Gloria Moure, Gordon Matta-Clark, Works and Collected Writings, Ediciones Poligrafa, Barcelona, 2006, 74, 75;
Cannibalism Suburbia and Defoliation, schetsboek 1262, periode 1969-1971.
55 Ibid.
56 In maart 2006 werden, in het nu met de grond gelijk gemaakte stempellokaal op het Theaterplein te Antwerpen en in een verloren pand op de Frankrijklei nr 8-10, nabij de F. Rooseveltplaats, diverse cuts gerealiseerd. Het centrale gebeuren van deze actie vond plaats in het stempellokaal.
57 Tristan Tzara, Dadamanifest 1918. Historische Avantgarde, Pragmatische teksten, Huis aan de drie grachten, Amsterdam,1991, 177.58 Wet van de Remmende voorsprong; door Jan Romein, (1937). Wanneer iets gestaag aangroeit werkt dit conservatisme en behoudensgezindheid in de hand. Door een breuk die plots spatie geeft wordt er plaats gemaakt voor vernieuwing.
59 Corinne Diserens, Judith Russi Kirshner, Christian Kravagna, Gordon Matta-Clark, Phaidon, Londen/New York, 2003, 6.
60 Tristan Tzara, Dadamanifest 1918. Historische Avantgarde, Pragmatische teksten, Huis aan de drie grachten, Amsterdam,1991, 173.
61 Gloria Moure, Gordon Matta-Clark, Works and Collected Writings, Ediciones Poligrafa, Barcelona, 2006, 106-107, p110, 111.
62 Charles Darwin, The Origin of Species, Pinguin Classics, Londen, 1959, 17.63 Bruno Dewitt, Gordon Matta-Clark; camera, Conical Intersect, 1975, ASA/France, color/16 mm film on video, trt:18:40 minutes silent ntsc.
64 Gloria Moure, Gordon Matta-Clark, Works and Collected Writings, Ediciones Poligrafa, Barcelona, 2006, 414.
65 Gloria Moure, Gordon Matta-Clark, Works and Collected Writings, Ediciones Poligrafa, Barcelona, 2006, 251 bovenaan.
66 Jacques Derrida; introduceerder van ‘deconstructie’, La Vérité en Peinture, Flammarion, Paris, 1978.
67 Suzanne Neubauer, Dirk Snauwaert, Anne-Mie Van Kerckhoven; Nothing More Natural, Verlag der Buchhandlung; Walther König, Köln, 2009; Rorty, Interior Decoration, 2005, Mixed media on paper, 35x25,5 cm, collection Wilhelm Schürman, the Headroom, 2004, DVpal, colour, 55’ 22”.
68 Gordon Matta-Clark; camera, Sous-Sols de Paris (Paris Underground), In French, 1977-2005, b&w/S-8mm film on video / sound, trt: 25:20 min.
69 Gordon Matta-Clark; camera, Substrait (Underground Dailies), 1976, 30 min., sound.
70 Gloria Moure, Gordon Matta-Clark, Works and Collected Writings, Ediciones Poligrafa, Barcelona, 2006, 74, 75; Cannibalism Suburbia and Defoliation, schetsboek 1262, periode 1969-1971.
71 Maria Casanova, Gordon Matta-Clark, Ivam centre Julio Gonzalez, Valencia, 1999, 363.
72 Johan Pas, Beeldenstorm in een Spiegelzaal, LannooCampus, Leuven, 2005.
73 Gloria Moure, Gordon Matta-Clark, Works and Collected Writings, Ediciones Poligrafa, Barcelona, 2006, 74, 75; Cannibalism Suburbia and Defoliation, schetsboek 1262, periode 1969-1971.
74 Ibid.
75 Walter Benjamin, Das Passagen-Werk, Frankfurk am Main, Suhrkamp Verlag, Paris, 1982.
76 Roger Horrocks, Len Lye a biography, Auckland University Press, Nieuw Zeeland, 2001, 92.
77 Edwin Carels, Biometry and Antibodies; Modernizing Animation/Animating Modernity, 2010, 3.
78 Hvde, Met synthetisch schepsel doet Amerika God concurrentie aan, Brussel, De Standaart, 21.05.10, 3.
79 Miriam Harris, Literary Len: Trade Tattoo and Len Lye’s Link with the Literary Avant-Garde, hoofdstuk 5, Animated ‘Worlds’, 63, 67, 68, 72
80 www.easylife.org; Alexei Shulgin, Art, Power, and Communication. Zie ook hoofdstuk 3, Witkin; Bevrijding van de demiurg.
81 Jean-Michel Bouhours, Roger Horrocks, Len Lye, Centre Pompidou, Cinéma Quinze x vingt & un, Parijs, 2000, 233.
82 Ibid.,181.
83 Ibid.,199.
84 Jean Epstein, On Certain Characteristics of Photogénia, in French Film Theory and Criticism, Vol. I, 1907-1929, Princeton UP, Princeton, 1988, 316-317.
85 Evert J. Middelbeek, Micro-Organismen aan het werk, Functies en Toepassingen in het Milieu, Wolters-Noordhoff, Open Universiteit, Groningen, 1993, 42.
86 Smil Vaclav, Elementaire Kringlopen; Wisselwerking tussen biosfeer en beschaving, Wetenschappelijke Bibliotheek, Valkenburg, Echt, 1999, 216.87 Jean-Michel Bouhours, Roger Horrocks, Len Lye, Centre Pompidou, Cinéma Quinze x vingt & un, Parijs, 2000, 200.
88 Béla Balàzs, Der sichtbare Mensch oder die Kultur des Films, Suhrkamp, Frankfurt am Main, 2001, 10.
89 Len Lye, Free Radicals, 5 min, 35 mm, Zwart/wit, muziek; The Bagirmi Tribe of Africa, Société de production: Direct Film Company, 1958.
90 Exhibition Animism, M hka en Extra City, Antwerpen, 22.01.10-02.05.10, 21.01.10; 21:30; Into the depths of the even greater depression, Performance Ken Jacobs and the Nervous Magic Lantern.
91 Jean-Michel Bouhours, Roger Horrocks, Len Lye, Centre Pompidou, Cinéma Quinze x vingt & un, Parijs, 2000, 238.
92 Rainer Maria Rilke, De Elegieën van Duino, Baarn, Ambo, 1978, vert. J.M. Branzwaer (1925), 129.
93 Jean-Michel Bouhours, Roger Horrocks, Len Lye, Centre Pompidou, Cinéma Quinze x vingt & un, Parijs, 2000, 235.
94 Roger Horrocks, Len Lye a biography, Auckland University Press, Nieuw Zeeland, 2001243
95 Len Lye,14 Don’t say it in Lye’s No Trouble Reya, Seizin Press, 1930, 107.
96 Jean-Michel Bouhours, Roger Horrocks, Len Lye, Centre Pompidou, Cinéma Quinze x vingt & un, Parijs, 2000, 200.
97 Len Lye and Laura Riding, Film-Making, 223.
98 Julian Schnabel, Pandiscio Richard, Julian Schnabel, Abrams, New York, 2003, 369.
99 Cecile Starr, Letter to Stan Brajhage and Roger Horrocks, 27 december, 1980.
100 Roger Horrocks, Len Lye a biography, Auckland University Press, Nieuw Zeeland, 2001, 10.
101 Jean-Michel Bouhours, Roger Horrocks, Len Lye, Centre Pompidou, Cinéma Quinze x vingt & un, Parijs, 2000, 233.
102 Roger Horrocks, Len Lye a biography, Auckland University Press, Nieuw Zeeland, 2000, 14.