Computergebruik en ouderlijke mediëring: onderzoek naar het effect op schooltaken
JONGEREN STUDEREN MEER ALS OUDERS COMPUTERGEBRUIK BETER BEGELEIDEN
Leerlingen uit het secundair onderwijs nemen hun schoolwerk ernstiger als hun ouders hun computer- en internetgebruik beter begeleiden. Dat blijkt uit de masterproef van Patrick Soreyn (Universiteit Antwerpen), die zelf docent is in een lerarenopleiding. Verder kwam hij tot de conclusie dat meisjes meer begeleiding krijgen dan jongens.
De computer en het internet beheersen het leven van heel wat jongeren. Ze gebruiken de nieuwe media niet alleen voor huiswerk, maar vooral ook voor sociale doeleinden en als ontspanning. Leerkrachten hebben het niet altijd gemakkelijk om hun leerlingen te motiveren voor schooltaken en ook ouders zitten vaak met de handen in het haar. Ze zijn zich bewust van de voordelen die de nieuwe media hebben, maar zien ook dat die media het schoolwerk van de kinderen vaak in het gedrang brengen.
Hoe kunnen ouders het computer- en internetgebruik van hun tieners zodanig begeleiden dat het schoolwerk niet verwaarloosd wordt? Om een antwoord te vinden op deze vraag legde Soreyn in 5 verschillende scholen een vragenlijst voor aan 452 leerlingen uit de eerste en tweede graad secundair onderwijs. De leerlingen uit de steekproef spendeerden per week gemiddeld 5,44 uur aan schoolwerk zonder daarbij gebruik te maken van de computer en 1,93 uur met gebruik van de computer. Daarnaast zaten ze gemiddeld 12,44 uur per week aan de computer als vrijetijdsbesteding.
Communicatie is sleutelwoord
“Uit mijn onderzoek blijkt dat hoe meer begeleiding jongeren ervaren bij hun computer- en internetgebruik, hoe meer tijd ze besteden aan schoolwerk”, zegt Soreyn. “Communicatie lijkt het sleutelwoord te zijn binnen die begeleiding: praten met je kinderen over het gebruik van de nieuwe media en over hun veiligheid op het net en samen gebruik maken van die nieuwe media, hebben een positief effect op de studietijd. Een sterk communicatieve aanpak, gecombineerd met een beperkte controle van wat je kinderen op de computer doen, eventueel aangevuld met enkele beperkingen i.v.m. het tijdstip en/of de duur van het gebruik blijkt de beste strategie te zijn om de studietijd te bevorderen.”
Deze aanpak werkt zowel bij jongens als bij meisjes en bij leerlingen uit de eerste en tweede graad secundair onderwijs. Als leerlingen meer begeleiding ervaren, gaan ze ook minder vrije tijd aan de computer doorbrengen.
Meer controle bij meisjes
Het onderzoek bracht ook aan het licht dat jongeren meer vrijheid krijgen in hun computergebruik naarmate ze ouder worden en dat ouders het computergebruik meer met hun dochters bespreken dan met hun zonen. Meisjes worden ook meer gecontroleerd dan jongens maar krijgen niet meer tijdsbeperkingen opgelegd.
“Meisjes besteden ook meer tijd aan schoolwerk dan jongens en maken daarbij meer gebruik van de computer”, besluit Soreyn. ”Jongens brengen dan weer meer tijd aan de computer door als ontspanning. Leerlingen die meer vrije tijd doorbrengen aan de computer, gaan de computer ook meer inzetten voor schoolwerk.”
Bibliografie
Bauwens, J., Pauwels, C., Lobet-Maris, C., Poullet, Y., & Walrave, M. (2009). Cyberteens, cyberrisks, cybertools: Tieners en ICT, risico's en opportuniteiten. Gent: Academia Press.
Boon, H. J. (2005). At risk adolescents: their perception of parenting styles. Paper gepresenteerd op de jaarlijkse AARE bijeenkomst, Parramatta, Australië.
Boonaert, T., & Siongers, J. (2010). Jongeren en media: van mediavreemden tot hybride meerwaardezoekers. In N. Vettenburg, J. Deklerck, & J. Siongers, Jongeren in cijfers en letters, bevindingen uit de JOP-monitor 2 (pp. 135-159). Leuven: Acco.
Çankaya, S., & Odabasi, H. F. (2009). Parental controls on children’s computer and Internet use. Procedia Social and Behavioral Sciences(1), 1105–1109.
d’Haenens, L., & Vandoninck, S. (2012). Kids Online: Vaardigheden, kansen en risico's van kinderen en jongeren op het internet. Gent: Academia Press.
De Maeyer, S., Donche, V., & Franquet, A. (2011). Principale Componentenanalyse en betrouwbaarheid - een open leerpakket. Antwerpen: Universiteit Antwerpen.
De Witte, H., Hooge, J., & Walgrave, L. (2000). Jongeren in Vlaanderen: gemeten en geteld. Leuven: Universitaire Pers.
D'hanens, K., Demeulenaere, A., Segal, B., & Vanhoenacker, B. (2010, april). apestaartjaren 3. Onderzoeksrapport gepresenteerd op de tweejaarlijkse studiedag Apestaartjaren, Gent.
Duerager, A., & Livingstone, S. (2012). How can parents support children's internet safety? London: LSE, EU Kids Online.
Duimel, M. (2008). Tieners, ouders en internet. In A.E. Bronner et al. (red), Ontwikkelingen in het marktonderzoek (pp. 27-40). Haarlem: SpaarenHout.
Eastin, M., Greenberg, B., & Hofschire, L. (2006). Parenting the Internet. Journal of Communication, 56, 486-504.
Eurydice. (2011). Key Data on Learning and Innovation through ICT at School in Europe 2011. Brussel: EACEA P9 Eurydice.
FOD Economie. (z.j.). Bevolking - Familliekernen naar het aantal kinderen. Opgehaald op 15 april 2012, van http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/bevolking/structuur/huis…
Gentile, D., & Walsh, D. (2002). A normative study of family media habits. Aplplied Developmental Psychology, 23, 157-178.
Goedseels, E., Vettenburg, N., & Walgrave, L. (2000). Vrienden en vrije tijd. In H. De Witte, J. Hooge, & L. Walgrave, Jongeren in Vlaanderen: gemeten en geteld (pp. 149-183). Leuven: Universitaire pers.
Gonzales-DeHass, A. R., Willems, P. P., & Doan Holbein, M. F. (2005). Examining the Relationship Between Parental Involvement and Student Motivation. Educational Psychology Review, 17(2), 99-123.
Hatcher, L. (2003). A Step-by-Step Approach to Using the SAS System for Factor Analysis and Structural Equation Modeling. North Carolina: SAS Institute Inc.
Hermes, J., Naber, P., & Dieleman, A. (2007). Leefwerelden van jongeren, thuis, school, media en populaire cultuur. Bussum: Coutinho.
Kavadias, D. (2003). Over leven in de klas ... De invloed van de onderwijsvormen op de attituden van leerkrachten secundair onderwijs in Vlaanderen. Paper. Universiteit Antwerpen, Antwerpen.
Lamborn, S. D., Mounts, N. S., Steinberg, L., & Dornbusch, S. M. (1991). Patters of competence and adjustment among adolescents from authoritative, authoriarian, indulgent and neglectful families. Child development, 62, 1049-1065.
Lee, S., & Chae, M. A. (2007). Children‘s Internet use in a family context: influence on family relationships and parental mediation. Cyberpsychology & Behavior, 10(5), 640-644.
Livingstone, S. (2007). Strategies of parental regulation in the media-rich home. Computers in human behavior, 23(3), 920-941.
Livingstone, S., & Haddon, L. (2009). EU Kids Online: Final Report. LSE, London: EU Kids Online.
Livingstone, S., & Helsper, E. (2008). Parental mediation and children's Internet use. Journal of broadcasting & electronic media, 52(4), 581-599.
Livingstone, S., Haddon, L., Görzig, A., & Olafsson, K. (2011). EU-kids online. London: The London School of Economics and Political Science.
Meulman, J. J., Van der Kooij, A. J., & Heiser, W. J. (2004). Principal Components Analysis With Nonlineair Optimal Scaling Transformation for Ordinal and Nominal Data. In K. David, The Sage Handbook of Quantitative Methodology for the Social Sciences (p. 513). California: Sage Publications Inc.
Ministerie van onderwijs en vorming. (z.j.). 2010 - 2011 Aantal leerlingen in het Nederlandstalig secundair onderwijs naar fusiegemeente (hoofdzetel), graad, leerjaar, onderwijsvorm, onderwijsstelsel, soort inrichtende macht en geslacht. Opgehaald op 15 april 2012, van http://www.ond.vlaanderen.be/onderwijsstatistieken/2010-2011/rapporten/…
Ministerie van onderwijs en vorming. (2011). Schoolbevolking secundair onderwijs. Opgehaald op 12 april 2012, van http://www.ond.vlaanderen.be/onderwijsstatistieken/2010-2011/statistisc…
Nelis, H., & van Sark, Y. (2009). Puberbrein binnenstebuiten: Wat beweegt jongeren van 10 tot 25 jaar. Utrecht/Antwerpen: Kosmos Uitgevers B.V.
Nikken, P. (2003). Ouderlijke zorgen over het ‘gamen’ van hun kinderen. Pedagogiek, 23(4), 303-317.
Nikken, P. (2011). On children, media and their parents. Opgehaald op 17 juni 2012, van http://repub.eur.nl/res/pub/23781/On-children-media-and-their-parents.p…
Nikken, P., & Pardoen, J. (2010). Mediaopvoeding. In J. de Haan, & R. Pijpers, Contact! Kinderen en nieuwe media (pp. 201-219). Houten: BSL.
Schary, D. P., Cardinal, B. J., & Loprinzi, P. D. (2012). Parenting style associated with sedentary behaviour in preschool children. Early Child Development and Care, 182, 1015-1026.
Smits, W. (2004). Maatschappelijke participatie van jongeren. Bewegen in de sociale, vrijetijds en culturele ruimte. Brussel: Vakgroep Sociologie-Onderzoeksgroep TOR, Vrije Universiteit Brussel.
Spek, M. (2007). Zijn enig kinderen zielig, verwend, en egoïstisch?. Opgehaald op15 juli 2012, van http://www.ouders.nl/mopv2007-enigkinderen.htm
Stevens, F. (2004). Jeugd en media, Media als verlengstuk van het dagelijks leven. In D. Burssens, S. De Groot, H. Hyuysmans, I. Sinnaeve, F. Stevens, K. Van Nuffel, et al., Jeugdonderzoek belicht, Voorlopig syntheserapport van wetenschappelijk onderzoek naar Vlaamse kinderen en jongeren (2000-2004). Leuven-Brussel-Gent: Onuitgegeven onderzoeksrapport, K.U.Leuven, VUB, & UGent, pp. 81-104.
Stokking, K. M. (1998). Bouwstenen voor onderzoek in onderwijs en opleiding. Utrecht: ISOR.
Universiteit Gent, vakgroep onderwijskunde. (2011). Digitale geletterdheid volgens PISA. Opgehaald op 20 februari 2012, van http://www.pisa.ugent.be/uploads/assets/68/1309263815974-PISA_ERAbroch_…
Valcke, M., Bonte, S., De Wever, B., & Rots, I. (2010). Internet parenting styles and the impact on Internet use of primary school children. Computers & Education, 55(2), 454-464.
Valcke, M., Schellens, T., Van Keer, H., & Gerarts, M. (2007). Primary school children's safe and unsafe use of Internet at home and at school: an exploratory study. Computers in Human Behavior, 23, 2838-2850.
van Braak, J. (2002). Digitale ongelijkheid onder jongeren in het secundair onderwijs. ICT en onderwijsvernieuwing, 2, 59-80.
van Braak, J., & Kavadias, D. (2005). The influence of Social-demographic Determinants on Secondary SchoolCHildren's Computer Use, Experience, Beliefs and Competence. Technology, Pedagogy and Education, 14(1), 43-59.
Van Damme, J., & Van Landeghem, G. (2002). Welbevinden en prestaties in de Eerste en de Tweede Graad van het Secundair Onderwijs. Leuven: onuitgegeven onderzoeksrapport, K.U.Leuven.
Van de Kooij, A. J. (2008). factor analysis for binary variables. Opgehaald op 15 juli 2012, van http://spssx-discussion.1045642.n5.nabble.com/factor-analysis-for-binar…
van der Donk, C., & van Lanen, B. (2010). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho.
Van Ophalvens, M. (2011). Meidagebruik van jonge kinderen in de thuisomgeving, Parental mediation van computer- en internetgebruik bij jonge kinderen. Masterproef. K.U.Leuven, Leuven.
Van Rompaey, V., Roe, K., & Struys, K. (2002). Children's influence on Internet acces at home. Adoption and use in the family context. Information, Communication & Society, 5(2), 189-206.
van Rooij, T., & van den Eijnden, R. (2007). Monitor Internet en Jongeren. Ontwikkelingen in internetgebruik en de rol van opvoeding. Den Haag: Ivo.
van 't Hul, B. (2010). Hoe was het vandaag op internet: Ouderbegeleiding binnen de Kinder & Jeugd psychiatrie bij problematisch internetgebruik. Opgehaald op 15 februari 2012, van http://www.nvspv.nl/vakblad/sppdf/sp93/SP93april2010_hoofd02.pdf
Vansteenkiste, M., Soenens, B., Sierens, E., & Lens, W. (2005). Hoe kunnen we leren en presteren bevorderen? Een autonomie-ondersteunend versus controlerend schoolklimaat. Caleidoscoop, 17, 18-25.
Vercammen, M. (2011). Jongeren en vrijetijdsbesteding. Brussel: OIVO.
Vettenburg, N., Deklerck, J., & Siongers, J. (2009). Jongeren binnenstebuiten, Thema's uit het jongerenleven onderzocht. Leuven: Uitgeverij Acco.
Vlaamse overheid Beleidsdomein Onderwijs en Vorming. (2012). Vlaams Onderwijs in Cijfers, 2010-2011. Opgehaald op 31 juli 2012, van http://www.ond.vlaanderen.be/onderwijsstatistieken/2010-2011/nedl%20zak…
