Het leren van leerkrachten in de lagere school: een onderzoek naar leeractiviteiten en leeropbrengsten van leerkrachten

marijke

lambert

Hoe leren leerkrachten in de lagere school?

Marijke Lambert (Student aan de Universiteit van Antwerpen) onderzocht de manier waarop leerkrachten uit het lager onderwijs in Vlaanderen leren.

“Hoe leren leerkrachten in de lagere school?”. Dat is een vraag die ook Marijke Lambert, student aan de Universiteit van Antwerpen, zich stelt. Uit haar meesterproef “Het leren van leerkrachten in de lagere school: een onderzoek naar leeractiviteiten en leeropbrengsten van leerkrachten” blijkt dat leerkrachten vooral leren door te experimenteren en door ideeën op te doen van anderen, dat de leeractiviteiten zowel veranderingen in emoties, in kennis en geloof, als in werkwijze teweegbrengen en dat de activiteit leren door te experimenteren significant gekoppeld is aan verschillende leeropbrengsten.

Er werd eerder (bijvoorbeeld door Oosterheert(2001)) reeds onderzocht hoe docenten-in-opleiding leren. Aan de leeractiviteiten van ervaren leerkrachten werd echter een weinig aandacht besteed. Bakkenes et al. (2010) onderzochten hoe leerkrachten uit het secundair onderwijs in Nederland leren. Dat bracht Marijke Lambert op het idee om uit te zoeken hoe het precies zit met de leerkrachten in het basisonderwijs in Vlaanderen.

In de periode februari-april 2012 bezorgden zestien leerkrachten van een Vlaamse lagere school drie digitale logboeken over hun leerervaringen aan de onderzoeker. Zij ging na welke leeractiviteiten leerkrachten uitvoeren, welke leeropbrengsten hieruit voortkomen en wat de relatie is tussen de leeractiviteiten en – opbrengsten.

Uit het onderzoek besluit Marijke Lambert dat leerkrachten vooral leren door te experimenteren en door ideeën op te doen van anderen. Bovendien concludeert ze dat de leeractiviteiten zowel veranderingen in emoties (36.2%), in kennis en geloof (26.7%) als in werkwijze (22.6%) teweegbrengen. De leeropbrengst intentie tot beoefening (14.5%) komt opvallend minder aan bod. Wat betreft de relatie tussen leeractiviteiten en –opbrengsten besluit ze dat de activiteit leren door te experimenteren significant meer gekoppeld is aan de verschillende leeropbrengsten.

Bibliografie

Auld, G.W., Diker, A., Bock, M.A., Boushey, C.J., Bruhn, C.M., Cluskey, M (2007). Developmentof a decision tree to determing appropriateness of NVivo in analyzing qualitative data sets. Journal of Nutrition Education and Behavior, 39 (1), 37-47.

Baert, H., De Witte, K., & Sterck, G. (2000). Vorming, training en opleiding: handboek voor een kwaliteitsvol VTO-beleid in welzijnsvoorzieningen, Garant, 192p.
Bakkenes, I., Vermunt, J.D., Wubbels, T. (2010). Teacher learning in the context of educational innovation: Learning activities and learning outcomes of experienced teachers. Learning and Instruction (20), 533- 548.
Bolhuis, S. & Simons, P.R.-J. (1999). Succesvol leidinggeven aan onderwijsinnovaties. Investeren in mensen. Samsom, Alphen aan de Rijn.
Bransford, J.D., Brown, A.L. & Cocking, R.R. (red.) (1999). How people learn: Brain, mind, experience, and school. Washington: National Academy Press.
Cautreels, P. (2009). Met beginnende leerkrachten op weg naar professionaliteit. Mechelen: Plantijn.
De Haan, E. (2006). Leren met collega’s: praktijkboek intercollegiale consultatie. Assen: Van Gorcum.
de Jong, J.A. & Versloot, B. (1999). Job instruction: its premisses and its alternatives. Human Resource Development International, 2 (4), 391-404.
Hoekstra, A. (2007). Experienced teachers informal learning in the workplace. Proefschrift Universiteit Utrecht.
Huysman, M. (2000). An organizational learning approach to the learning organization. European journal of work and organizational psychology, (9), no.2, 133-145.
Kelchtermans, G. (2001). Reflectief ervaringsleren voor leerkrachten. Een werkboek voor opleiders, naschlers en stagebegeleiders. Deurne: Wolters Plantyn.
Kwakman, K. (2003). Factors affecting teachers’ participation in professional learning activities. Teaching and Teacher Education, 19(2), 149 -170.
Laat, d. M. , Poell, R., Simons P.R.J. & Krogt, van der. (2001). Organiseren van leren op de werkplek. Geraadpleegd op 1 november 2011, van http://igitur-archive.library.uu.nl/ivlos/2008-1031-202244/UUindex.html.
Lohman, M., & Woolf, N. (2001). Self-initiated learning activities of experienced public school teachers: methods, sources and relevant organizational influences. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 7, 59 -74.
Marsick, V.J. & Watkins, K.E. (1990). Informal and incidental learning in the workplace. Londen: Routlegde .
Meirink, J.A., Meijer, P.C., & Verloop, N. (2007). A closer look at teachers’ individual learning in collaborative settings, Teachers and teaching: theory and practice (13), no.2, 145- 164.
Onstenk, J. (1997). Lerend leren werken. Brede vakbekwaamheid en de integratie van leren, werken en innoveren. Delft: Eburon.
Oosterheert, I. E. (2001). How student teachers learn – A psychological perspective on knowledge construction in learning to teach. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen.
Reynolds, J. (2004). Helping people learn: Strategies from moving grom training to learning. Londen: CIPD.
Roekel-Kolkhuis Tanke, I.R. van (2008). Competent blijven werken in latere loopbaanfasen. Delft: Eburon.
Sfard, A. (1998), On two metaphors for learning and the dangers of choosing just one, Educational Researcher, 27, 4–13.
Simons, P.R.J. (1994). Handboek huiswerkdidactiek en geïntegreerd studievaardigheidsonderwijs. Utrecht: Universiteit. Geraadpleegd op 18 maart 2012 van http://igitur-archive.library.uu.nl.

· Simons, P.R.J. (1997). Ontwikkeling van leercompetenties. Nijmegen: Katholieke Universiteit. Geraadpleegd op 1 november 2011, van home.tiscali.nl/robertjansimons/publicaties/OENODEK.doc.

Smit, F., Sluiter, R. & Driessen, G. (2006). Literatuurstudie ouderbetrokkenheid in internationaal perspectief. Nijmegen: Radboud Universiteit.
Streumer, J. & Klink, M. van der. (2004). Leren op de werkplek. ’s-Gravenhage: Reed Business Information.
Streumer, J. (red.) (2010). De kracht van werkplekleren. Den Haag: Boom Lemma Uitgevers, 204p.
Taris, T.W. (2007). Al doende leert men: werkkenmerken en leergedrag op het werk. Nijmegen: Radboud Universiteit. Geraadpleegd op 2 november 2011, van http://dare.ubn.kun.nl/handle/2066/30963.
ter Braack, M. (2008) Studielandschappen in relatie tot de onderwijsvisie van vernieuwingsscholen: casestudie naar de onderwijsvisies van Montessorischolen en Vrije scholen in relatie tot de inrichting van de scholen. Geraadpleegd op 26 juni 2012 van http://essay.utwente.nl/5818
Thijssen, J. G. L. (1996). Leren, leeftijd en loopbaanperspectief. Academisch proefschrift, Katholieke Universiteit Brabant, Tilburg.
Tjepkema, S. (2002). Bouwen aan een lerende organisatie via het opsporen van leerblokkades. Enschede: Universiteit Twente.
Van Eekelen, I.M., Boshuizen, H.P.A., & Vermunt, J.D. (2005). Self-regulation in higher education teacher learning. Higher Education, 50, 447- 471.
Verbiest, E. (2003). Collectief leren, professionele ontwikkeling en schoolontwikkeling: facetten van professionele leergemeenschappen. Handboek schoolorganisatie en onderwijsmanagement, leiding geven in bestel, school en klas. Deventer: Kluwer. 1 -24.
Vermunt, J.D. (2006). Docent van deze tijd: leren en laten leren. Rede, Universiteit Utrecht.
Vermunt, J.D. (2009). Professionalisering in het onderwijs: leren en laten leren. Lezing uitgesproken in het kader van de leerstoel Onderwijsvernieuwing en –samenwerking, Universiteit Antwerpen.
Vermunt, J.D., Bakkenes, I., Brekelmans, M., & Wubbels, T. (2008). Teachers’ approaches to learning and outcomes of learning in the context of educational innovation. Paper presented at the EARLI SIG 14 Learning and Professional Development Conference, Jyväskylä, Finland.
Wang, J., Odell, S.J., & Schwille, S. A. (2008). Effect of teacher induction on beginning teachers’teaching. A critical review of the literature. Journal of Teacher Education, 59, 132- 152.
Welsh, E. (2002). Dealing with Data: Using NVivo in the Qualitative Data Analysis Process. Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research, 3 (2), art. 26.
Zwart, R.C., Wubbels, T., Bergen, T.C.M., & Bolhuis, S. (2007). Experienced teacher learning within the context of reciprocal peer coaching. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 13, 165-187.