POLITICAL ECONOMY OF BELGIAN ASSISTANCE TO THE OCCUPIED PALESTINIAN TERRITORIES.
Ontwikkelingssamenwerking in Palestina: dollars in plaats van diplomatie?
In de loop van de voorbije twee decennia, namen de hulpstromen naar de bezette Palestijnse gebieden (oPt) constant toe. In 2008 bereikte de ontwikkelingssamenwerking er de kaap van $2.6 miljard, wat neerkomt op het hoogste niveau per hoofd ter wereld. Nochtans geven deze getallen de diepgaande veranderingen niet weer die de ontwikkelingssamenwerking in Palestina gekend heeft sinds het afsluiten van de Oslo akkoorden.
In de jaren 90, teneinde de fysieke fundamenten te leggen voor de jonge Palestijnse Autoriteit (PA), investeerden donors zwaar in infrastructuur. Met de komst van de tweede Intifada in 2001, verschoof de ontwikkelingshulp van donoren plotseling naar humanitaire noodhulp op korte termijn en, om de PA in leven te houden, budgetondersteuning. In een algemene sfeer waarin aantijgingen van corruptie aan het adres van de PA geuit werden, wonnen hervormingen van de PA in de domeinen 'goed bestuur' en 'capaciteitsopbouw' aan belang. Deze verschuiving in focus bood de donoren eveneens een goede mogelijkheid om politieke voorwaarden aan hun ondersteuning te koppelen. Deze voorwaarden waren achter niet altijd in lijn met de Palestijnse langetermijnbelangen; diplomatieke invloed in het kader van een internationaal uiterst zichtbaar vredesproces en donors hun politieke eigenbelang speelden een niet verwaarloosbare rol.
In de nasleep van de verkiezingsoverwinning van Hamas in 2006, kwam de politieke natuur van hulp in de oPt duidelijk naar voren. Ondanks de organisatie van internationaal bejubelde verkiezingen, werd de democratisch verkozen Hamas regering geboycot door internationale donoren, die prompt hun financiële steun aan de nieuwe regering stopzetten. Nieuwe manieren werden verkend om de Hamas regering te omzeilen of om hulp direct naar de Palestijnse bevolking te kanaliseren. Deze manier van werken wakkerde de rivaliteit tussen de twee voornaamste Palestijnse politieke facties, Hamas en Fatah, aan. Uiteindelijk zou dit in 2007 leiden tot de gewelddadige machtsovername van de Gazastrook door Hamas en het uiteenvallen van een Palestijnse eenheidsregering die daardoor slechts een kort leven beschoren was. Tot vandaag, ondanks manifeste verklaringen, is men er niet in geslaagd deze tweespalt binnen de Palestijnse samenleving te overwinnen. Een internationale blokkade van Gaza heeft de economie daar op zijn knieën gebracht en een humanitaire catastrofe veroorzaakt. Tegelijkertijd slaagt de door het Westen gesteunde regering van Salam Fayyad er in de Westelijke Jordaanoever in om meer (budget) hulp dan ooit te voren veilig te stellen wat ironisch genoeg een toenemende hulpafhankelijkheid van de oPt tot gevolg heeft.
Deze disproportioneel hoge niveaus aan hulp zijn niet enkel verantwoordelijk voor een chronische toestand van hulpafhankelijkheid – zonder hulp zou de PA immers niet kunnen overleven –, erger nog, ze weerhouden de Palestijnse economie er van zich op de lange termijn te ontwikkelen en versterken of onderhouden zodoende minstens de Israëlische bezetting en het politieke status quo. Het bovenstaande impliceert dat donoren hun hoge niveaus aan ontwikkelingshulp, die ze momenteel in de oPt spenderen, dienen te heroverwegen. Daarom is het uiterst belangrijk dat de huidige hulpstructuur herzien wordt teneinde haar meer responsief te maken voor de politieke realiteiten en evoluties op het terrein. Dit impliceert dat donoren de politiek terug naar de voorgrond dienen te brengen en een gecoördineerde en omvattende langetermijnstrategie dienen te uit te werken die als uiteindelijk doel – zoals reeds door de meeste donoren officieel onderschreven werd – de oprichting van een onafhankelijke en leefbare Palestijnse staat voor ogen heeft. Dit zal natuurlijk enkel mogelijk zijn wanneer donoren bereid zijn hun eigen politieke en diplomatieke agenda's, die niet noodzakelijk overeenstemmen met de Palestijnse langetermijnbelangen, willen bijsturen.
Het bijwerken van de Palestijnse hulpstructuur, teneinde die af te stemmen op en responsief te maken aan een omvattende onderhandelingsstrategie voor de lange termijn, zal niet op één dag gebeuren. De Palestijnse hulparchitectuur kan immers moeilijk vergeleken worden met die van eender welk ander land. De zeer specifieke en complexe aard van die architectuur is immers intrinsiek verbonden met het Palestijns-Israëlische vredesproces van de jaren '90, dat zijn concrete vorm en neerslag vond in de Oslo akkoorden. Tot vandaag accepteert de internationale gemeenschap deze akkoorden als het legale kader dat de basis vormt voor hun relaties met zowel Palestijnen als Israëli's in de oPt. Ondanks het feit dat deze akkoorden duidelijk de mogelijkheden voor internationale donoren beperken om hun hulpinspanning op een efficiënte, effectieve en duurzame manier te organiseren, lijken weinigen onder hen, waaronder België, geneigd ze in vraag te stellen of aan te vechten. Desalniettemin is het formeel verklaarde doel van de meeste donoren de oprichting van een onafhankelijke en leefbare Palestijnse staat. Wanneer men evenwel de feiten analyseert, kan men enkel tot de conclusie komen dat de realiteit van zulk een staat verder weg dan ooit is. In het beste geval is het beleid van donoren in de oPt inadequaat en onvoldoende aangepast om dit doel effectief na te streven, in het slechtste geval, is het beleid van donoren echter contraproductief en bevordert het zelfs de Israëlische belangen.
Bibliografie
Al-Fattal, R. (2010). European Union Foreign Policy In the Occupied Palestinian Territory. Jerusalem: Passia.
Anderson, M. B. (2004). “Do No Harm”, Reflections on the Impacts of International Assistance Provided to the Occupied Palestinian Territories (p. 17). Cambridge: CDA Collaborative Learning Projects. Verkregen van www.cdainc.com
Belgian Technical Cooperation. (2007a). Final Evaluation Report. Local Infrastructure and Capacity Building Project (LICP). (p. 100). Belgian Technical Cooperation (BTC).
Belgian Technical Cooperation. (2007b). Additional technical and financial file. Transition phase January - December 2008. Local Infrastructure and Capacity Building Project. Belgian Technical Cooperation.
Belgian Technical Cooperation. (2009). Specifications. First update. Public Service Contract for the Formulation of the project Support to Local Government Reform and Development Program. BTC.
Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers. (2011). Algemene Beleidsnota. Overheidsbedrijven, Wetenschapsbeleid, Ontwikkelingssamenwerking en Grootstedenbeleid ( No. 53 1964/021) (p. 42). Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers. Verkregen van http://diplomatie.belgium.be/nl/binaries/beleidsnota_magnette_tcm314-158740.pdf
Belgium FPS Foreign Affairs, External Trade and Development Cooperation. (z.d.). Middle East and North Africa - Policy - Homepage - Foreign Affairs, Foreign Trade and Development Cooperation. Verkregen februari 23, 2012, van http://diplomatie.belgium.be/en/policy/world_regions/middle_east/
Benyaich, B. (2010). Europa, Israël en de Palestijnen : van politiek deficit naar normatieve impasse. Brussel: ASP.
Bronner, E., & Kershner, I. (2011). Fatah and Hamas Announce Outline of Deal. Rival Factions of Palestinians Reach an Accord - NYTimes.com. Verkregen juli 28, 2012, van http://www.nytimes.com/2011/04/28/world/middleeast/28mideast.html?pagewanted=all
Brynen, R. (2000). A very political economy : peacebuilding and foreign aid in the West Bank and Gaza. Washington, DC: United States Inst. of Peace Press.
Center for Continuing Education- Birzeit University. (2008). Capacity Building Programs for Local Governance Units in the West Bank. Narrative Report. (p. 40). Ministry of Local Government.
Center for International Development at Harvard University. (2003). Washington Consensus. Global Trade Negotiations Home Page - Washington Consensus. Verkregen april 2, 2012, van http://www.cid.harvard.edu/cidtrade/issues/washington.html
Central Elections Commission - Palestine. (2012). Cabinet Decision No (01/08/14/C/PA) of 2012 on Local Councils Elections. Cabinet Decision No (01/08/14/C/PA) of 2012 on Local Councils Elections. Verkregen juli 28, 2012, van http://www.elections.ps/tabid/969/language/en-US/Default.aspx
Davies, C. (2012). Physical Damages Inflicted by IDF Attacks to EU Funded Development Projects. Israel’s trail of EU destruction. Verkregen juli 31, 2012, van http://chrisdaviesmep.org.uk/wp-content/uploads/2012/03/E-53.12annex.xls
Development Assistance Committee (DAC). (2010). Belgium - DAC Peer review (p. 121). OECD. Verkregen van http://www.oecd.org/development/peerreviewsofdacmembers/45738991.pdf
ECDPM. (2008). Capacity Change and Performance. Insights and Implications for Development Cooperation. European Centre for Development Policy Management.
ECDPM, & Netherlands Ministry of Foreign Affairs DSI/AI. (n.d.). Institutional Development: Learning by Doing and Sharing. Approaches and tools for supporting institutional development. Retrieved from http://www.capacity.org/Web_Capacity/Web/UK_Content/Download.nsf/0/9CA60DAADFE2D4BCC1256E3E003CC2E5/$FILE/final%20draft%20booklet_rev.pdf.
European Commission. (2007). EUROPA - Press Releases - How is the European Commission responding to the needs of the Palestinians. How is the European Commission responding to the needs of the Palestinians. Verkregen juli 22, 2012, van http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=MEMO/07/589&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en
European Commission. (2008). EUROPA - Press Releases - Commission launches PEGASE - a new mechanism to support the Palestinian people. Commission launches PEGASE - a new mechanism to support the Palestinian people. Verkregen juli 22, 2012, van http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/08/94&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en
European Parliament. (2006). Palestinian elections: MEPs hail success of democratic process but urge Hamas to take the path of peace. Palestinian elections: MEPs’ reactions. Verkregen juli 22, 2012, van http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?language=en&type=IM-PRESS&reference=20060124IPR04643
European Union - EEAS (European External Action Service). (z.d.). EU positions on the Middle East peace process. EU positions on the Middle East peace process. Verkregen februari 23, 2012, van http://eeas.europa.eu/mepp/eu-positions/eu_positions_en.htm
Government of Belgium. (2008). Indicative Cooperation Program between the Palestinian Authority and the Kingdom of Belgium (ICP 2008-2011) (p. 7).
Government of Belgium. (2011). Co-operation between the Government of Belgium and the Palestinian Authority, Indicative Co-operation Program (ICP) 2012-2015 (p. 22). Verkregen van http://diplomatie.belgium.be/fr/binaries/icp_palestina_2012-2015_tcm313-158639.pdf
the Guardian. (2011, november 1). How Unesco countries voted on Palestinian membership. the Guardian. Verkregen van http://www.guardian.co.uk/world/2011/nov/01/unesco-countries-vote-palestinian-membership
Ibrāhīm, N. (2011). Illusion of development under Israeli occupation : the political motivations of donors to the Palestinians. Bethlehem: N. Ibrahim.
Information Clearing House: ICH. (2011). Text of the Agreement between Fatah and Hamas. Text of the Agreement between Fatah and Hamas. Verkregen juli 28, 2012, van http://www.informationclearinghouse.info/article28019.htm
International Development Association, World Bank. (2012). Program Document for a Proposes Grant in the Amount of US$40 Million to the Palestinie Liberation Organisation (for the Benefit of the Palestinian Authority) for a Palestinian National Development Plan Development Policy Grant IV ( No. 63157-WG) (p. 71). Washington, DC: World Bank.
Israel Ministry of Foreign affairs. (2008). Israeli-Palestinian Interim Agreement on the West Bank and the Gaza Strip. Israeli-Palestinian Interim Agreement. Verkregen juli 13, 2012, van http://www.mfa.gov.il/MFA/Peace+Process/Guide+to+the+Peace+Process/THE+ISRAELI-PALESTINIAN+INTERIM+AGREEMENT.htm
Keating, M., Le More, A., & Lowe, R. (2005). Aid, diplomacy and facts on the ground the case of Palestine. London: Chatham House.
LICP. (2006). Workshop on Capacity Building. Ministry of Local Government.
LICP. (2008). Achievements of the Local Infrastructure and Capacity Building Project. Funded by the Government of the Kingdom of Belgium. Belgian Technical Cooperation (BTC).
Local Aid Coordination Secretariat (LACS). (2012). Local Development Forum. Retrieved June 4, 2012, from http://www.ldf.ps.
Le More, A. (2008). International assistance to the Palestinians after Oslo. London; New York: Routledge.
Magnette, P. (2012). Paul Magnette moderniseert de Wet op de Belgische internationale samenwerking | Paul Magnette. Paul Magnette moderniseert de Wet op de Belgische internationale samenwerking | Paul Magnette. Verkregen juli 30, 2012, van http://www.magnette.belgium.be/nl/paul-magnette-moderniseert-de-wet-op-de-belgische-internationale-samenwerking
Middle East Monitor. (2012). Full text of the Doha Declaration signed between Hamas and Fatah. Full text of the Doha Declaration signed between Hamas and Fatah. Verkregen juli 28, 2012, van http://www.middleeastmonitor.com/news/middle-east/3397-full-text-of-the-doha-declaration-signed-between-hamas-and-fatah
Ministry of Foreign Affairs of Norway. (2009). Facts about Norway’s position with regard to Hamas. Facts about Norway’s position with regard to Hamas. Verkregen juli 26, 2012, van http://www.regjeringen.no/en/dep/ud/Whats-new/news/2009/norway_hamas.html?id=542566
MNSPR, World Bank. (2012). West Bank and Gaza Towards Economic Sustainability of a Future Palestinian State: Promoting Private Sector - Led Growth ( No. 68037-GZ) (p. 181). Washington, DC: World Bank.
Municipal Development and Local Government Sector Working Group. (2009, June 23). Strategic Overview Document.
OECD. (2007). Principles for Good International Engagement in Fragile States & Situations (p. 4). OECD.
OECD Development Co-operation Directorate (DCD-DAC). (2006). The Challenge of Capacity Development. Working Towards Good Practice. Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). Retrieved from http://www.oecd.org/dataoecd/34/29/42389282.pdf.
Official Development Assistance. (2011). Statistical Overview West Bank & Gaza (p. 7). OECD.
Palestinian Central Bureau of Statistics. (2011). Statistical Yearbook of Palestine 2011 (p. 392). Ramallah: Palestinian National Authority.
Palestinian National Authority. (2007). Building a Palestinian State. Towards peace and prosperity. (p. 59). Ramallah: PNA.
Sigamany, I., Lewinsky, T., & Mboizi, B. (2008). Training as a strategy for capacity building. An action research. PSO.
Social Development Department, World Bank. (2003). Financing and Aid Management Arrangements In Post-Conflict Situations ( No. no. 6) (p. 59). Washington, DC: World Bank.
Taghdisi-Rad, S. (2011). The political economy of aid in Palestine : relief from conflict or development delayed? (1st ed.). New York NY: Routledge.
United Nations Conference on Trade and Development. (2005). Report on UNCTAD’s assistance to the Palestinian people ( No. TD/B/52/2) (p. 20). Geneva: UNCTAD.
United Nations Conference on Trade and Development. (2006). Report on UNCTAD’s assistance to the Palestinian people ( No. TD/B/53/2) (p. 19). Geneva: UNCTAD.
United Nations Conference on Trade and Development. (2007). Report on UNCTAD’s assistance to the Palestinian people ( No. TD/B/54/3) (p. 22). Geneva: UNCTAD.
United Nations Conference on Trade and Development. (2008). Report on UNCTAD’s assistance to the Palestinian people ( No. TD/B/55/2) (p. 19). Geneva: UNCTAD.
United Nations Conference on Trade and Development. (2009a). Policy Alternatives for Sustained Palestinian Development and State Formation ( No. UNCTAD/GDS/APP/2008/1) (p. 66). Geneva: UNCTAD.
United Nations Conference on Trade and Development. (2009b). Report on UNCTAD’s assistance to the Palestinian people: Developments in the economy of the occupied Palestinian territory ( No. TD/B/56/3) (p. 16). Geneva: UNCTAD.
United Nations Conference on Trade and Development. (2010). Report on UNCTAD assistance to the Palestinian people: Developments in the economy of the occupied Palestinian territory ( No. TD/B/57/4) (p. 18). Geneva: UNCTAD.
United Nations Conference on Trade and Development. (2011a). Rebuilding the Palestinian Tradable Goods Sector: Towards Economic Recovery and State Formation ( No. UNCTAD/GDS/APP/2010/1) (p. 52). Geneva: UNCTAD.
United Nations Conference on Trade and Development. (2011b). Report on UNCTAD assistance to the Palestinian people: Developments in the economy of the occupied Palestinian territory ( No. TD/B/58/4) (p. 17). Geneva: UNCTAD.
United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. (2011). Restricting space in the opt. Area C map. Jerusalem: OCHA. Verkregen van http://www.ochaopt.org/documents/ochaopt_atlas_restricting_space_december2011.pdf
United Nations Relief and Works Agency for Palestine refugees in the near East. (2011). UNRWA Statistics 2010. Selected indicators. (p. 17). Amman: UNRWA. Verkregen van http://www.unrwa.org/userfiles/2011120434013.pdf
WHO. (z.d.). Post-Washington Consensus. Trade, foreign policy, diplomacy and health - Post-Washington Consensus. Verkregen april 21, 2012, van http://www.who.int/trade/glossary/story074/en/index.html
World Bank. (1999a). Aid Coordination and Post-Conflict Reconstruction: the West Bank and Gaza Experience ( No. 185) (p. 5). Washington, DC: World Bank.
World Bank. (1999b). Aid Effectiveness in the West Bank and Gaza, draft report ( No. 43064) (p. 54). Washington, DC: World Bank. Verkregen van http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB/2008/03/26/000334955_20080326113811/Rendered/PDF/430640WP01NO0P10Effectiveness0front.pdf
World Bank. (2004). Four Years – Intifada, Closures and Palestinian Economic Crisis, An Assessment ( No. 47323) (p. 116). Washington, DC: World Bank.
World Bank. (2008). Palestinian Economic Prospects: Aid, Access and Reform ( No. 51843) (p. 59). Washington, DC: World Bank.
World Bank. (2009). West Bank and Gaza Assessment of Restrictions on Palestinian Water Sector Development ( No. 47657-GZ) (p. 142). Washington, DC: World Bank.
World Bank. (2010). West Bank and Gaza: The Economic Effects of Restricted Access to Land in the West Bank ( No. 47323) (p. 48). Washington, DC: World Bank.
World Bank. (2011a). Building the Palestinian State: Sustaining Growth, Institutions, and Service Delivery (p. 32). Washington, DC: World Bank.
World Bank. (2011b). Coping with Conflict: Poverty and Inclusion in the West Bank and Gaza ( No. 2012/107/MNA) (p. 137). Washington, DC: World Bank. Verkregen van http://go.worldbank.org/JKWJB8XGB0
World Bank. (2011c). West Bank and Gaza: Improving Governance and Reducing Corruption ( No. 61701-GZ) (p. 159). Washington, DC: World Bank.
World Bank. (2012). Stagnation or Revival? Palestinian Economic Prospects (p. 31). Washington, DC: World Bank.
World Bank Group. (2011). The World Bank Group in the West Bank and Gaza, 2001-2009 Evaluation of the World Bank Program. World Bank.
