Door de stijgende prijs van fossiele brandstoffen en hun negatieve impact op het milieu is er in de transportsector een grote vraag naar alternatieve en efficiëntere aandrijvingen. Dit heeft geleid tot de invoering van elektrische, hybride en plug-in hybride wagens. Het grote probleem van deze technologieën is echter dat de huidige batterijen niet voldoen om lange afstanden te rijden en een te korte levensduur hebben. In deze thesis werd onderzocht of het combineren van verschillende energie-opslagsystemen in een hybride configuratie deze problemen kan verhelpen.
De huidige wagens worden bijna allemaal voortgedreven door fossiele brandstoffen die vermogen opwekken in de verbrandingsmotor. Dit proces is inefficiënt en wordt door de stijgende brandstofprijzen steeds duurder. In elektrische wagens vervangt een batterij de fossiele brandstof, wat resulteert in een vermindering van uitlaatgassen tijdens het rijden en een hogere efficiëntie van de aandrijving. De batterijen in elektrische wagens veroorzaken echter het probleem van een gelimiteerde range. Hybride wagens bieden hier een antwoord op door een batterij en elektrische motor simultaan met de fossiele brandstof en de verbrandingsmotor te gebruiken zodat de efficiëntie van de aandrijving verbetert. Een plug-in hybride wagen is de recentste technologie, die toelaat om een bepaalde afstand (typisch 20-80 km) puur elektrisch te rijden maar ook een verbrandingsmotor en brandstoftank bevat zodat de afgelegde afstand niet gelimiteerd wordt.
Plug-in hybride wagens vragen echter performantere batterijen: zij moeten zowel een grote energiedichtheid bevatten om een zekere afstand elektrische te rijden en een grote vermogensdichtheid om sneller te kunnen versnellen. Geen enkele batterij kan momenteel aan deze vereisten voldoen. Daarom is in deze thesis onderzoek gedaan naar de prestaties van een hybride energie-opslagsysteem dat bestaat uit een energie-geoptimaliseerde lithium-ion batterij en een supercondensator. Een supercondensator of ultracapaciteit is een recente technologie die gekarakteriseerd wordt door een kleine energiedichtheid, maar een zeer grote vermogensdichtheid. Deze eigenschappen maken de supercondensator uiterst geschikt om de pieken in het gevraagde vermogen op te vangen.
In het gevoerde onderzoek werd een gespecialiseerd simulatiemodel van een plug-in hybride wagen voorgesteld. Aan de hand van dit model werden de prestaties van een alleenstaand batterijsysteem vergeleken met deze van het hybride energie-opslagsysteem. In het laatste geval verdeelt de controlestrategie het gevraagde vermogen tijdens het rijden onder de verschillende opslagsystemen. Dit komt erop neer dat het gevraagde vermogen letterlijk gefilterd wordt, zodat de traag veranderende component door het batterijsysteem kan geleverd worden. Het verschil tussen het gevraagde vermogen en het vermogen geleverd door de batterij zal dan van de supercondensator komen.
De vergelijkende studie toont duidelijk de verbetering van vermogensprestaties wanneer het hybride opslagsysteem gebruikt wordt. De supercondensator, met zijn grote vermogensdichtheid, staat toe om sneller te versnellen en om meer remenergie op te vangen in het energie-opslagsysteem. Het filteren van de pieken heeft ook een positief effect op de levensduur van de batterij door ervoor te zorgen dat de maximale stroom door de batterij verlaagt en dat de variaties in gevraagd vermogen van de batterij afnemen. Een theoretische analyse hiervan toonde aan dat het de levensduur van de batterij in de hybride configuratie tot 10,9% verlengd wordt. Daarnaast is de efficiëntie van het hybride energie-opslagsysteem ook groter dan deze van een alleenstaand batterijsysteem. Dit komt omdat de supercondensator zelf gekenmerkt wordt door een zeer hoge efficiëntie (boven 95%). Doordat al de remenergie naar de supercondensator gestuurd wordt, verhoogt dus ook de energie die tijdens het remmen opgeslagen kan worden in het opslagsysteem. Daarnaast zorgt het filteren van de pieken ervoor dat de verliezen in de batterij, die afhankelijk zijn van de stroom door de batterij, significant dalen. De verbetering in efficiëntie uit zich nadrukkelijk in een verlenging van de elektrische range van de wagen met 5,5%.
Hybride systemen hebben echter altijd het nadeel dat er verschillende componenten geïnstalleerd moeten worden. Het toevoegen van de supercondensator verhoogt significant de prijs, massa en volume van het energie-opslagsysteem. De verhoogde investeringskost is problematisch in passagiersvoertuigen, zeker omdat een plug-in hybride wagen met een alleenstaand batterijsysteem al niet competitief is in vergelijking met de conventionele voertuigen. Daarnaast nemen supercondensatoren een zeer groot volume in en zijn ze moeilijk in te passen in een passagiersvoertuigen. Dit zorgt ervoor dat supercondensatoren eerder in bussen, trams en metro’s gebruikt worden, waar er genoeg plaats voorzien kan worden door ze onder of boven de passagiers te plaatsen.
De combinatie van een energie-geoptimaliseerde lithium ion batterij met een vermogen-geoptimaliseerde lithium ion batterij komt gedeeltelijk tegemoet aan de kwestie van het volume. Vermogensbatterijen zijn veel kleiner dan supercondensatoren en hebben een grotere energie-inhoud. Dit laat toe meer pieken te filteren, zodat het positief effect op de levensduur vergroot wordt. Daarnaast kan de elektrische range verder verlengd worden door de vermogensbatterij ook gedeeltelijk als energiebron te gebruiken. De efficiëntie van dit hybride systeem daalt wel in vergelijking met het eerder besproken energieopslagsysteem, maar is nog steeds groter dan in het geval van de alleenstaande batterij. Deze interessante eigenschappen van de hybride energiebatterij – vermogenbatterij configuratie vormen momenteel het onderwerp van het Europese SuperLIB FP7 project.
Op basis van deze experimentele bevindingen blijkt duidelijk dat de batterijen voor de elektrische, hybride en plug-in hybride wagens nog niet voldoen om een ware revolutie naar milieuvriendelijke auto’s toe te laten. Het verbeteren van de batterijen is een zeer belangrijke tak in het onderzoek naar de wagens van morgen. Alternatieve en hybride energie-opslagsystemen zullen echter ook een belangrijke rol spelen, al is het mogelijks voor specifieke, gespecialiseerde toepassingen zoals de supercondensator in de metro. Beide besproken hybride energie-opslagsystemen vertonen verbeterde performantie in termen van vermogensprestaties, levensduur van de batterij en elektrische range, maar staan nog voor uitdagingen wat betreft prijs en volume van het systeem.
[1]
European Commision. Final energy consumption per sector. http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/graph.do?tab=graph&plugin=1&pcode=tsdpc320&language=en&toolbox=data (visited on 07/11/2012)
[2]
International Energy Agency, "Transport, Energy and CO2: Moving towards sustainability," OECD publishing, 2009.
[3]
International Energy Agency, "Technology Roadmap: Electric and Plug-In Hybrid Electric Vehicles," OECD publishing, 2011.
[4]
J-M. Timmermans, J. Mathys, P. Van den Bossche and J. Van Mierlo, "Milieuvriendelijke voertuigen," in Mobiliteit en (groot)stedenbeleid. Brussels, Belgium, 2006
[5]
Plug-in America. http://www.pluginamerica.org/ (visited on 13/10/2012)
[6]
K. Lebeau, N. Omar, J-M. Timmermans, J. Van Mierlo, C. Macharis, P. Van den Bossche, J. Van Roy, M. Leemput, J. Driesen and M. Messagie, "Technologische verkenning Elektrische voertuigen," Vlaams Electro Innovatiecentrum, 2010.
[7]
N. Omar, "Assessment of Rechargeable Energy Storage Systems for Plug-In Hybrid Electric Vehicles," Vrije Universiteit Brussel, Brussels, Phd thesis 2012.
[8]
K. Kurani, A. Burke and J. Axsen, "Are batteries ready for plug-in hybrid buyers?," Transport Policy, Vol. 17, Issue 3, pp. 173-182, February 2010.
[9]
M. Daowd, O. Hegazy, P. Van den Bossche, T. Coosemans, J. Van Mierlo and N. Omar, "Electrical Double-Layer Capacitors in Hybrid Topologies - Assessment and Evaluation of Their Performance," Energies, Vol. 5, pp. 4533-4568, November 2012.
[10]
A. Burke, "Research and Development considerations for the performance and application of electrochemical capacitors," Electrochimica Acta, Vol. 53, pp. 1083 - 1091, January 2007.
[11]
R. Barrero, X. Tackoen, T. Coosemans and J. Van Mierlo, "Hybrid buses: defining the power flow management strategy and energy storage system needs" , Stravanger, Norway, 2009
[12]
M. Klohr, S. Pagiela and M. Fröhlich, "Energy Storage System with UltraCaps on Board of Railway Vehicles" in Proceedings - 8th World Congress on Railway Research, Seoul, Korea, 2008.
[13]
J-M. Timmermans, "Modelling and Design of Supercapacitors as Peak Power Unit for Hybrid Electric Vehicles," in Vehicle Power and Propulsion Conference, Chicago, USA, 2005.
[14]
A. Yang, Y. Xue, L. Xu, C. Zhu and R. Lu, "Analysis of the key factors affecting the energy efficiency of batteries in electric vehicle," World Electric Vehicle Journal, Vol. 4, pp. 9-13, 2010.
[15]
J. Axsen, A. Burke and K. Kurani "Batteries for Plug-in Hybrid Electric Vehicles (PHEVs): Goals and the State of Technology circa 2008," Institute of Transportation Studies, University of california - Davis, Research Report UCD-ITS-RR-08-14, May 2008.
[16]
G. Maggetto and J. Van Mierlo, "Views on Hybrid Drivetrain Power Management Strategies," in EVS 17, Montreal, Canada, 2000.
[17]
A. Bouscayrol, K. Chen and C.C. Chan, "Electric, Hybrid and Fuel Cell Vehicles: Architectures and modelling," IEEE Transactions on vehicular Technology, Vol. 59, Issue 2, pp. 589 - 598 , February 2010.
[18]
K. Rajashekara, S. Williamson, S. Lukic and A. Emadi, "Topological Overview of Hybrid Electric and Fuel Cell Vehicular Power System Architectures and Configurations," IEEE transactions on vehicular technology, Vol. 54 Issue 3, pp. 764-769, May 2005.
[19]
G. Leduc, A. Muñoz and F. Nemry, "Plug-in Hybrid and Battery-Electric Vehicles: State of the research and development and comparative analysis of energy and cost efficiency," Institute for Prospective Technological Studies, European Commision, Luxemburg, 2009.
[20]
US Department of Energy: Energy efficiency and Renewable Energy. Alternative fuel data center. http://www.afdc.energy.gov/ (visited on 13/10/2012)
[21]
University of Delaware. [Online]. http://www.udel.edu/V2G/ (visited on 17/11/2012)
[22]
A. Hubin, Course: "Batteries and Fuel cells", Vrije Universiteit Brussel, 2011.
[23]
M. Daowd, O. Hegazy, J. Smekens, Th. Coosemans, J. Van Mierlo and N. Omar, "Rechargeable Energy Storage Systems for Plug-in Hybrid Electric Vehicles - Assessment of Electrical Characteristics," Energies, Vol. 5, pp. 2952-2988, August 2012.
[24]
P. Van den Bossche, G. Maggetto and J. Van Mierlo, "Models of energy sources for EV and HEV: fuel cells, batteries, ultracapacitors, flywheels and engine-generators," Jounal of Power Sources, Vol. 128, Issue 1, pp. 76–89, March 2004.
[25]
F. Vergels, J. Van Mierlo, J. Matheys, W. Van Autenboer and P. Van den Bossche, "SUBAT: An assessment of sustainable battery technology," Journal of Power sources, Vol. 162, Issue 2, pp. 913–919, January 2006.
[26]
A. Pesaran, Battery choices for different plug-in HEV configurations, US Department of Energy, July 2006.
[27]
Element Energy, "Cost and performance of EV batteries," The Commitee of Climate Change, Cambridge, United Kingdom, Final report, 2012.
[28]
Battery University. http://batteryuniversity.com/about/ (visited on 20/11/2012)
[29]
The Boston Consulting Group, "Batteries for electric cars: Challenges, opportunities and the outlook to 2020." The Boston Consulting Group, Technical report 2011.
[30]
M. Miller and A. Burke, "Performance Characteristics of Lithium-ion Batteries of Various Chemistries for Plug-in Hybrid Vehicles," in EVS 24, Stavanger, Norway, 2009.
[31]
B. Kopf, D. Swan, V. Roan, M. Walsh and F. Kalhammmer, "Status and Prospect for Zero Emissions Vehicle Technology," State of California Air Resources Board, Sacramento, USA, 2007.
[32]
K. Amine, H. Yomoto and P. Nelson, "Advanced Lithium-Ion Batteries for Plug-in Hybrid-Electric Vehicles," in EVS 23, Anaheim, USA, 2007.
[33]
M. Daowd, O. Hegazy, G. Mulder, J.M. Timmermans, Th. Coosemans, P. Van Den Bossche, J. Van Mierlo and N. Omar, "Standardization work for BEV and HEV Applications: Critical Appraisal of Recent Traction Battery Documents," Journal of Energies, Vol. 5, pp. 138-156, 2012.
[34]
M. Daowd, G. Mulder, J.M. Timmermans, Th. Coosemans, P. Van den Bossche, J. Van Mierlo, S. Pauwels and N. Omar, "Assessment of Permance of Lithium Iron Phosphate Oxide, Nickel Manganese Cobalt Oxide and Nickel Cobalt Aluminum Oxide based cells for using in Plug-in Battery Electric Vehicle Applications," IEEE Vehicle Power and Propulsion Conference, Chicago, USA, 2011.
[35]
M. Daowd, B. Verbrugge, G. Mulder, P. Van den Bossche, J. Van Mierlo and N. Omar, "Evaluation of performance characteristics of various lithium batteries for use in BEV application," IEEE Vehicle Power and Propulsion Conference, Lille, France, 2010.
[36]
N. Omar, S. Pauwels, F. Leemans, B. Verbrugge, W. De Nijs, P. Van den Bossche, D. Six, J. Van Mierlo and G. Mulder, "Comparison of commercial battery cells in relation to material properties," Electrochimica Acta, Vol. 87, pp. 473-488, 2013
[37]
M. Carlen and R. Kotz, "Principles and applications of electrochemical capacitors," Electrochimica Acta, Vol. 45, pp. 2483–2498, 2000.
[38]
M. Daowd, M. Al Sakka, G. Mulder, Th. Coosemans, P. Van den Bossche, J. Van Mierlo and N. Omar, "Assessment of Li-ion capacitor for using in BEV and HEV applications," Electrochemica Acta, vol. 86, pp. 305-315, 2012.
[39]
M. Julander and M. Hadartz, "Battery-Supercapacitor Energy Storage," Department of Energy and Environment, Chalmers University of Technology, Göteborg, Sweden, Master thesis, 2008.
[40]
J. Zhang, L. Jiang, H. WU, C. YIN Z. Wu, "The energy efficiency evaluation of hybrid energy storage system based on ultra-capacitor and LiFePO4 battery ," WSEAS Transactions on systems, vol. 3, no. 11, pp. 95-105, March 2012.
[41]
J-M. Timmermans, G. Magetto, P. Van den Bossche J. Van Mierlo, "Peak Power based Fuel Cell Hybrid Propulsion System," The World Electric Vehicle Association Journal, Vol 1, pp. 54-61, 2007.
[42]
J. Chien, S. Garg, D. Gibbons, B. Ross, M. Tang, J. Xing, I. Sidhu, P. Kaminsky, B. Tenderich and J. Amirault, "The Electric Vehicle Battery Landscape: Opportunities and Challenges," Center for Entrepreneurship & Technology, University of California Berkeley, Technical Report 2009.
[43]
View Change. http://www.viewchange.org/topics/byd-f3dm (visited on 14/11/2012)
[44]
Wikipedia - List of modern production plug-in electric vehicles. http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_modern_production_plug-in_electric_vehicles (visited on 18/10/2012)
[45]
Green Car Congress. http://www.greencarcongress.com/ (visited on 14/11/2012)
[46]
General Motors. GM Volt: specifications. http://gm-volt.com/full-specifications/ (visited on 07/02/2013)
[47]
Fisker Automotive. Fisker Karma. http://onward.fiskerautomotive.com/en-us/karma/specifications/ (visited on 17/11/2012)
[48]
Toyota. Toyota Prius Plug-in Hybrid. http://www.toyota.com/byt4/2012/prius-plug-in/en/condensed_ebro.pdf (visited on 14/11/2012)
[49]
Ford. Ford C-max specifications. http://www.ford.com/cars/cmax/specifications/engine/ (visited on 23/11/2012)
[50]
Volvo. Latest Volvo News. http://www.volvocars.com/uk/top/about/news-events/pages/default.aspx?itemid=135 (visited on 17/11/2012)
[51]
Top Speed. http://www.topspeed.com/cars/porsche/2013-porsche-918-spyder-ar100648.html (visited on 27/11/2012)
[52]
BMW. BMW i. http://www.bmw-i.be/nl_be/ (visited on 17/11/2012)
[53]
Daimler. Mercedes Benz. http://www.emercedesbenz.com/autos/mercedes-benz/concept-vehicles/mercedes-benz-at-the-2009-iaa-the-mercedes-bluezero-e-cell-plus/ (visited on 17/11/2012)
[54]
Lotus. http://www.lotuscars.com/gb/engineering/evora-414e-hybrid (visited on 23/11/2012)
[55]
Nissan. Nissan Leaf. http://www.nissanusa.com/leaf-electric-car/index?next=ev_micro.root_nav.overview (visited on 09/12/2012)
[56]
Tesla. Tesla Roadster. http://www.teslamotors.com/en_BE/roadster/technology (visited on 09/12/2012)
[57]
M. Cuddy, S. Burch K. Wipke, "ADVISOR 2.1: A User-Friendly Advanced Powertrain Simulation Using a Combined Backward/Forward Approach," IEEE Transactrions on Vehicular Technology: Special Issues on Hybrid and Electric Vehicles, August 1999.
[58]
C. Mi, A. Emadi D. W. Gao, "Modeling and Simulation of Electric and Hybrid Vehicles," Proceedings of the IEEE: Vol. 95, Issue 4, pp. 729-745, April 2007.
[59]
W. Lhomme, A. McGordon M. Delavaux, "Comparison between Forward and Backward approaches for the simulation of an Electric Vehicle," IEEE Vehicle Power and Propulsion Conference, Lille, France, 2010.
[60]
G. Magetto and J. Van Mierlo, "Vehicle Simulation Programme: A tool to evaluate hybrid power management strategies based on a innovative iteration algorithm," Proceedings of the Institution of Mechanical Engineers. Part D, Journal of automobile engineering, vol. 215, Issue 9, pp. 1043-1052, 2001.
[61]
S. Zoroofi, "Modeling and simulation of vehicular power systems," Electric Power Engineering, Chalmers University of Technology, Göteborg, Sweden, Master thesis 2008.
[62]
J. Zhou, "Modeling and simulation of Hybrid Electric Vehicles," University of Science and Technology, Beijing, Master Thesis 2005.
[63]
Argonne National Laboratory. Autonomie. http://www.autonomie.net/overview/index.html (visited on 19/12/2012)
[64]
Energy Information Administration, "Methodologies for estimating fuel consumption using the 2009 national household travel survey," 2011.
[65]
A. Emadi, M. Ehsani and Y. Gao, "Fundamentals of Vehicle Propulsion and Brake ," in Modern Electric, Hybrid Electric and Fuel Cell Vehicles - Fundamentals, Theory and Design, 2nd edition, USA, Taylor and Francis Group, 2010
[66]
J. Van Mierlo and G. Magetto, "Electric and Electric Hybrid Vehicle Technology: a 2000/2010 perspective," in The challenge for cities in the 21st century: transport, energy and sustainable development, Bilbao, Spain, 2000.
[67]
G. Lagunoff, "Automotive Hybrid Technology - Status, Function and Development Tools," Luleå University of Technology, Master thesis 2008.
[68]
F. Monti, "Hybrid and electric vehicles: Powertrain architecture and sizing design," PhD Thesis, March 2010.
[69]
A. Hackbarth, R. Madlener, B. Lunz, D. Sauer, L. Eckstein and C. Ernst, "Battery sizing for serial plug-in hybrid electric vehicles: a model-based economic analysis for Germany," Energy policy, vol. 39, pp. 5871-5882, July 2011.
[70]
Th. Coosemans, J. Martin, V. Sauvat-Moynot, J. Salminen, B. Kortschak, V. Hennige, J. Van Mierlo, P. Van den Bossche and N. Omar, "SuperLib Project: Advanced Dual-Cell Battery Concept for Battery Electric Vehicles," in EVS 26, Los Angelas, USA, 2012.
[71]
Maxwell Technologies. Datasheet Maxwell K2 series. [Online]. http://www.maxwell.com/products/ultracapacitors/docs/datasheet_k2_series_1015370.pdf (visited on 19/02/2013)
[72]
J. Van Mierlo, H.Gualous, P. lataire and M. Al Sakka, "Comparison of 30 kW DC-DC converter topologies interfaces for fuel cell in hybrid electric vehicle," in Proceedings of Power Electronics and Applications, Barcelona, Spain, 2009.
[73]
A. Emadi, M. Ehsani and Y. Gao, "Design principles of series (Electrical coupling) Hybrid Electric Drive Train," in Modern Electric, Hybrid Electric and Fuel Cell Vehicles - Fundamentals, theory and design, 2nd edition. USA, Taylor and Francis Group, 2010
[74]
R. Lu, T. Wang, C. Zhu and H. Yu, "Battery/ultracapacitor hybrid energy storage system used in hybrid electric vehicles," Journal of Asian Electric Vehicles, vol. 8, Issue 1, pp. 1351-1356, June 2010.
[75]
J. Van Mierlo, P. Lataire and Y. Cheng, "Test Platform for Hybrid Electric Vehicle with the Supercapacitor based Energy Storage," International Review of Electrical Engineering (I.R.E.E.), vol. 3, Issue 3, pp. 466-478, June 2008.
[76]
M. Ortúzar, E. Wiechmann and J. Dixon, "Regenerative Braking for an Electric Vehicle Using Ultracapacitors and a Buck-Boost Converter," Department of Electrical Engineering, University of Concepcion, Technical Report June 2002.
[77]
A. Emadi, M. Ehsani and Y. Gao, "Fundamentals of Regenerative Braking," in Modern Electric, Hybrid Electric and Fuel Cell Vehicles - Fundamentals, Theory and Design, 2nd edition, USA, Taylor and Francis Group, 2010
[78]
D. Perkins, R. Alley, D. Nelson L. Gantt, "Regenerative Brake Energy Analysis for the VTREX Plug-in Hybrid Electric Vehicle," in IEEE Vehicle Power and Propulsion Conference, Chicago, USA, 2011.
[79]
General Motors. Chevrolet Volt Performance Simulation. http://www.leapcad.com/Transportation/GM_Volt_Simulation.pdf (visited on 28/04/2013)
[80]
J. Liu and H-F. Liu Y. Shih, "The Analysis of the Power-Assisted Air-conditioning System in Vehicle," in The 4th Asian Conference on Refrigeration and Air-conditioning, Taipei, Taiwan, 2009.
[81]
R. P. de Oliveira, S. Vaughan, M. Egan and J. Hayes, "Simplified Electric Vehicle Power Train Models and Range Estimation," in IEEE Vehicle Power and Propulsion Conference, Chicago, USA, 2011.
[82]
Maxwell Technologies. Datasheet 125V HEAVY TRANSPORTATION MODULES. http://www.maxwell.com/products/ultracapacitors/docs/datasheet_bmod0063_1014696.pdf (visited on 13/03/2013)
[83]
US Department of Energy. Fuel Economy. http://www.fueleconomy.gov/feg/Find.do?action=sbs&id=30980 (visited on 20/05/2013)
[84]
J. C. Burns, J. R. Dahn and A. J. Smith, "A High Precision Study of the Coulombic Efficiency of Li-Ion Batteries," Electrochemical and Solid-State Letters, vol. 13, pp. A177-A179, 2010.
[85]
E. Rietveld, F. Rieck, B. Veenhuizen, H. Bosma and S. Van Sterkenburg, "Analysis of regenerative braking efficiency - A case study of two electric vehicles operating in the Rotterdam area," in IEEE Vehicle and Power Propulsion Conference (VPPC), Chicago, USA, 2011,
[86]
L. Lam, "State of Health Estimation of Liion Battery Cells in Electric Vehicles," University of Technology Delft, Delft, Netherlands, Master thesis 2011.
[87]
M. Thornton, J. Rugh A. Brooker, "Technolgy Improvement pathways to cost-effective vehicle electrification," in SAE 2010 World Congress, Detroit, USA, 2010.
[88]
US Department of Energy: Energy Efficiency and Renewable Energy. Vehicles technologies program: 2011 Nissan Leaf - Advanced Vehicle Testing – Battery Testing Results. http://www1.eere.energy.gov/vehiclesandfuels/avta/pdfs/fsev/battery_leaf_0356.pdf (visited on 15/04/2013)
[89]
R. Halbright, M. Weislik M. Dunn, "Lithium Battery Sustainability," Presidio Graduate School, Technical Report 2010.
[90]
European Central Bank. Exchange rate US Dollar. http://www.ecb.int/stats/exchange/eurofxref/html/eurofxref-graph-usd.en.html (visited on 14/05/2013)