Leefbaar wonen
Aanzet tot het uitwerken van een interdisciplinaire database gericht op het handelen van de kwetsbare thuiswonende oudere en zijn omgeving
De vraag naar specifieke hulp- en dienstverlening bij 65-plussers zal in de toekomst verder toenemen omwille van de vergrijzing, maar ook omwille van de wens om zo lang mogelijk in de eigen vertrouwde omgeving te blijven wonen. Door de steeds verder ontwikkelende technologie zal de thuiszorgtechnologie meegroeien. Deze blijkt reeds een positieve invloed te hebben op het functioneren van de ouderen en kan hierin ook een belangrijke ondersteuning bieden voor zowel de mantelzorgers als de hulpverleners in de thuiszorg.
Onder andere door de steeds evoluerende thuiszorgtechnologie zal de oudere zijn eigen leven zo lang mogelijk in eigen handen kunnen nemen. Dit is ook één van de krachtlijnen van de Expertisecel Ouderenzorg (ECOZ). Mede vanuit deze visie is het projectmatig wetenschappelijk onderzoek (PWO-project) ‘leefbaar wonen’ ontstaan. Het PWO-project sluit aan bij het Vlaams Ouderenbeleidsplan (2010) en het huidige Vlaamse Woonzorgdecreet (2010). Van hieruit werd er getracht om de kennis omtrent de domeinen ‘wonen en zorg’ meer uit te breiden aan de hand van een literatuurstudie. De opgebouwde expertise werd vervolgens vertaald naar een database bestaande uit assessments, hulpmiddelen en zorgtechnologieën.
De database wordt in gebruik genomen door het Universal Design Woonlabo, een project vanuit de Hogeschool PXL met het Toegankelijkheidsbureau en Universiteit Hasselt. Vanuit de visie op ‘Universal Design’ is de startdatabase een universeel gegeven, dat gehanteerd kan worden door zowel professionele hulpverleners als kwetsbare thuiswonende ouderen en de mantelzorgers. Bij een bezoek aan het UD Woonlabo, een demonstratiewoning, is het duidelijk dat technologie niet stil staat. De demonstratiewoning geeft namelijk voorbeelden van verscheidene zorgtechnologieën en domotica. In de infotheek kunnen de verschillende producten teruggevonden worden.
Alvorens het uitwerken van deze database was het nodig om de doelgroep in kaart te brengen. Er werd een vooronderzoek gedaan naar het handelingsprofiel van de kwetsbare thuiswonende oudere. Hierbij werd er stilgestaan bij het handelingsbeeld, de noden en behoeften en werd er getracht een adviesverlening op te stellen aan de hand van een interdisciplinaire database. Het Canadian Model of Occupational Performance and Engagement, een ergotherapeutisch inhoudsmodel, werd gebruikt om het handelingsbeeld van de kwetsbare thuiswonende oudere op te stellen. In functie van de interdisciplinaire database werden vooral de domeinen ‘wonen en zorg’ toegelicht.
Om het bekomen handelingsbeeld, de noden en behoeften te gaan koppelen aan een specifiek advies, werd er geopteerd om te werken met een interdisciplinair interventieprogramma. Het Electronical Occupational Performance Profile (e-OPP) is een instrument waarmee de cliënt via klinisch redeneren in kaart gebracht wordt. Dit instrument is een product van de Hogeschool PXL. De gegevens van de cliënt worden elektronisch verzameld, het behandelingsplan wordt bepaald en ten slotte wordt er een advies geformuleerd.
Studenten: Sarah Everaerts, Dorien Lecoque, Lien Zurings
Promotor : Myriam Westhovens
de Almeida Mello, J. Van Durme, T., Macq, J., & Declercq, A. (2012). Interventions to delay institutionalization of frail older persons: design of a longitudinal study in the home care Setsting. BMC Public Health. doi: 10.1186/1471-2458-12-615
Bernards, J., Boddeke, H. & Bouman, L. (2008). Medische fysiologie (pp. 743 – 766) (2e herziene druk). Bon Stafleu van Loghum.
De Coninck, L. (2010). Ergotherapie in de gerontologie: Basisboek voor kwaliteitsvolle hulpverlening. Leuven: Acco.
Decuman, S., Boeckxstaens, P. (2012). In Vlaams Ergotherapeuten verbond vzw en Handenhoven, W. (red.). Jaarboek Ergotherapie 2012: De internationale classificatie van het menselijk functioneren (ICF): waar staan we in Vlaanderen en waar willen we naartoe? (pp. 307 – 316). Acco Leuven: Den Haag.
Den Draak, M., & van Campen, C. (2012). Kwetsbare ouderen zonder thuiszorg. Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen, vol. 90 (4, pp. 237 – 244).
Geenen, K. (2012). Ergotherapie in de geriatrie: Basisboek voor kwaliteitsvolle hulpverlening. Leuven: Acco.
Jeurissen, I., & Robben, E. (2012). Technologie in de thuiszorg: wetenschappelijk onderbouwde screeningsinstrumenten met aandacht voor een veilige woonomgeving voor ouderen (afstudeerproject, PHL Hasselt), geraadpleegd via Doks.
Koenen, D., Niessen, R., & Oermann, N. (2003). ICF een taal voor ergotherapeuten? Nederlands tijdschrift voor ergotherapie, 31 (2, pp. 58 – 61).
le Granse, M., van Hartingsveldt, M., & Kinébanian, A. (red.) (2012). Grondslagen van de ergotherapie. Reed Business.
Marcoen, A., Grommen, R., & Van Ranst, N. (2006). Als schaduwen langer worgen: Psychologische perspectieven op ouder worden (pp. 65 – 70).
Myncke, R., & Vandekerckhove, B. (2007). Toekomstige ruimtebehoefte voor ouderen in Vlaanderen. Geraadpleegd op www.rwo.be
Polatajko, H.J., Townsend, E.A., & Craik, J. (2007). Canadian Model of Occupational Performance and Engagement (CMOP-E). CAOT Publications ACE (pp. 22 – 36).
Schippers, A. (2001). Ouderen in Nederland. Uitgave van het Kenniscentrum Ouderen van het NIZW. Geraadpleegd op www.vilans.nl
Van Achterberg, T., Holleman, G., Heijnen-Kaales, Y., Van der Brug, Y., Roodbol, G., Stallinga, H.A., & Frederiks, C.M.A. (2005). Using a multidisciplinary classification in nursing: The International Classification Of Functioning Disability and Health. Journal of Advanced Nursing, vol. 49 (4, pp. 432 – 441).
Vandeurzen, J. (2010). Ontwerp Vlaams ouderenbeleidsplan 2010-2014. Geraadpleegd op vlaamse-ouderenraad.be
Van de Velde, D., & Vriendt, P. (2009). Ergotherapie in de thuiszorg. Antwerpen: Standaard.
Van Royen, P. (2009). Interprofessionele samenwerking, transmurale en interdisciplinaire zorg. Bijblijven, vol. 25 (pp. 31 – 36).
Vermeer, K. (2011). Kwetsbare ouderen multidisciplinair zorg bieden. Nederlands Tijdschrift voor Evidence Based Practice, vol. 10 (2, pp. 20 – 23).
Ghysels, R., Schroyen, V. (2008). In Vlaams Ergotherapeuten verbond vzw en Handenhoven, W. (red.). Jaarboek Ergotherapie 2008: Gebruik van het handelingsdiagnoseformulier in de ergotherapeutische Setsting (pp 13 – 30). Acco Leuven: Den Haag
Decuman, S., Boeckxstaens, P. (2012). In Vlaams Ergotherapeuten verbond vzw en Handenhoven, W. (red.). Jaarboek Ergotherapie 2012: De internationale classificatie van het menselijk functioneren (ICF): waar staan we in Vlaanderen en waar willen we naartoe? (pp. 307-316). Acco Leuven: Den Haag
Vlaeminck, H., Malfliet, W., & Saelens, S. (2010). Social casework in de 21e eeuw: een praktisch handboek voor kwaliteitsvol hulpverlenen. Wolters Kluwer België nv.
Willemse, B. (2008). Toekomst van kwetsbare ouderen: verslag van het congres ter gelegenheid van het tachtigjarig jubileum van de Open Ankh, ‘Leefbare toekomst: de kunst van het ouder worden voor de kwetsbare mens’. Maandblad Geestelijke Volksgezondheid, vol. 63 (4, pp. 349 – 351).