Leerlingen zesde studiejaar; competent in het maken van verantwoorde keuzes naar lunchpakket en tussendoortjes toe!

Dorien

Belmans

Gezonde voeding, wat doen we ermee?

Obesitas, in de volksmond ook wel overgewicht genoemd, is een groot probleem in de hedendaagse cultuur. Maar wat houdt dat juist in? Heeft iedereen evenveel kans op obesitas of zijn er risicofactoren? Zijn er veel jongeren die kampen met dit probleem of is dit eerder een uitzondering? Hoe kunnen we het voorkomen? Is grondig diëten de oplossing of bestaan er misschien gezonde tips en tricks? Hiernaar is onderzoek uitgevoerd en het resultaat mag er wezen.

Obesitas

Strikt genomen is dik-zijn geen ziekte, maar meer een conditie die wordt gekenmerkt door een overmatige vetopstapeling. Omdat het niet eenvoudig is om het vetgehalte te bepalen, wordt gewicht als indirecte maat genomen voor de definitie van obesitas. Deze definitie is echter nog steeds arbitrair en berust op consensus en normen.

Bij kinderen kan men gebruikmaken van gewicht-voor-lengten-curven, die gewicht weergeven in functie van de lengte, of van Body Mass Index curven die de BMI (gewicht gedeeld door de lengte in het kwadraat) in functie van de leeftijd weergeven. Daarbij definieert men onder- en overgewicht als een percentielwaarde. Een BMI tussen percentiel 85 en 95 beschouwt men als overgewicht. Bij een percentiel groter dan 95 spreekt men van obesitas.

Kinderen en de kans op overgewicht

Wanneer kinderen de overschakeling maken naar het middelbaar onderwijs, treedt er een risicoverhoging op. Kinderen krijgen meer vrijheid waardoor ze na school sneller naar een ongezonde snack grijpen. Daarnaast zijn er op veel scholen verschillende snoep- en frisdrankautomaten aanwezig die dit hele proces nog eens extra beïnvloeden. Door al deze prikkels is het voor deze doelgroep niet gemakkelijk om hieraan te weerstaan.

Volgens de overheid moeten scholen de leerlingen aansporen tot gezonde voeding. Dit gebeurt in de praktijk slechts miniem door een zogenaamde ‘voedingsweek’ te organiseren. Toch ligt de verantwoordelijkheid niet alleen bij de scholen. De basis omtrent gezonde voeding ligt voor een groot deel bij de ouders zelf. Zij moeten hun kind een gezond evenwicht aanleren. Een hulpmiddel dat ze hierbij kunnen gebruiken is de actieve voedingsdriehoek.

In maart 2013 kwam dokter Kris Verburgh op de proppen met een nieuw voorlichtingsmodel, namelijk ‘De voedselzandloper’. Rond dit nieuwe model is er enorm veel commotie ontstaan waardoor het nog verder in vraag wordt gesteld.

Organisaties

Er zijn vele organisaties en workshops die werken rond gezonde voeding. Zo kan je bijvoorbeeld terecht in ’t Grom, het groentemuseum, in Sint-Katelijne-Waver. Hier krijgt men een rondleiding en wordt er een antwoord gezocht op de vraag: waarom moeten we gezond eten. Men bekijkt hierbij de actieve voedingsdriehoek en spitst zich vooral toe op groenten. Tevens liep er in Technopolis een interactieve tentoonstelling ‘Over de soep en de patatten’. Hierin worden vijf thema’s besproken waardoor je bewust gemaakt wordt van je voedingspatroon en je keuze van tussendoortjes. Tegenwoordig bestaan er in de handel verschillende tussendoortjes. Je kan naast koeken, snoep en snacks ook kiezen voor een gezonder alternatief zoals fruit, groenten, magere yoghurt, pitten en zelfs groentechips.

Gezond eten en frisdrank wisselen voor een glas water is een must voor je gezondheid! Je hoeft helemaal niet het eten uit de mond te sparen. Gewoon je levenshouding een beetje aanpassen door bijvoorbeeld een gezond tussendoortje te kiezen, is al een stap in de goede richting. Natuurlijk mag je af en toe een keer zondigen, zolang het maar met mate is.

Bibliografie

· Braet, C. (2010) Kinderen met overgewicht. Amsterdam: Hogrefe uitgevers.

· De Graef, D., Van Aperen,A., Vanluchene,K. en Vervoort,K.(2008)Voedingsatelier 1. Mechelen: Plantyn.

· Hartman, E. (2006) Mens en voeding. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff bv.

· Minkowsky. (2010) Stap-voor-stap aanwijzingen: garneren met kinderen. Lisse: Rebo International

· Van Dijck, E. (2008) Naslagwerk huishoudkunde voeding. Mechelen: Wolters Plantyn.

· Van Hout, G. (2005) Kinderen met overgewicht. Amsterdam: Uitgeverij Boom.

· Van Hout, G. (2005) Kinderen met overgewicht: werkboek. Amsterdam: Uitgeverij Boom.

· Verburgh, K. (2012) De voedselzandloper, over afvallen en langer jong blijven. Amsterdam: Bert Bakker.

· Zelissen, P. (z.d.) Obesitas en overgewicht. Oorzaken, gevolgen en behandeling. Leuven: Davidsfonds.

· Belga, (11 april 2013). Coca-Cola sponsort suikercampagne van Vlaamse diëtistenvereniging. Het Laatste Nieuws, p 4.

· Caeyers, N. (11 januari 2013). Obesitas is een ziekte, behandelen is een must. Gazet van Antwerpen, p.20

· De Vos, I. (10 januari 2013). Waarom diëten volgens Nederlandse bioloog zinloos is: we zijn geprogrammeerd om veel en vet te eten. De Morgen, p. 16.

· Herremans, T. (8 en 9 september 2012). Een driehoek of een zandloper?. De Standaard, p.15.

· Kerstens, D. (29 en 30 september 2012). Antwerpse arts schrijft gezondheidsboek: we weten niet meer wat gezond is. Gazet van Antwerpen, p. 10 -11.

· KSZN (7,8 en 9 april 2012) De voedselzandloper. Gazet van Antwerpen, p.20.

· Maf, (februari 2013). Kinderen eten ongezond. Visie, p.8

· Van Beurden, K. (22 november 2012). Facebookgroep voor mensen met obesitas. Gazet van Antwerpen, p.12.

· Van Huffel, E. (21 juni 2012) Nieuwe studie: groenten en fruit zitten vol chemische restjes – appel niet zo gezond als je denkt. Het Nieuwsblad, p. 16.

· Vanderstraeten, S. (18 en 19 augustus 2012). Huisartsen zwaar in de clinch met auteur van bestseller – voedingsexperts bijten tanden stuk op dieetboek. Gazet van Antwerpen, p.13.

· Vanwoensel, S. (12 september 2012). De voedselzandloper in opspraak. Gazet van Antwerpen, p.5.

· Vets, T. (8 januari 2013). Een dieet doet vermageren, maar helpt niet op termijn. Gazet Van Antwerpen, p. 26.

· Bertels, D. (2013 januari/februari). Gezonde soepen en tussendoortjes. Santézine, p3.

· De Geeter, H. (2010). Het abc van lijnvriendelijke voeding. Nutriton Information Center, p1-23.

· De Geeter, H. (2011). Gezond eten en lekker puberen. Nutriton Information Center, p.1-5.

· De Geeter, H. (2011). Gezond eten om goed te groeien. Nutriton Information Center, p. 1-4.

· De Wachter, F. (2012). Groenten 4kids – interessante weetjes en handige tips. VLAM, p1-8.

· Genetello, M. (z.d.). Dikke kinderen: de gram der kilo’s. Onafhankelijke ziekenfondsen, 2p.

· Guillaume, L. (december 2012). Hoe gezond is jouw broodbeleg – 10 hartige soorten getest. GoedGevoel, p. 124-128.

· Informatie ’t Grom. Het Groentemuseum.

· Jacquemyn, E. (2012). Leerkrachtenmap padvinder: over de soep en de patatten. Technopolis, 19p.

· Jacquemyn, E. (2012). Padvinder: over de soep en de patatten. Technopolis, 16p.

· Meaghan S. (2013 maart/mei). Meer groenten tijdens maaltijden met het hele gezin. Food in action, (18), p.17.

· (maart 2011).Voeding: evenwichtig eetplezier. Christelijke Mutualiteit, 16p.

· (september 2012). Een andere kijk op hamburgerrestaurants. Quick magazine, p. 1-12.

· (januari 2011).Lekker en gezond eten met kinderen. Christelijke Mutualiteit

· Overgewicht bij kinderen. Christelijke Mutualiteit, 20p.

· Van der Borght, K. (2013). Toerisme Sint-Katelijne-Waver: uitstappen voor groepen in het hart van de Groentesteek. Toerisme Sint-Katelijne-Waver, p.4.

· Vanden Heede, S., Eyckerman, M. (2013). Prinses Mandarijntje. Het Nieuwsblad magazine, p.1-10.

· Water! Drink-water. Christelijke Mutualiteit, 6p.

· Zeepreventorium – samen gezond opgroeien. Zeepreventorium vzw

· All day long, (z.d.). Geraadpleegd op 30 maart 2013, http://www.alldaylong.be/

· Bekkers, M. (2012). Kinderen met overgewicht zijn minder gezond. Geraadpleegd op 30 september 2012, http://belgie.gezondheidsnet.nl/alles-over-afvallen/nieuws/8024/kindere…

· Belga, (11 april 2013). Coca-Cola sponsort suikercampagne van Vlaamse diëtistenvereniging. Geraadpleegd op 11 april 2013, http://www.hln.be/hln/nl/39/Lekker-Eten/article/detail/1612424/2013/04/…

· Belga, (26 april 2012). 1 op 5 Belgische kinderen kampt met overgewicht. Geraadpleegd op 12 november 2012, http://www.gva.be/nieuws/wetenschap/aid1161557/1-op-5-belgische-kindere…

· Christelijke Mutualiteit, (z.d.). Geraadpleegd op verschillende data, http://www.cm.be

· Ekoland, (z.d.). Diksap. Geraadpleegd op 10 april 2013, http://www.ekoland.eu/assortiment/sappen/diksap

· Fransen, G. (2006). Kinderdrankjes bevatten te veel suiker. Geraadpleegd op 10 april 2013, http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=GT5NCCP8

· Guggenbühl, N. (2 januari 2013). Sociale netwerken: de impact van vriendschap op het eetgedrag. Geraadpleegd op 5 januari 2013, http://foodinaction.com/nl/sociale-netwerken-de-impact-van-vriendschap-…

· Klasse, (2011). Een op vijf Vlaamse kinderen te dik. Geraadpleegd op 12 november 2012, http://www.klasse.be/ouders/24058/een-op-vijf-vlaamse-kinderen-te-dik

· Loa, (11 september 2012). De Voedselzandloper niet alleen slecht, maar ook gevaarlijk boek. Geraadpleegd op 30 september 2012, http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20120911_035

· Marcel Cars, (z.d.). Geraadpleegd op verschillende data, http://www.marcelcars.be

· Mens en gezondheid, (11 oktober 2010). Tips voor gezonde en lekkere tussendoortjes voor kinderen. Geraadpleegd op 10 april 2013, http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/kinderen/61854-tips-voor-gezonde-en…

· Nesibe, (2008). 10 alternatieven voor frisdranken. Geraadpleegd op 11 april 2013, http://eten-en-drinken.infonu.nl/dranken-overig/22396-10-alternatieven-…

· Neven, L. (2 oktober 2012). Actieve voedingsdriehoek nog altijd actueel. Geraadpleegd op 8 oktober 2012, http://www.schooldirect.be/nieuws/secundair-onderwijs/actieve-voedingsd…

· Onderwijs Vlaanderen, (31 januari 2013). Eindtermen lichamelijke opvoeding. Geraadpleegd op 9 april 2013, http://www.ond.vlaanderen.be/curriculum/basisonderwijs/lager-onderwijs/…

· Onderwijs Vlaanderen, (31 januari 2013). Eindtermen Nederlands. Geraadpleegd op 9 april 2013, http://www.ond.vlaanderen.be/curriculum/basisonderwijs/lager-onderwijs/…

· Onderwijs Vlaanderen, (31 januari 2013). Eindtermen sociale vaardigheden. Geraadpleegd op 9 april 2013, http://www.ond.vlaanderen.be/curriculum/basisonderwijs/lager-onderwijs/…

· Onderwijs Vlaanderen, (31 januari 2013). Eindtermen wereldoriëntatie. Geraadpleegd op 9 april 2013, http://www.ond.vlaanderen.be/curriculum/basisonderwijs/lager-onderwijs/…

· Pannenkoekenbistro Midzeelhoeve, (z.d.). Geraadpleegd op 8 april 2013, http://www.midzeelhoeve.be/

· Renger, C. (2009). Tussendoortjes: wat is nu wel en wat is nu niet gezond? Geraadpleegd op 10 april 2013, http://www.kiind.nl/articles/63/

· Technopolis, (z.d.). Geraadpleegd op verschillende data, http://www.technopolis.be

· Technopolis, (z.d.). Over de soep en de patatten. Geraadpleegd op verschillende data, http://www.overdesoependepatatten.be

· ’t Grom, (z.d.). Geraadpleegd op verschillende data, http://www.tgrom.be

· Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie vzw (z.d.). Geraadpleegd op verschillende data, http://www.vigez.be

· Vrt, (11 april 2013). Suiker promoten is ronduit belachelijk. Geraadpleegd op 11 april 2013, http://www.hln.be/hln/nl/14/You/article/detail/1612810/2013/04/11/Suike…

· Wkb, (13 september 2012). Kris Verburgh over ‘zijn’ debat. Geraadpleegd op 10 oktober 2012, http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20120912_00293…

· (8 maart 2011).Tien praktische eettips voor ouders . Geraadpleegd op 5 november 2012, http://www.gezondheid.be/index.cfm?art_id=3877&fuseaction=art

· (29 november 2012). BMI-Index – Ben ik te dit of te dun?. Geraadpleegd op 16 november 2012, http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=3323

· (8 juni 2012). 21% van de Belgische kinderen is te dik. Geraadpleegd op 12 november 2012, http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=11525

· (12 september 2012). Voedselzandloper op de korrel. Geraadpleegd op 30 september 2012,http://www.demorgen.be/dm/nl/2461/Opinie/article/detail/1499569/2012/09…; Voedselzandloper-op-de-korrel.dhtml

· (z.d.). Verpakkingsafval van tien-uurtjes. Geraadpleegd op 30 oktober 2012, http://nl.observ.be/article/4170-x.html

· (z.d.). Ontbijt overslaan. Geraadpleegd op 10 april 2013, http://www.eengezondemaaltijd.com/Ontbijt-overslaan.html

· Documentaire: Eén, Koppen,(6 september 2012).Ongezond diëten of gezond eten?

· Karen Van Roey: diëtiste (persoonlijk gesprek op 8 oktober 2012)

· Lagere school De Regenboog, Kapelstraat 22, 2440 Geel (enquête afnemen en meewerkende school van uitvoering)

· Lagere school Klavertje, Schoolstraat 3, 2491 Balen (enquête afnemen)

· Lagere school Kompas, Diestseweg 34F, 2440 Geel (enquête afnemen)

· Lezing: Kris Verburgh – ‘De voedselzandloper’ (gevolgd op 9 januari 2013)

· Onderwijs Vlaanderen, leerplannen en eindtermen lager onderwijs

· Pannenkoekenbistro Midzeelhoeve, Midzelen 27, 2860 Sint-Katelijne-Waver

· Technopolis, Technologielaan 1, 2800 Mechelen

· ’t Grom, Midzelen 25a, 2860 Sint-Katelijne-Waver