Ongewenst, Intrusief Gedrag bij Homoseksuele versus Heteroseksuele Ex-Partners
Ongewenst, Intrusief Gedrag bij Homoseksuele versus Heteroseksuele Ex-Partners
Stalken holebi’s hun ex-partners vaker dan hetero’s?Every breath you takeEvery move you makeEvery bond you breakEvery step you takeI'll be watching you(The Police)
“Hoe romantisch”, zou je kunnen zeggen... Of is dit het begin van een ware nachtmerrie? Gestalkt worden is niet meer louter een last voor celebrities of koningshuizen, meer dan 10% van de bevolking wordt tijdens hun leven ooit ongewenst lastig gevallen en in 3/4e van de gevallen gebeurt dit door een ex-partner. Verscheidene studies tonen aan dat dit ongewenst, intrusieve gedrag ernstige gevolgen kan hebben voor het welbevinden van de slachtoffers. Ze ervaren meer depressieve klachten, posttraumatische stress, angst voor hun veiligheid, belanden in isolatie enzovoort. Mensen voelen zich over het algemeen kwetsbaarder en het vertrouwen in anderen wordt aangetast. Onderzoek over dit onderwerp is dus zeker aan de orde.
In deze scriptie werd ongewenst gedrag na een relatiebreuk specifiek onderzocht bij hetero’s versus holebi’s. Aan de hand van vragenlijsten werd in beide groepen het voorkomen, de ernst en de soort ongewenste gedragingen vergeleken. Daarbovenop keken we naar enkele risicofactoren, die dergelijk gedrag kunnen voorspellen. Wie de relatie beëindigde, hoe iemand gehecht is, of de persoon veel rumineert (overmatig piekert) over de voorbije relatie en hoe empathisch iemand is zijn factoren die de kans vergroten dat iemand ongewenst gedrag stelt.
Aangezien stalking en ongewenst gedrag steeds frequenter voorkomen in de huidige maatschappij wordt er logischerwijs vaker onderzoek naar gevoerd. Allereerst valt te zeggen dat het merendeel van ongewenst gedrag voorkomt na een relatiebreuk, vandaar dat deze scriptie het gedrag louter bij ex-partners bestudeert. Daarnaast focussen de meeste studies op de algemene bevolking en wordt de holebigemeenschap vaak slechts vaag vermeld of zelfs volledig over het hoofd gezien. Dit onderzoek is wereldwijd één van de weinige waarin holebi’s en hetero’s vergeleken worden op vlak van voorkomen en ernst van ongewenst gedrag. Na online vragenlijsten te analyseren van bijna 800 personen in Vlaanderen, waarvan ongeveer een derde holebi, bleek dat er geen significante verschillen te merken waren. Toch werden enkele kleine discrepanties opgemerkt tussen beide groepen op vlak van de meest gestelde gedragingen. Zo laten holebi’s vaker ongewenste boodschappen achter bij de ex-partner en dringen ze zich vaker op bij vrienden, familie of collega’s van de ex-partner. Ongewenste gedragingen die in beide groepen het meest voorkomen zijn het overdreven uiten van liefde, het controleren van de ex-partner en/of diens gedrag en het achterlaten van ongewenste liefdesboodschappen.
Om dieper in te gaan op onderwerp werden in dit onderzoek ook de risicofactoren van ongewenst gedrag onderzocht. Op basis van voorgaand onderzoek blijkt dat personen die de relatie niet zelf beëindigden (de ‘gedumpten’ als het ware), meer angstig gehecht (verlatingsangst) zijn, vaker piekeren over de voorbije relatie en meer empathisch zijn (specifiek: meer beïnvloed worden door de emotionele staat van hun naasten) meer geneigd om hun ex-partner lastig te vallen na de relatiebreuk. Wederom is hierover reeds veel onderzoek gebeurd bij heteroseksuele exen, maar nog zo goed als geen bij holebi’s. Het tweede deel van deze studie bevestigt het effect van deze risicofactoren, zowel bij heteroseksuele deelnemers als bij holebi’s. Daarbovenop werden enkele verbanden opgemerkt die in vroegere studies niet te vinden waren. Zo blijken vermijdend gehecht zijn en betere sociale vaardigheden beschermende factoren, die kunnen helpen bij het stellen van minder ongewenst gedrag.
Tenslotte werd gekeken of het effect van deze risicofactoren op het voorkomen van ongewenst gedrag beïnvloed wordt door iemands geaardheid. Wederom was de te herkennen tendens dat er geen al te grote verschillen te vinden zijn tussen hetero- en holebi-seksuele ex-partners, maar toch zijn er enkele interessante uitzonderingen op te merken. Zo stellen meer empathische holebi’s meer ongewenst gedrag dan empathische hetero’s, terwijl hetero’s die vaker piekeren over de relatie dan weer meer ongewenst gedrag stellen dan piekerende holebi’s.
Hoewel het summum van deze resultaten op het eerste zicht misschien een anticlimax lijkt is het interessant om te zien dat de holebi- en heterogemeenschap niet zo sterk verschillen als vaak verondersteld wordt. Daarbovenop toont deze studie aan dat er toch bepaalde verschillen te merken zijn in de specifieke ongewenste gedragingen en zeker op vlak van de risicofactoren. Voornamelijk deze risicofactoren kunnen heel belangrijk zijn om ongewenst gedrag te voorkomen in de toekomst. Mogelijkheden voor uitgebreider onderzoek over dit onderwerp zijn eindeloos. Als dit artikel reeds je interesse kon prikkelen is de scriptie zeker een aanrader, aangezien het onderzoek uitgebreid besproken wordt, verscheidene verklaringen voor de bekomen resultaten aangereikt worden en talrijke ideeën voor toekomstig onderzoek geopperd worden.
Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E. , & Wall, S. (1978). Patterns of attachment, a psychological study of the strange situation. Hillsdale: NJ Erlbaum.
Amato, P. R., & Previti, D. (2003). People’s reasons for divorcing: Gender, social class, the life course, and adjustment. Journal of Family Issues, 24, 602-626.
Asada, K. J., Lee, E., Levine, T. R., & Ferrara, M.H. (2004). Narcissism and empathy as predictors of obsessive relational intrusion. Communication Research Reports, 21, 379-390.
Balsam, K. F., & Szymanski, D. M. (2005). Relationship quality and domestic violence in women's same-sex relationships: The role of minority stress. Psychology of Women Quarterly, 9, 258-269.
Barbara, A. M., & Dion, K. L. (2000). Breaking up is hard to do, especially for strongly “preoccupied” lovers. Journal of Loss and Trauma, 5, 315-342.
Baron-Cohen, S., & Wheelwright, S., (2004). The empathy quotient: An investigation of adults with Asperger syndrome or high functioning autism, and normal sex differences. Journal of Autism and Developmental Disorders, 34, 163–175.
Bartholomew, K. & Horowitz, L. M. (1991). Attachment styles among young adults: A test of a four-category model. Journal of Personality and Social Psychology,61(2), 226-244.
Belgisch Strafwetboek (2007). Belaging (Titel VIII, Hoofdstuk IV bis). Geraadpleegd op 25 april 2012, op http://www.ejustice.just.fgov.be/wet/wethtm
Bowlby, J. (1969). Attachment and loss: Volume 1: Attachment. London: The Hogarth Press and the Institute of Psycho-Analysis.
Bowlby, J. (1980). Attachment and loss: Volume 3: Loss. New York: Basic Books.
Bowlby, J. (1988). A secure base: Parent-child attachment and healthy human development. New York: Basic books.
Bjerregaard, B. (2000). An empirical study of stalking victimization. Violence and Victims, 15, 389-406.
Brennan, K. A., Clark, C. L., & Shaver, P. R. (1998). Self-report measurement of adult attachment: An integrative overview. In J. A. Simpson & W. S. Rholes (Eds.). Attachment theory and close relationships (pp. 46-76). New York: Guilford Press. 49
Budd, T., & Mattinson, J. (2000). Stalking: Findings from the 1998 British crime survey. London: Home Office Research, Development and Statistics Directorate.
Burke, D. M. (2001). Empathy in sexually offending and nonoffending in adolescent males. Journal of Interpersonal Violence, 16, 222–233.
California Penal Code (1990). Sectie 646.9. Geraadpleegd op 22 april 2012, op http://law.onecle.com/california/penal/646.9.html
Cassidy J. & Shaver R. (2008). Handbook of attachment: theory, research, and clinical applications. The Guilford Press.
Collins, J. E., & Clark, L. F. (1989). Responsibility and rumination: The trouble with understanding the dissolution of a relationship. Social Cognition, 7(2), 152-173.
Conradi, H. J. , Gerlsma, C. , van Duijn, M. , & de Jonge, P. (2006). Internal and external validity of the experiences in close relationships questionnaire in an American and two Dutch samples. European Journal of Psychiatry, 20(4), 258-269.
Crombez, G., Eccloston, C., Van den Bussche, E., & Vandewaetere, M. (2004). Data Management Sheet. Unpublished Manuscript, Vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondsheidspsychologie, Universiteit Gent, België.
Cupach, W. R. , & Spitzberg, B. H. (2000). Obsessive relational intrusion: Incidence, perceiverd severity, and coping. Violence and Victims, 15(4), 1-16.
Cupach, W. R. & Metts, S. July 2002. The persistence of reconciliation attempts following the dissolution of romantic relationships, Halifax, Nova Scotia: Paper presented at the 11th International Conference on Personal Relationships.
Cupach, W. R., & Spitzberg, B. H. (2004). The dark side of relational pursuit: From attraction to obsession to stalking. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Cupach, W.R., Spitzberg, B.H., Bolingbroke, C.M., & Tellitocci, B.S. (2011). Persistence of attempts to reconcile a terminated romantic relationship: A partial test of relational goal pursuit theory. Communication Reports, 24, 1–17.
Davis, M.H. (1980). A multidimensional approach to individual differences in empathy. SAS Catalog of Selected Documents in Psychology, 10, 85.
Davis, K. E., Ace, A. , & Andra, M. (2000). Stalking perpetrators and psychological maltreatment of partners: Anger-jealousy, attachment insecurity, need for control, and break-up context. Violence and Victims, 15(4), 407-425. 50
Davis, D., Shaver, P. R., Vernon, M. L. (2003). Physical, emotional, and behavioural reactions to breaking up: The roles of gender, age, emotional involvement, and attachment style. Personality and Social Psychology Bulletin, 29, 871-884.
De Corte, K., Uzieblo, K., Buysse, A., & Crombez, G. (2006). Authorized Dutch translation of the empathy quotient.
Del Ben K., Fremouw W. (2002) Stalking: developing an empirical typology to classify stalkers. J Forensic Sci, 47, 152–158.
Dennison, S. M., & Thomson, D. M. (2002). Identifying stalking: The relevance of intent in commonsense reasoning. Law and Human Behavior, 26, 543-561.
Dennison, S. M., & Stewart, A. (2006). Facing rejection: New relationships, broken relationships, shame and stalking. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 50(3), 324-337.
De Smet, O., Buysse, A., Brondeel, R. (2011). Effect of the breakup context on unwanted pursuit behavior perpetration between former partners. Journal of Forensic Sciences, 56, 934-941.
De Smet, O., Loeys, T., & Buysse, A. (2012). Post-breakup unwanted pursuit: A refined analysis of the role of romantic relationship characteristics. Journal of Family Violence, 27, 437-452
Derlega V.J., Winstead B.A., Pearson M.R., Janda L., Lewis R.J., Dutton L.B., Ferrer
R., & Greene. (2011). Unwanted pursuit in same-sex relationships: Effects of attachment styles, investment model variables, and minority stressors. Partner Abuse, 2, 300–322
Dressing, H., Kuehner, C., & Gass, P. (2005). Lifetime prevalence and impact of stalking in a European population: Epidemiological data from a middle-sized German city. British Journal of Psychiatry, 187, 168-172.
Dutton-Greene, L. B. (2004). Testing a model of unwanted pursuit and stalking. (Unpublished doctoral dissertation). University of Rhode Island, US.
Dutton, L. B., & Winstead, B. A. (2006). Predicting unwanted pursuit: Attachment, relationship satisfaction, relationship alternatives, and break-up distress. Journal of Social and Personal Relationships, 23, 565-586.
Dye, M. L., & Davis, K. E. (2003) Stalking and psychological abuse: Common factors and relationship-specific characteristics. Violence and Victims, 18, 163-180.
Eysenck, H. J. , & Eysenck, S. B. G. (1975). Manual of the Eysenck Personality Questionnaire. London: Hodder & Stoughton. 51
Feeney, J. A., & Collins, N. L. (2001). Predictors of caregiving in adult intimate relationships: An attachment theoretical perspective. Journal of Personality and Social Psychology, 80(6), 972-994.
Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (third edition). California: Sage.
Frazier, P. A., Tix, A. P., & Barron, K. E. (2004). Testing moderator and mediator effects in counseling psychology research. Journal of Counseling Psychology, 51, 115–134.
Gery, I., Miljkovitch, R., Berthoz, S., & Soussignan, R. (2009). Empathy and recognition of facial expressions of emotion in sex offenders, non-sex offenders and normal controls. Psychiatry Research, 165, 252-262.
Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52(3), 511-524.
Hill, C. T, Rubin, Z., & Peplau, L. A. (1976). Break-ups before marriage: The end of 103 affairs. Journal of Social Issues, 32, 147-168.
Hoffman ML. 1998. Varieties of empathy- based guilt. In Guilt and Children, ed. J Bybee, 4:91–112. New York: Academic
Johnson, M.C., & Kercher, G.A. (2009). Identifying predictors of negative psychological reactions to stalking victimization. Journal of Interpersonal Violence, 24, 866-882.
Jolliffe, D., & Farrington, D. P. (2004). Empathy and offending: A systematic review and meta-analysis. Aggression and Violent Behavior, 9, 441-476.
Kalisch, B.J. (1973) What is empathy? American Journal of Nursing 73, 1548–1552.
Kam, J. A., & Spitzberg, B. H. (2005, Februari). A test of relational goal pursuit theory of unwanted relationship pursuit. Paper voorgesteld op het Interpersonal Communication Division of Western States Communication Association Conference, San Francisco, CA. British Journal of Clinical Psychology, 42, 145-156.
Kamphuis, J. H., Emmelkamp, P. M. G., & Vries, V. de (2004). Informant personality descriptions of postintimate stalkers using the five factor profile. Journal of Personality Assessment, 82, 169-178.
Langhinrichsen-Rohling, J., Palarea, R. E., Cohen, J., & Rohling, M. L. (2000). Breaking up is hard to do: Unwanted pursuit behavior following the dissolution of a romantic relationship. Violence and Victims, 15, 73–90. 52
Lewis, S. F., Fremouw, W. J., Del Ben, K., & Farr, C. (2001). An investigation of the psychological characteristics of stalkers: Empathy, problem-solving, attachment and borderline personality features. Journal of Forensic Sciences, 46, 80-84.
Main, M., Kaplan, N., & Cassidy, J. (1985). Security in infancy, childhood and adulthood: A move to the level of representation. In: Bretherton and Waters, Growing points in attachment theory and research (pp. 66-106). Monographs of the society for research in child development, 50 (1-2, serial no. 209).
Main, M., & Solomon, J. (1986). Discovery of an insecure disorganized/disoriented attachment pattern. In M. Yogman & T. B. Brazelton (Eds.), Discovery of an insecure disorganized/disoriented attachment pattern. Norwood, NJ: Ablex pub.
Martin, L.L, Tesser A. (1996). Some ruminative thoughts. R.S. Wyer Jr. (Ed.), ruminative thoughts, Advances in Social Cognition, 1-47
Mullen, P. E., Pathé, M., & Purcell, R. (2001). Stalking: New constructions of human behaviour. Australian and New Zealand of Psychiatry, 35, 9-16.
Nolen-Hoeksema, S., Wisco, B. E. , & Lyubomirsky, S. (2008). Rethinking rumination. Association for Psychological Science, 3(5), 400-424.
Palarea, R. W., Zona, M. A., Lane, J. C., & Langhinrichsen-Rohling, J. (1999). The dangerous nature of intimate relationship stalking: Threats, violence, and associated risk factors. Behavioral Sciences and the Law, 17, 269-283.
Pathé, M., & Mullen P. E. (1997). The impact of stalkers on their victims. British Journal of Psychiatry, 170, 12-17.
Pathé, M.T., Mullen, P.E., & Purcell, R. (2000). Same-gender stalking. Journal of the American Acadamy of Psychiatry and the Law, 28, 191-197.
Patton, C. L., Nobles, M. R., & Fox, K. A. (2010). Look who‟s stalking: Obsessive pursuit and attachment theory. Journal of Criminal Justice, 38, 282–290.
Perilloux, C., & Buss, D. M. (2008). Breaking up romantic relationships: Costs experienced and coping strategies deployed. Evolutionary Psychology, 6(1),164-181.
Purcell, R., Pathé, M., & Mullen, P. E. (2001). A study of women who stalk. American Journal of Psychiatry, 158, 2056–2060.
Rosenfeld, B. (2003). Recidivism in stalking and obsessional harassment. Law and Human Behavior, 27, 251−265.
Renzetti, C. M. (1988). Violence in lesbian relationships: A preliminary analysis of causal factors. Journal of Interpersonal Violence, 3, 381–399. 53
Ridge, S.R., & Feeney, J.A. (1998). Relationship history and relationship attitudes in gay males and lesbians: Attachment style and gender differences. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 32, 848-859.
Riggle, E. D. B., Whitman, J. S., Olson, A., Rostosky, S. S., & Strong, S. (2008). The positive aspects of being a lesbian or gay man. Professional Psychology: Research and Practice, 39, 210-217.
Saffrey, C., & Ehrenberg, M. F. (2007). When thinking hurts: Attachment, rumination and post-relationship adjustment. Personal Relationships, 14(3), 351-368.
Salais, D., and Fischer, R. B. (1995). Sexual preference and altruism. Journal of Homosexuality, 28, 185–196.
Sanderman, R., Arrindell, W. A., Ranchor, A. V., Eysenck, H. J., & Eysenck, S. B. G. (1995). Het meten van persoonlijkheidskenmerken met de Eysenck Personality Questionnaire (EPQ): Een handleiding. Groningen : Noordelijk Centrum voor Gezondheidsvraagstukken, Rijksuniversiteit Groningen.
Sanna, L. J., Stocker, S. L., & Clarke, J. A. (2003). Rumination, imagination, and personality: Specters of the past and future in the present. In E. C. Chang and L.
J. Sanna (Eds.), Virtue, vice, and personality (pp. 105-124). Washington, DC: American Psychological Association.
Sbarra, D. A. (2006). Predicting the onset of emotional recovery following nonmarital relationship dissolution: Survival analyses of sadness and anger. Personality and Social Psychology Bulletin, 32(3), 298-312.
Sergeant, M. J. T., Dickins, T. E., Davies, M. N. O., & Griffiths, M. D. (2006). Aggression, empathy and sexual orientation in males. Personality and Individual Differences, 40, 475–486.
Sheridan, L. , Davies, G. , & Boon, J. (2001). The course and nature of stalking: A victim perspective. The Howard Journal, 40(3), 215-234.
Spitzberg, B. H., & Cupach, W. R. (1997b). Relational pursuit: Pursuer Short Form. Unpublished measure.
Spitzberg, B. H., & Cupach, W. R. (2007). The state of the art of stalking: Taking stock of the emerging literature. Agression and Violent Behavior, 12, 64-86.
Sprecher, S. (1994). Two sides to the break-up of romantic relationships. Personal Relationships, I, 199-222. 54
Stieger, S., Burger, C., & Schild, A. (2008). Lifetime prevalence and impact of stalking: Epidemiological data from Eastern Austria. European Journal of Psychiatry, 22, 235-241.
Strand, S., & McEwan, T. E. (2011). Same-gender stalking in Sweden and Australia. Behavioral Sciences and the Law, 29, 202–219
Wellman, H. (1990). Children’s theories of mind. Bradford: MIT Press.
Wigman, S. A., Graham-Kevan, N., & Archer, J. (2008). Investigating sub-groups of harassers: The roles of attachment, dependency, jealousy and aggression. Journal of Family Violence, 23, 557-568.
Wisternoff, M. (2008). Unwanted Pursuit and Stalking Following Intimate Relationship Dissolution. Ongepubliceerde master thesis, University of Canterbury, Christchurch, New Zealand.