Is offshore windenergie nog te financiering in huidige economische situatie?
Dit onderzoek handelt over twee ogenschijnlijk niet gerelateerde vragen die de wereld dezer dagen bezig houdt. “Hoe kunnen we aan de steeds stijgende energievraag voldoen?” en “welke gevolgen heeft de financiële crisis op de huidige kredietverlening?”. Kredietvoorwaarden verscherpten en de vrees voor een terugval van kredieten is groot. Innovatieve maar investeringsintensieve groene energieprojecten maken sterk gebruik van kredietverlening. De vraag is dan ook of de verstrengde kredietverlening zijn gevolgen heeft op offshore windenergie, een energiebron die zeer belangrijk is voor Europa. Het antwoord is dubbelzinnig. Offshore windenergie kan nog steeds financiering krijgen, zelfs aan voordelige tarieven, door gebruik te maken van projectfinanciering. Maar er wordt meer verwacht van de projecten zelf, aangezien de kredietverlener de enorme risico’s weggewerkt wilt zien.
Offshore wind zal een belangrijke rol spelen in de energiemix van de toekomst van zowel Europa, Noord-Amerika en Azië omwille van verschillende ecologische maar ook economische redenen. Een lage life cycle CO2-uitstoot draagt bij tot een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Offshore wind is onuitputtelijk als energiebron. Het brengt geen geluidsoverlast met zich mee en de visuele impact is beperkt, waardoor het de publieke opinie mee heeft. De constructie van windparken gebeurt snel en met geringe uitstoot van CO2. Ook creëert de windsector honderdduizenden nieuwe banen en stimuleert het hoogtechnologische ontwikkelingen. Daarnaast is offshore wind een inheemse energiebron van veel van de grootste energieverbruikers. Grote economieën hebben zich van nature aan kustlijnen ontwikkeld omwille van de bereikbaarheid. Hier is offshore wind ook vaak de grootste inheemse energiebron, wat de energiezekerheid waarborgt. Een onderwerp dat bij beleidsmakers hoog op de agenda staat.
Dit alles zorgt ervoor dat offshore wind volgens veel Noord- en West-Europese kuststaten wel eens dé energievorm van de toekomst kan zijn. De sterke groei die beleidsmakers voorzien voor offshore wind wordt evenwel gehinderd door twee belangrijke aspecten: financiering en kost. Dit onderzoek focust zich voornamelijk op het eerste en geeft aanbevelingen op het tweede aspect. Offshore windprojecten zijn zeer kapitaalintensief. 75% van de kosten worden opgelopen in de constructiefase, terwijl inkomsten pas volgen in de operationele fase (zie bijlage figuur 1). De trend is nu dat parken groter worden, verder in zee gaan en op grotere dieptes worden geplaatst. Huidige kostprijs kan geraamd worden op 2 tot 5 miljoen euro per MW. Voor een park van 500MW komt dit dus op 1 tot 2.5 miljard euro, een serieuze financieringskloof. Offshore windprojecten hebben dus nood aan verschillende vormen van financiering van verschillende partijen. Historisch werden de meeste projecten gefinancierd en uitgevoerd door grote nutsbedrijven of bedrijven uit de gas- en oliesector door middel van balansfinanciering. Een andere mogelijkheid is gebruik te maken van projectfinanciering. Hierbij vormt het offshore windpark een bedrijf op zichzelf waar de ontwikkelaar aandeelhouder van is. Leningen worden afgesloten in name van het project en risico’s worden enkel gedekt door activa van het project (zie bijlage figuur 2). De grootte van de nodige investeringen maakt dat overheidssteun en balansfinanciering niet meer volstaan. Projectfinanciering zal dan ook een belangrijkere rol spelen.
Om meer succes te verzekeren in het afronden van de financiering van 100 euro tot 1 miljard euro is het belangrijk dat de aanvrager voorbereid is. Binnen kredietverlening draait veel rond de eerste indruk. Door middel van interviews keek dit onderzoek dan ook door de ogen van de financiële instelling naar het project. In het licht van de huidige economische omstandigheden en de komende regulatorische veranderingen, is het voor de financiële instelling nog belangrijker geworden om de diverse risico’s van offshore wind investeringen grondig te beheren. Veel van de risico’s waar offshore wind mee te maken bevinden zich op nieuw terrein. Uit interviews kwamen deze risico’s naar boven: technologisch, constructie-, operationeel, structureel en politiek risico. Technologisch risico vanwege de jeugdigheid van de technologische toepassing. Constructie – en operationeel risico ook vanwege de jeugdigheid, gecombineerd met de moeilijkere omstandigheden op zee voor o.a. transport. Structureel risico omdat er zeer veel risico schuilt in het samenwerken met veel verschillende partners op contractbasis. Deze vorm van verbintenis is niet zo sterk als wanneer er bijvoorbeeld joint ventures zouden gevormd worden. En tenslotte politiek risico vanwege de sterke afhankelijkheid van offshore wind aan overheidssteun en wetgeving.
Op basis van een framework kan een analyse gemaakt worden van deze risico’s en kunnen deze vervolgens op de best mogelijk manier beheerd worden. Dit framework is zowel geschikt voor de financiële instelling om een deal te structureren als voor de ontwikkelaar om financiering te bemachtigen, zowel binnen projectfinanciering als binnen balansfinanciering (zie bijlage figuur 3). Stap I houdt het transfereren van het risico naar de meest geschikte partij in. Dit betekent weg van de ontwikkelaar, naar een leverancier, kredietverzekeraar, maritiem specialist, enzovoort. Stap II is het grondig analyseren van alle informatie en gegevens die de aanvrager voorziet. Deze due diligence-onderzoeken brengen meer duidelijkheid in de omvang van de risico’s. Stap I en II worden herhaald tot alle grote risico’s weggewerkt zijn. Hoe beter voorbereid de ontwikkelaar is, hoe minder herhalingen nodig zijn. Stap III kwantificeert de overblijvende risico’s en voorziet in middelen om, indien het risico zich manifesteert, het gat te kunnen dichten. Tenslotte test stap IV hoe het uiteindelijke financieringplan zich gedraagt in worstcase scenario’s. Het gebruik van een dergelijk framework zou voor meer begrip binnen en buiten de sector zorgen waardoor de financiering sneller en aan betere voorwaarden mogelijk is.
Op 17 september 2013 werd in Oostende het offshore windpark C-Power officieel ingehuldigd. Het grootste en kostelijkste windpark in België tot op heden. De eerste fase werd gefinancierd in volle financiële crisis, de tweede fase in volle Europese schuldencrisis. Ondanks moeilijke financieringsomstandigheden werd 900 miljoen euro van de 1.3 miljard euro geleend door financiële instellingen. Dit alles werd mogelijk gemaakt door adequate garanties en risicobeheer van de ontwikkelaar en de financiële partners. Of hoe financiële creativiteit de financiering van offshore windprojecten mogelijk kan maken.
4Coffshore. (2013). Offshore wind farms in Belgium. Opgeroepen op februari 22, 2013, van 4Coffshore: http://www.4coffshore.com/windfarms/windfarms.aspx?windfarmid=BE09
Adodoyin, A., Akai, M., Bruckner, T., Clarke, L., Fischedick, M., Krey, V., et al. (2011). Mititgation Potential and Cost. In IPCC Special Report on Renewable Energy Sources and Climate Change Mitigation. Cambridge, United Kingdom and New York, USA: Cambridge University Press.
Adriaen, D. (2013, april 13). Electrabel laat gezinnen investeren in windmolens. De Tijd , p. 1.
Agnolucci, P. (2007). The effect of financial constraints, technological progress and long-term contracts on tradable green certificates. Energy policy (35), 3347-3359.
Beaumont, T. (2012, december 17). Project finance bij BNP Paribas Fortis. (E. Volckeryck, Interviewer)
Belwind NV. (2009). Belwind opent grootste hernieuwbare-elektriciteitscentrale in België - Persdosier. Opgeroepen op Februari 25, 2013, van Belwind: http://belwind.eu/files/604739_belwind%20persdossier_NL.pdf
Bergvelt, J., & Zuiderwijk, B. (2013, februari). Projectfinanciering en bankability in de offshore windsector. Windnieuws , 6-8.
Blanco, M. I. (2009). The economics of wind energy. Renwable and sustainable energy reviews (13), 1372-1382.
Blanco, R. T., Fifita, S., Jaccard, M., Kammen, D., Langniss, O., Lucas, H., et al. (2011). Policy, Financing and Implementation. In IPCC Special Report on Renewable Energy Sources and Climate Change Mititgation. Cambridge, United Kingdom and New York, USA: Cambridge University Press.
BNEF & UNEP. (2012). Global trends in renewable energy investment.
BNEF, SEFI & UNEP. (2010). Global trends in sustainable energy investment 2010.
Bollinger, M., Harper, J. P., & Karcher, M. D. (2007). Wind Project Financing Structures: A Review & Comparative Analysis. United States: Ernes Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory.
Bossuyt, M. (2013, mei 14). Prijszetting in België. (E. Volckeryck, Interviewer)
Bouille, A., & Krachenko, A. (2012). Financing offshore. Opgeroepen op november 11, 2012, van Website van Ernst & Young Global: http://www.ey.com/GL/en/Industries/Power---Utilities/RECAI---Financing-…
BWEA. (2004). Prospects for offshore wind energy. BWEA.
Colruyt Group. (2012). Colruyt Group and its vision on renewable energy: Wim Biesemans - CFO Colruyt. Opgeroepen op februari 22, 2013, van Nortwindenergy: http://www.northwindenergy.eu/uploads/WIMpresentatie_Colruytgroup_North…
C-Power. (2010a, november 25). Presentation to the press: financial close. België.
C-Power. (2010b, augustus 13). Press release. Oostende.
C-power. (2010c, november 25). Press release. Antwerpen, België.
Criekemans, D. (2012, november 14). Geopolitiek van de energie en Europa. Gent.
De Sutter, S. (2013, mei 9). Rol van de transmissienetbeheerder, Elia. (E. Volckeryck, Interviewer)
Derudder, B. (2012, oktober 9). Project Finance: KBC team. (E. Volckeryck, Interviewer)
Deutsche Bank Climate Change Advisors. (2009). Global climate change policy tracker: an investor's assessment.
Deutsche Bank Climate Change Advisors. (2011a). Investing in climate change 2011.
Deutsche Bank Climate Change Advisors. (2012). Investing in climate change 2012.
Deutsche Bank Climate Change Advisors. (2011b). UK offshore wind: opportunity, costs & financing.
Dinica, V. (2006). Support systems for the diffusion of renewable energy technologies - an investor perspective. Energy Policy (34), 461-480.
Donaldson, J. (2009). Project financing of offshore wind projects. EWEC. Marseille.
Dunlop, J. (2009). Offshore wind project finance. EWEC. Marseille.
Dunlop, J. (2006). Wind power project returns - what should equity investors expect. Journal of structured finance (12), 81-89.
E.ON Climate & Renewables GmbH. (2012, september). E.ON Offshore Wind Energy Factbook.
Ernst & Young. (2009). Cost of Financial Support for Offshore Wind. London, United Kingdom: Departement of Energy and Climate Change.
Esty, B. C. (2003). The economic motivations for using project finance. Boston: Harvard Business Publications.
Esty, B. C. (2004). Why study large projects? An introduction to research on project finance. European Financial Management , 10 (2), 213-224.
European Climate Foundation. (2011, november). Power perspecitves 2030 - On the road to a decarbonised power sector. Opgeroepen op januari 21, 2013, van Roadmap 2050: http://www.roadmap2050.eu/attachments/files/PowerPerspectives2030_FullR…
European Climate Foundation. (2010, april). Practical guide to a prosperous, low-carbon Europe - volume 1: technical analysis. Opgeroepen op januari 21, 2012, van Roadmap 2050: http://www.roadmap2050.eu/attachments/files/Volume1_fullreport_PressPac…
European Commision. (2009). Directive 2009/28/EC. Official journal of the European Union , 16-62.
European Commission. (2011a). EEPR offshore wind projects.
European Commission. (2010a). Energy 2020.
European Commission. (2010b). Energy trends to 2030-2009 update.
European Commission. (2011b). Overview of main existing EU activities relevant to offshore wind energy.
European Investment Bank. (2011). Supporting sustainable, competitive and secure energy in Europe. Luxembourg: EIB Graphic Team.
European Wind Energy Association. (2009a). Oceans of opportunity - harnessing Europe's largest domestic energy resource.
European Wind Energy Association. (2009b). Offshore Wind Energy Factsheet. Brussel, België.
European Wind Energy Association. (2009c). The economics of wind energy.
European Wind Energy Association. (2013). The European offshore wind industry - key trends and statistics 2012.
European Wind Energy Association. (2010). Wind Energy Factsheets.
European Wind Energy Association. (2011). Wind in our Sails: the coming of Europe's offshore wind energy industry. Artoos.
Europia. (2011). White paper on fuelling EU transport.
Fabozzi, F., & Nevitt, P. K. (1995). Project Financing Sixt edition. Verenigd Koninkrijk: Staples.
Feld, T., Frye, J., Petersen, F. B., & Poore, R. Z. (2009). Due dilligence and project certification. EWEC. Marseille.
Fijnaut, G. (2012, oktober 25). Project finance bij ASNbank. (E. Volckeryck, Interviewer)
Firestond, J., Kempton, W., Levitt, A. C., Musial, W., & Smith, A. P. (2011). Pricing offshore wind power. Energy policy , 1-14.
Fritz-Morgenthal, S., Greenwoord, C., Menzel, C., Mironjuk, M., & Sonntag-O'Brien, V. (2009). The global financial crisis and its impact on renewable energy finance.
Green Giraffe Energy Bankers. (2012b). Non-recourse finance for offshore wind. ONS Stavanger Conference, (p. 16). Stavanger.
Greenpeace. (2010). Sea Wind Europe.
Groep GEMIX. (2009). Welke is de ideale energiemix voor België tegen 2020 en 2030? België.
Guillet, J. (2009a). Banking offshore wind. PFI Intelligence briefings, (pp. 29-38).
Guillet, J. (2009b). The credit crisis: the impact on wind project financing. EWEC. Marseille.
Guillet, J., & Jongste, N. (2009). Belwind's offshore wind farm project financing. PFI briefings/ The offshore wind revolution: making sense of the opportunity, (pp. 21-27).
Guillet, J., & Matthiessen, S. (2012). Project finance in offshore wind - Differences in risk approach between banks and utilities. Windtech International , pp. 34-37.
Hand, M., Hohmeyer, O., Infield, D., Jensen, P. H., Nikolaev, V., O'Malley, M., et al. (2011). Wind Energy. In IPCC Special Report on Renawble Energy Sources and Climate Change Mitigation. Cambridge, United Kingdom and New York, USA: Cambridge University Press.
Harris Interactive. (2010, oktober 13). Large Majorities in U.S. and Five largest European Countries Favor More Wind Farms and Subsidies for Bio-fuels, but Opinion is Split on Nuclear Power. Opgeroepen op januari 21, 2013, van Harris Vault: http://www.harrisinteractive.com/vault/HI_UK_CORP_ARTICLE_Renewable_Ene…
Hervé-Mignucci, M., Nelson, D., Pierpont, B., & Varadarajan, U. (2011). The impacts of policy on the financing of renewable projects: a case study analysis. Climate policy initiative.
IAEA. (2011). Energy availability factor trend. Opgeroepen op januari 22, 2013, van http://www.iaea.org/PRIS/WorldStatistics/WorldTrendinEnergyAvailability…
International Energy Agency. (2012a). CO2 Emissions from fuel combustion: highlights - 2012 edition.
International Energy Agency. (2012b). Key world energy statistics. Parijs: IEA Publications.
Kann, S. (2009). Overcoming barriers to wind project finance in Australia. Energy policy (37), 3139-3148.
Kleinman, S. (2013, Maart). Global Oil Demand Growth – The End Is Nigh. Financial Times .
Knowles, C. (2009). Sustainable energy: the contribution of the European Investement Bank. EWEC. Marseille.
Kopits, S., & Westwood, A. (2012). Offshore Wind - Market Status. Opgeroepen op november 11, 2012, van Website van Douglas - Westwood: http://ebookbrowse.com/gdoc.php?id=42681237&url=4dfa8047fed1668c85018e6…
KPMG Energy & Natural Resources. (2010). Offshore Wind in Europe - 2010 Market Report. Germany.
Loeckx, & Valcke, R. (2012, augustus 30). Inleidend interview samenwerking. (E. Volckeryck, Interviewer)
London Metal Exchange. (2013). LME Steel Billet. Opgeroepen op maart 29, 2013, van Londen Metal Exchange: http://www.lme.com/metals/steel-billet/#tab2
Lopez, D. G. (2008). Wind turbine history: a solid growht story. Deutsche bank - Global markets research.
Markard, J., & Petersen, R. (2009). The offshore trend: structural changes in the wind power sector. Energy policy (37), 3545-3556.
Menzel, M. (2009). Impact of liquidity crises - trends in renewables M&A. EWEC. Marseille.
Meyer, N. I. (2007). Learning from wind energy policy in the EU: lessons from Denmark, Sweden and Spain. European Environment (17), 347-362.
Northwind offshore energy. (2013). Opgeroepen op februari 22, 2013, van http://www.northwindenergy.eu/
Pickle, S., & Wiser, R. (1997). Financing Investments in Renewable energy: the role of policy design and restructuring. Berkeley, California, United States.
Risø National Laboratory. (1989). European Wind Atlas. Roskilde, Denemarken.
Sedalkeck, M. (2012, oktober 25). Offshore wind project finance at KFW Ipex bank. (E. Volckeryck, Interviewer)
Sonntag-O'Brien, V., & Usher, E. (2004). Mobilising finance for renewable energies.
Sovacool, B. K. (2008). Valuing the greenhouse gas emissions from nuclear power: a critical survey. Energy policy , 36, 2940-2953.
Standard&Poor's rating services. (2012, mei 23). Special report: offshore wind arrives will renewables prosper? Credit Week , p. 57.
Subramanian, K., Tung, F., & Wang, X. (2008). Law, agency costs and project finance. Emory University, Atlanta, United States.
Systeem groenestroomcertificaten. (2012). Opgeroepen op november 27, 2012, van Website van VREG: http://www.vreg.be/systeem-groenestroomcertificaten
The Crown Estate. (2013). UK Offshore wind report 2012.
U.S. Department of Energy. (2008). 20% Wind Energy by 2030 - Increasing Wind Energy's Contribution to U.S. Electricity Supply. United States.
Upbin, B. (2011, november 22). Renewable Energy's Sixty Years Of Broken Dreams, But Keep Those Ideas Coming. Opgeroepen op januari 22, 2012, van Forbes: http://www.forbes.com/sites/bruceupbin/2011/11/22/renewable-energys-six…
Van De Graaf, T. (2012, november 14). De verschillende energiebronnen en hun voor- en nadelen. Gent.
Vos, I. (2012). The impact of wind power on European natural gas markets. International Energy Agency.
VREG. (2012). Marktmonitor 2011. Brussel.
Weaver, T. (2012). Financial appraisal of operational offshore wind energy projects. Renewable and sustainable energy reviews (16), 5110-5120.
Zuiderwijk, B. (2012, januari 11). De financieel adviseur van offshore wind - Green Giraffe Energy Bankers. (E. Volckeryck, Interviewer)