Towards European Safeguards for Minors in Criminal Proceedings?

Sigrid
Heirbrant

Minderjarigen op vakantie in Europa: Kwetsbaarder dan gedacht!

Ouders zijn gewaarschuwd wanneer zij hun kinderen op vakantie sturen in Europa. Indien een Belgische minderjarige plots het voorwerp uitmaakt van strafonderzoek in de Europese Unie, heeft België hierop geen vat meer. De Europese Unie verwaarloost de rechten van minderjarigen, in haar grensoverschrijdend vervolgingsbeleid. Van zodra het strafonderzoek een Europees kantje krijgt, zijn uw rechten als Belgische minderjarige van verwaarloosbare waarde.

De open grenzen vormden het startschot voor een toenemende mobiliteit in Europa. Omdat er heel eenvoudig over de grenzen heen kan worden gereisd, wordt ook criminaliteit meer en meer een grensoverschrijdend probleem. Denk maar aan de MP3-moord op Joe Van Holsbeeck door de 17 jarige Pool Gizeh in 2006, en aan de recente gewelddaden in Eindhoven. Misdadigers kunnen eenvoudigweg het eigen land ontvluchten en op die manier ontkomen aan de lokale autoriteiten.

Om dit probleem efficiënt aan te pakken maakte de Europese Unie werk van een verplichte samenwerking tussen de verschillende lidstaten voor wat betreft o.a. de opsporing van misdrijven, het stellen van onderzoeksdaden en het vervolgen van misdadigers. Op die manier kan België, bijvoorbeeld, op heden de Poolse autoriteiten verplichten om een huiszoeking te doen op Pools grondgebied, en om ginds bepaalde personen te ondervragen en een eventueel moordwapen in beslag te nemen. Dit klinkt op het eerste zicht uiteraard enorm positief voor een efficiënte misdaadbestrijding doorheen Europa, over de grenzen heen. Helaas is er ook een keerzijde van de medaille waarop de Europese Unie minder goed scoort.

Het nadeel van deze verplichte samenwerking tussen de EU-lidstaten is terug te vinden in de uiterst beperkte mogelijkheden voor de lidstaten om de samenwerking te kunnen weigeren. Als een bepaalde lidstaat wordt gevraagd om mee te werken in een buitenlands strafonderzoek, dan mag zij slechts om heel uitzonderlijke redenen weigeren om onderzoekstaken uit te voeren voor het opdrachtgevende land.

Dit kan in de praktijk op het volgende neerkomen: Een 15-jarige Belg is op reis in Kroatië. Plots wordt hij verdacht van een moord die hij daar zou hebben gepleegd. Hij wordt gearresteerd in Kroatië, want naar Kroatisch recht is hij op 15-jarige leeftijd al strafrechtelijk verantwoordelijk en kan hij worden vervolgd en veroordeeld zoals een volwassene misdadiger. De Kroatische autoriteiten kunnen België vragen om een huiszoeking te doen bij de ouders in België. De Belgische autoriteiten zijn echter niet geneigd om mee te werken aan deze procedure tegen hun minderjarige onderdaan, omdat ze vinden dat deze laatste onvoldoende bescherming geniet tegen ongeoorloofde druk van de lokale autoriteiten (lees: politie). Verder wordt hij in Kroatië niet door de jeugdrechter berecht, maar door de gewone rechter, en kan hij blootstaan aan gevangenisstraffen, wat in België onmogelijk zou zijn voor een 15-jarige. Bedenk hierbij dat deze jongen de Kroatische taal niet kent, geen weet heeft van zijn rechten in dat vreemd land, geen garanties heeft in mentale bijstand, etc… De Europese Unie voorziet echter niks van verplichte bijstand of bescherming voor minderjarige verdachten.

Waarin voorziet de Europese Unie wel? De verplichting voor de Belgische autoriteiten om mee te werken aan het Kroatische strafonderzoek zonder meer, zonder bepaalde (procedurele) eisen te kunnen stellen en zonder te kunnen weigeren wegens tekortkomingen wat betreft de rechten van de verdediging van de minderjarige.

Als we even verder gaan… De Kroatische rechter veroordeelt de jongen tot een gevangenisstraf van 5 jaar, die hij moet uitzitten in België om zijn kansen op reïntegratie in de maatschappij achteraf te optimaliseren. Problematisch is dat in België de 15-jarige jongen nog niet strafrechtelijk verantwoordelijk is, bijgevolg niet zou kunnen berecht worden door een gewone rechtbank voor volwassenen en al zeker geen gevangenisstraf zou kunnen worden opgelegd. Volgens de verregaande samenwerkingsinstrumenten van de Europese Unie, is België echter opnieuw verplicht om de Kroatische veroordeling te erkennen en uit te voeren. De Europese Unie schrijft echter niet voor hoe dit praktisch in zijn werk moet gaan: Een gevangenisstraf uitvoeren tegen een 15-jarige onderdaan, terwijl dit zelf ingaat tegen het Belgisch recht.

Zelfs als er een straf zou worden opgelegd, die in overeenstemming is met het Belgisch recht, zonder dat naar Belgisch recht deze minderjarige een eerlijk proces heeft gehad - omdat er onvoldoende rekening is gehouden met zijn kwetsbaarheden als minderjarige, dan nog kan België niet weigeren de Kroatische straf uit te voeren.

Ernstig problematisch is dus het gebrek aan gemeenschappelijke rechten van de verdediging in de Europese Unie teneinde minderjarige verdachten en beklaagden op een eerlijke manier te behandelen. De rechten van minderjarigen in strafprocedures verschillen sterk van lidstaat tot lidstaat. De Europese Unie heeft sterk geïnvesteerd in gemeenschappelijke regels om efficiënt te vervolgen. Een nobele doelstelling. Echter, de rechten van de verdediging zijn niet mee geëvolueerd in dit erg repressief Europa. Dit betekent dat op heden heel veel macht wordt gegeven aan de lokale autoriteiten van de lidstaten, zonder dat daar voldoende bescherming voor de burger tegenover staat. België heeft dus niet alleen geen vat meer op buitenlandse strafprocedures tegen onderdanen, maar is zelfs verplicht -tegen wil en dank- om hieraan mee te werken. De dupe is dus de Europese (minderjarige) burger zelf. Nobel is dit allerminst.

De Europese Unie is er zich van bewust dat deze situatie onhoudbaar is, en vooral een rechtsstaat onwaardig is. Maar de voorgenomen maatregelen om te voorzien in gemeenschappelijke procedurerechten voor kwetsbare verdachten, zoals minderjarigen, in alle lidstaten, blijven achter. In deze thesis werd niet alleen nagegaan waarom dit nodig is, maar ook wat écht de kwetsbaarheden zijn van minderjarigen in buitenlandse strafprocedures, en dit aan de hand van psychologische en criminologische studies. Op basis daarvan werden een aantal minimum rechten naar voor geschoven. Dit is een uitnodiging voor een beter en kritischer beleid dat tot meer vertrouwen moet leiden in de Europese Unie. Enkel op die manier kan er een klimaat van vertrouwen ontstaan dat broodnodig is in deze verregaande samenwerking tussen de lidstaten. En enkel op die manier worden de rechten van de individuele burger niet geschaad.

 

 

 

 

Bibliografie

 

               Bibliography

 

  1. Legal and policy documents
    1. United Nations

Convention on the Rights of the Child, A/RES/44/25, General Assembly, 12 December 1989.

General Comment no. 10, Children’s rights in juvenile justice, CRC/C/GC/10, Committee on the Rights of the Child, Geneva, 25 April 2007.

General Comment no. 12, The right of the child to be heard, CRC/C/GC/12, Committee on the Rights of the Child, Geneva, 1 July 2009.

Sixth United Nations Congress on the Prevention of Crime and the Treatment of Offenders, A/CONF.87/14/Rev.1, Caracas, 25 August 1980.

United Nations Standard Minimum Rules for the Administration of Juvenile Justice (“The Beijing        Rules”), A/RES/40/33, General Assembly, 29 November 1985.

  1. Council of Europe

Draft Explanatory Memorandum on the Recommendation of the Committee of Ministers to member states concerning new ways of dealing with juvenile delinquency and the role of juvenile justice, CM (2003)109, 27 August 2003.

European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, Rome, 4 November 1950.

Fifth negotiation meeting between the CDDH ad hoc negotiation group and the European Commission on the accession of the European Union to the European Convention on Human Rights, Strasbourg, 5 April 2013,  http://www.coe.int/t/dghl/standardsetting/hrpolicy/accession/Meeting_reports/47_1(2013)008_final_report_EN.pdf.

Guidelines of the Committee of Ministers on child-friendly justice and their explanatory memorandum, 17 November 2010, edited 31 May 2011.

Recommendation of the Committee of Ministers to member states concerning new ways of dealing with juvenile delinquency and the role of juvenile justice, R (2003) 20, 24 September 2003.

Recommendation of the Committee of Ministers to member states on social reactions to juvenile delinquency, R (87) 20, 17 September 1987.

Recommendation of the Committee of Ministers to member states on the European Rules for juvenile offenders subject to sanctions or measures, R (2008) 11, 5 November 2008.

Statute of the Council of Europe, London, 1949.

  1. European Union

Background note of the Justice and Home Affairs Council, 7-8 June 2012, http://www.consilium.europa.eu/ueDocs/cms_Data/docs/pressData/en/jha/130662.pdf.

Charter of Fundamental Rights of the European Union, 2000.

Communication from the Commission of the  European Union, An EU Agenda for the Rights of the Child, COM(2011)60, Brussels, 15 February 2011.

Communication from the Commission, Towards an EU Strategy on the Rights of the Child, COM(2006)367, Brussels, 4 July 2006.

Council Framework Decision on taking account of convictions in the Member States of the European Union in the course of new criminal proceedings, 2008/675/JHA (OJ 15 August 2008), 24 July 2008.

Council Framework Decision on the application of the principle of mutual recognition to financial penalties, 2005/214/JHA (22 March 2005), 24 February 2005.

Council Framework Decision on the application of the principle of mutual recognition to judgments in criminal matters imposing custodial sentences or measures involving deprivation of liberty for the purpose of their enforcement in the European Union, 2008/909/JHA (OJ 5 December 2008), 27 November 2008.  

Council Framework Decision on the European arrest warrant and the surrender procedures between Member States, 2002/584/JHA (OJ 18 July 2002), 13 June 2002.

Council Framework Decision on the European evidence warrant for the purpose of obtaining objects, documents and data for use in proceedings in criminal matters, 2008/978/JHA (OJ 30 December 2008), 18 November 2008.

Council Framework Decision on the execution in the European Union of orders freezing property or evidence, 2003/577/JHA (OJ 2 August 2003), 22 July 2003.

Declarations annexed to the final act of the intergovernmental conference which adopted the Treaty of Lisbon, C83/335 (OJ 30 March 2010), 13 December 2007.

Directive 2010/64/EU of the European Parliament and of the Council of 20 October 2010 on the right to interpretation and translation in criminal proceedings.

Directive 2012/13/EU of the European Parliament and of the Council of 22 May 2012 on the right to information in criminal proceedings.

Green Paper of the European Commission, Strengthening mutual trust in the European judicial area - A Green Paper on the application of EU criminal justice legislation in the field of detention, COM(2011)327, Brussels, 14 June 2011.

Information from the Council, The Hague programme on strengthening freedom, security and justice in the European Union, 2005/C 53 (OJ 3 March 2005).

Notices from the European Council, The Stockholm programme on an open and secure Europe serving and protecting citizens, 2010/C 115 (OJ 4 May 2010).

Opinion of the European Economic and Social Committee on the Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council on the right of access to a lawyer in criminal proceedings and on the right to communicate upon arrest, 2012/C 43 (OJ 15 February 2012).

Presidency Conclusions on the Tampere European Council, 15 and 16 October 1999, http://www.europarl.europa.eu/summits/tam_en.htm.

Progress Report of the Council of Europe on the Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council on the right of access to a lawyer in criminal proceedings and on the right to communicate upon arrest, 6 December 2011, http://register.consilium.europa.eu/pdf/en/11/st18/st18215.en11.pdf.

Proposal for a directive of the European Parliament and of the Council on the right of access to a lawyer in criminal proceedings and on the right to communicate upon arrest, COM(2011) 326, 8 June 2011.

Resolution of the Council on a Roadmap for strengthening procedural rights of suspected or accused persons in criminal proceedings, 2009/C 295 (OJ 4 December 2009), 30 November 2009.

Treaty of Lisbon amending the Treaty on the European Union and the Treaty establishing European Community, 2007/C 360 (OJ 17 December 2007), 13 December 2007.

Treaty on the European Union

Treaty on the Functioning of the European Union

  1. Case law
    1. European Court of Human Rights

ECtHR 11 December 2008, no. 4268/04, Panovits/Cyprus.

ECtHR 2 Mars 2010, no. 54729/00, Adamkiewicz/Poland.

ECtHR 10 January 2006, no. 21768/02, Selçuk/Turkey.

ECtHR 6 May 2008, no. 20817/04, Nart/Turkey.

ECtHR 27 November 2008, no. 36391/02, Salduz/Turkey.

ECtHR 3 February 2009, no. 17019/02 and 30070/02, Ipek and others/Turkey.

ECtHR 19 January 2012, no. 39884/05, Korneykova/Ukraine.

ECtHR 23 February 1994, no. 16757/90, Stanford/United Kingdom.

ECtHR 16 December 1999, no. 24888/94, V/United Kingdom.

ECtHR 16 December 1999, no. 24724/94, T/United Kingdom.

ECtHR 15 June 2004, no. 60958/00, S.C./United Kingdom.

ECtHR 29 February 1988, no. 9106/80, Bouamar/Belgium.

  1. European Court of Justice

ECJ 14 December 1971, no. 43-71, Politi s.a.s/Ministery for Finance of the Italian Republic.

  1. Other case law

Supreme Court of California 28 December 1971, no. 15823, People/Burton.

  1. Doctrine

Bonde, J., “The European Union’s Democratic Deficit: How to Fix It?”, The Brown Journal of World Affairs, 2010-2011, vol. 17, 147-162.

Brooks, M.W., “Kids Waiving Goodbye to their Rights: An Argument Against Juveniles’ Ability to Waive their Right to Remain Silent During Police Interrogations”, George Mason Law Review, 2004-2006, 219-250.

Cape E.(ed.), Suspects in Europe, Antwerp, Intersentia, 2007, 280 p.

Chitsabesan, P. and Bailey, S., “Mental health, educational and social needs of young offenders in custody  and in the community”, Current Opinion in Psychiatry, 2006, vol. 19, 355-360.

Committee on Psychosocial Aspects of Child and Family Health of the American Academy of Pediatrics “The Child in Court: A Subject Review”, Pediatrics, 1999, vol. 104, 1145-1148.

Costa, J.P., “On the Legitimacy of the European Court of Human Rights’ Judgments”, European Constitutional Law Review, 2011, 173-182.

Davis, H., Human rights law: directions, New York, Oxford University Press, 2007, 447 p.

Dehullu, C., Van Europese gemeenschappen tot Europese unie: wegwijs in de verdragen, Leuven, Acco, 2012, 259 p.

Drizin, S.A. and Leo, R.A., “The problem of false confessions in the post-DNA world”, North Carolina Law Review, 2004, vol. 82, 891-1007.

Eichelsheim, V.I. and Van Der Laan, A.M., Jongeren en vrijheidsbeneming, Meppel, Boom Juridische uitgevers, 2011, 238 p.

Fuerea, A., “Legal Personality and Powers of the European Union”, Lex ET Scientia International Journal, 2010, 204-212.

Gisin, D., Haller, D.M., et. al., “Mental health of young offenders in Switzerland: Recognizing psychiatric symptoms during detention, Journal of Forensic and Legal Medicine, 2012, vol. 19, 332-336.

Grisso, T. and Pomicter, C., “Interrogations of Juveniles. An Empirical Study of Procedures, Safeguards, and Right Waiver”, Law and Human Behavior, 1977, vol. 1, 321-342.

Grisso, T. and Schwartz, R.G., Youth on Trial, Chicago, The University of Chicago Press, 2000, 462 p.

Groning, L., “A Criminal Justice System or a System Deficit? Notes on the System Structure of the EU Criminal Law”, European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice, 2010, 115-137.

Hammarberg, T., “Children should not be treated as criminals”, 2 February 2009, http://www.coe.int/t/commissioner/viewpoints/090202_en.asp.

Harding, C. and Banach-Gutierrez, J.B., “The emergent EU criminal policy: identifying the species”, European Law Review 2012, vol. 37, 758-770.

Kaban, B. and Tobey, A.E., “When Police Question Children: Are Protections Adequate?”, Journal of the Center for Children and the Courts, 1999, vol. 1, 151 -160.

Kenneth, K.J., “Waiving Childhood Goodbye: How Juvenile Courts Fail to Protect Children from Unknowing, Unintelligent, and Involuntary Waivers of Miranda Rights”, Wisconsin Law Review, 2006, 431-478.

Kilkelly, U., Listening to children about justice: Report of the Council of Europe consultation with children on child-friendly justice, Strasbourg, 2010, 57 p.

Kuijer, M., “The accession of the European Union to the ECHR: A gift for the ECHR’s 60th anniversary or an unwelcome intruder at the party?”, Amsterdam Law Forum, 2011, 17-32.

Losel, F., Bottoms A. and Farrington, D.P. (eds.), Young Adult Offenders: Lost in Transition?, Oxon, Routledge, 2006, 192 p.

Lowe, D., “Justice and Home Affairs en the Third Pillar of Union: EU Criminal Law - In Through the Back Door”, Journal of Academic Legal Studies, vol. 2, 30-38.

Maresceau, M., Europees Recht, Gent, 2010, unpublished, 174 p. 

Marguery, T.P., “The protection of fundamental rights in European criminal law after Lisbon: what role for the Charter of Fundamental Rights?”, European Law Review 2012, vol. 37, 444-463.

McSweeney, K.A., “The potential for enforcement of the United Nations Convention on the Rights of the Child: The Need to Improve the Information Base”, Boston College International & Comparative Law Review, 1993, vol. 1, 467-496.

Meuwese, S., Blaak M. and Kaandorp M., Handboek Internationaal Jeugdrecht, Nijmegen, Ars Aequi Libri, 2005, 550 p.

O’meara, N., “A More Secure Europe of Rights? The European Court of Human Rights, the Court of Justice of the European Union and EU Accession to the ECHR”, German Law Journal, 2011, 1813-1832.

Owen-kostelnik, J., Reppucci, N.D. and Meyer, R., “Testimony and Interrogations of Minors. Assumptions about Maturity and Morality”, American Psychologist, 2006, vol. 61, 286-304.

Peers, S., EU Justice and Home Affairs Law, New York, Oxford University Press, 2011, 983 p. 

Peers, S., Guide to EU decision-making and justice and home affairs after the Treaty of Lisbon, London, Statewatch, 2010, 12p.

Piaget, J., The moral judgment of the child, New York, the Free Press, 1965, 498 p.

Pierce, C.S. and Brodsky, S.L., “Trust and Understanding in the Attorney-Juvenile Relationship”, Behavioral Sciences and the Law, 2002, vol. 20, 89-107.

Piris, J., The Lisbon Treaty: A Legal and Political Analysis, Cambridge, Cambridge University Press, 2010, 426 p.

Redlich, A.D. and Goodman, G.S., “Taking Responsibility for an Act Not Committed: The Influence of Age and Suggestibility”, Law and Human Behavior, 2003, Vol. 27, 141-156.

Saylor, C.H., “Interrogation of Juveniles: The Right to a Parent’s Presence”, Dickinson Law Review, 1972-1973, 543-560.

Sieberson, S.C., “Inching Toward EU Supranationalism? Qualified Majority Voting and Unanimity Under the Treaty of Lisbon”, Virginia Journal of International Law, 2009-2010, 919-995.

Sieberson, S.C., “The Treaty of Lisbon and its impact on the European Union’s democratic deficit”, Columbia Journal of European Law, 2007-2008, vol. 14, 445-465.

Spronken, T. and Attinger, M., Procedural Rights in Criminal Proceedings: Existing Level of Safeguards in the European Union, Maastricht, 12 December 2005, http://arno.unimaas.nl/show.cgi?fid=3891.

Spronken, T. and De Vocht, D., “EU Policy to Guarantee Procedural Rights in Criminal Proceedings: “Step by Step””, North Carolina Journal of International law & Commercial Regulation, 2011-2012, vol. 37, 436-488.

Spronken, T., Vermeulen, G., De Vocht, D. and Van Puyenbroeck, L., EU Procedural Rights in Criminal Proceedings, 8 September 2009, http://arno.unimaas.nl/show.cgi?fid=16315.

Tomasini-Joshi, D. and Keillor, D., “Protecting Children in Pretrial Detention”, Open Justice Society Initiative, 29 March 2012, http://www.opensocietyfoundations.org/voices/protecting-children-pretrial-detention.

Van Den Anker L., Dalhuisen, L. and Stokkel, M., “Fitness to Stand Trial: A General Principle of European Criminal Law?”, Utrecht Law Review 2011, 120-136.

Van Der Laan, A.M., Vervoorn, L., Van Der Schans, C.A. and Bogaerts, S., Ik zit vast,  Meppel, Boom Juridische uitgevers, 2008, 147 p.

Van Koppen, P.J., Hessing, D.J., Merckelbach, H.L.G.J. and Crombag, H.F.M. (eds.), Het Recht van Binnen. Psychologie van het Recht, Deventer, Kluwer, 2002, 1197 p.

Van Puyenbroeck, L. and Vermeulen, G., “Towards minimum procedural guarantees for the defence in criminal proceedings in the EU”, International and Comparative Law Quarterly, October 2011, 1017-1038.

Vande lanotte, J. and Haeck, Y., Handboek EVRM deel I, Antwerpen, Intersentia, 2005, 949 p.

Verhellen, E., Verdrag inzake de rechten van het kind. Achtergrond, motieven, strategieën, hoofdlijnen, Anwerpen, Garant, 2000, 252 p.

Vermeulen G., De Bondt, G., Ryckman, C. and Persak, N., The disqualification triad. Approximating legislation. Executing Requests. Ensuring equivalence, Antwerpen, Maklu, 2012, 341 p.

Vermeulen, G.(ed.), Defence Rights. International and European Developments, Antwerpen, Maklu, 2012, 138 p.

Vermeulen, G., “Het Europees Aanhoudingsmandaat”, Tijdschrift voor Mensenrechten, 2002, 3-7.

Vermeulen, G., De Bondt, W. and Ryckman, C. (eds.), Rethinking international cooperation in criminal matters in the EU. Moving beyond actors, bringing logic back, footed in reality, Antwerpen, Maklu, 2012, 767 p.

Vermeulen, G., van Kalmthout, A., Paterson, N., Knapen, M., Verbeke, P. and De Bondt, W., Cross-border execution of judgments involving deprivation of liberty in the EU, Antwerpen, Maklu, 2011, 310 p.

  1. Websites

http://www.coe.int/t/dg3/children/keyLegalTexts (May 2013).

http://www.eucharter.org/home.php?page_id=66 (May 2013).

http://www.coe.int/aboutCoe/index.asp?page=nosObjectifs&l=en (May 2013).

http://www.opensocietyfoundations.org/voices/protecting-children-pretrial-detention (May 2013).

 

Download scriptie (976.57 KB)
Universiteit of Hogeschool
Universiteit Gent
Thesis jaar
2013