Waarom 'WIJ' naar de B-klas gaan en 'ZIJ' naar de A-klas?
"Etnisch-culturele achtergrond bepalend voor diplomakansen"
Etnisch-culturele achtergrond en werkstatus van de moeder zorgen voor een hogere instroom in de B-klas bij aanvang van het eerste jaar secundair onderwijs. Dat blijkt uit de masterscriptie van Kylie Pinceel (Universiteit Antwerpen). Zij onderzocht het effect van etnisch-culturele achtergrond en werkstatus van de ouders op de instroom in het secundair onderwijs.
Pinceel analyseerde de onderzoeksdata van 8.798 leerlingen uit de tweede graad in de steden Antwerpen, Gent en Genk. Zij onderzocht wat de impact is van etnisch-culturele achtergrond in relatie tot de instap in het eerste jaar secundair onderwijs. De variabele etnisch-culturele achtergrond en werkstatus van de moeder bleken significante voorspellers te zijn om het secundair onderwijs te starten in de B-stroom. "Leerlingen met een Marokkaanse en Turkse roots belanden in het eerste jaar secundair onderwijs sneller in de B-klas, ook al halen ze dezelfde schoolresultaten en hebben ze een vergelijkbare thuissituatie als Vlaams leerlingen", zegt Pinceel, studente aan het Instituut voor Informatie- en Onderwijswetenschappen van de Universiteit Antwerpen.
Bijna een op de tien Vlamingen start de middelbare school in de B-stroom, die hen op het latere beroepsonderwijs voorbereidt. Bij leerlingen van vreemde origine, en dan vooral bij Marokkanen en Turken, ligt dat aantal dubbel zo hoog. Erg verrassend! We hebben lange tijd gedacht dat de sociaal-economische context belangrijker was dan de etnische factor. Dit wordt nu gedeeltelijk ontkracht. Afkomst bepaalt in wel zeer hoge mate je kansen.
Naast het verband tussen A- en B-stroom in relatie tot etnisch-culturele achtergrond en werkstatus van de ouders ging Pinceel ook na of er een verschil is tussen schoolkeuzemotieven en schoolkeuzeprocessen tussen leerlingen met een andere etnisch-culturele achtergrond. Marokkaanse en Turkse leerlingen verschillen beduidend hard van Vlaamse, Poolse en Centraal-Afrikaanse leerlingen, merkt Pinceel op.
Een opmerkelijk verschil is, zegt Pinceel, het praktiseren van godsdienst. Marokkanen en Turken zijn overwegend islamitisch en Vlamingen, Polen en Centraal-Afrikanen zijn overwegend christen/ (Rooms)-katholiek. In de Vlaamse samenleving neemt het christendom, in vergelijking met de islam, nog steeds een bevoorrechte positie in. De Marokkaanse en Turkse gemeenschap hebben het daarom moeilijker om zich aan te passen dan Poolse en Centraal-Afrikaanse gemeenschappen binnen onze samenleving. Daarnaast blijft religie voor Marokkanen en Turken een belangrijke factor om zich te onderscheiden en om door andere te worden gecategoriseerd, besluit Pinceel.
Pinceel geeft verder aan dat de noodzaak groot is om te investeren in de arbeidsparticipatie van vrouwen op de arbeidsmarkt. "Het onderzoek geeft aan dat ongeacht de etnisch-culturele achtergrond van de ouders, de werkstatus van de moeder een significant effect heeft op de instroom in de B-klas, besluit Pinceel." Waarom dan niet investeren om moeders op de arbeidsmarkt te laten starten?
Verder onderzoek en investering binnen dit veld is aangeraden, zegt Pinceel. Alle leerlingen binnen onze samenleving verdienen evenveel kansen op het behalen van een diploma op het einde van het secundair onderwijs en op een goede start op de arbeidsmarkt.
Bibliografie
Literatuurlijst
Agirdag, O., Nouwen, W., Mahieu, P., Van Avermaet, P., Vandenbroucke, A., & Van Houtte, M. (2012).
Segregatie in het basisonderwijs: geen zwart-witverhaal. Antwerpen: Garant.
Akresh, R., & Akresh, I.R. (2009). Using achievement tests to measure language assimilation and language bias among the children of immigrants. The journal of human resources, 46, 3.
Boone, S. & Van Houtte, M. (2010). Sociale ongelijkheid bij de overgang van basis- naar secundair onderwijs. In opdracht van de Vlaamse minister voor Onderwijs en Vorming, in het kader van het onderwijskundig beleids- en praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek (OBPWO 07.02).
Boone, S., & Van Houtte, M. (2011). Sociale ongelijkheid bij de overgang van basis- naar secundair onderwijs: een onderzoek naar de oriëntatiepraktijk. Samenvatting van de onderzoeksresultaten en de aanbevelingen (OBPWO-project 07.03). Geraadpleegd op http: //www.ond .vlaanderen.be/obpwo /projecten / 2007/0703/brochure_OBPWO_07_03.pdf
Brehm, S.S., Kassin, S.M., Fein, S., Mervielde, I., & Van Hiel, A. (2006). Sociale Psychologie. Gent: Academia Press.
Centra voor leerlingbegeleiding. Wegwijzer voor leerlingen, ouders, personeel, instellingen, ... (n.d.). Welkom op de website over het CLB. Geraadpleegd op http://www.ond.vlaanderen.be/clb
Christelijke onderwijscentrale ACV (2011). Het gok-decreet. Het extra ondersteuningsaanbod. Geraadpleegd op http://www.coc.be/files/publications/.176/20110701%20Wegwijzer%20GOK%20…
Clycq, N. (2008). Habitus in de gezinssocialisatie. Een Bourdieuaanse analyse van de betekenisgevingsprocessen van Belgische, Italiaanse en Marokkaanse moeders en vaders (Ongepubliceerd proefschrift). Universiteit Antwerpen, België.
Clycq, N., Mahieu, P., & Lodewyckx, I. (2004). School leadership and equity: the cases of Antwerp. Geraadpleegd
op http://webh01.ua.ac.be/sgkb/wp-content/uploads/17.-School-leadership-an…
Creten, H., Douterlungne, M., Verhaeghe, J.-P., & De Vos, H. (2000). Voor elk wat wils. Schoolkeuze in het basis- en secundair onderwijs. (Rapport OBPWO-project 97.02). Geraadpleegd op
https://hiva.kuleuven.be/resources/pdf/publicaties/R685_eindrapport_sch…
De Boer, H., van der Werf, M.P.C., Bosker, R.J. & Jansen, G.H. (2006), Onderadvisering in de provincie Friesland, Pedagogische Studiën, 83, pp. 452-468.
De Maeyer, S. (2010). OLP statistiek met R. Antwerpen: Universiteit Antwerpen.
De Maeyer, S. (2011). OLP statistiek met R. Antwerpen: Universiteit Antwerpen.
Dewaele, A., (1982). De onderwijssituatie van de verschillende sociale groepen in Vlaanderen. Een
literatuurstudie met bijzondere aandacht voor de arbeidersgroep, Leuven: HIVA.
Duquet, N., Glorieux, I., Laurijssen, I., & Van Dorsselaer, Y. (2005). Problematische schoolloopbanen: Zittenblijven, waterval en ongekwalificeerde uitstroom in het secundair onderwijs. Vakgroep sociologie. Onderzoeksgroep TOR. Vrije Universiteit Brussel. Geraadpleegd op http://www.vub.ac.be/TOR/main/publicaties/downloads/t2005_8.pdf
Duquet, N., Glorieux, I., Laurijssen, I. & Van Dorsselaer, Y. (2006). 'Wit krijgt schrijft beter'. Schoolloopbanen van allochtone jongeren in beeld. Antwerpen: Garant.
Edulex Wetgeving omzendbrieven voor het Vlaamse onderwijs. (2008). Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de basiscompetenties van de leraren. Geraadpleegd op http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?doci…
Edulex Wetgeving en omzendbrieven voor het Vlaamse onderwijs. (2012). Decreet betreffende gelijke onderwijskansen-I. Geraadpleegd op http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/ document . asp?docid=13298
Federatie Steinerscholen. (2013). Steinerpedagogie. Geraadpleegd op http://steinerscholen.be/het-
steineronderwijs/pedagogie
Glorieux, I., Koelet, S., & Laurijssen, I. (2011). Gekleurd door het leve: getuigenissen van jonge Turkse en Marok- kaanse vrouwen over hun schooljaren en eerste ervaringen op de arbeidsmarkt. Antwerpen: Garant.
Grossi, V. & Vaerewyck, W. (2008). Achterstand van zaken. Etnisch-culturele minderheden in Antwerpen doorgelicht. Geraadpleegd op http://www.de8.be/ downloads/producten /publicaties /achter stand_van_zaken.pdf
Karsten, S., Roeleveld, J., Ledoux, G., Felix, C., & Elshof, D. (2002). Schoolkeuze in een multi-etnische samenleving (SCO-rapport 642). Geraadpleegd op http://www.kohnstamminstituut .uva.nl/pdf_documenten /642print.pdf
Kruispunt M.I.vzw. (2012). Project: de katrol. Geraadpleegd op http:// www.kruispuntmi. be/toolbox/ fiche .aspx?id=5158
Mönks, F.J., & Knoers, A.M.P. (2004). Ontwikklingspsychologie: inleiding tot de verschillende deelgebieden. Assen: Koninklijke van Gorcum.
Nicaise, I. (2001). Onderwijs en armoedebestrijding: op zoek naar een nieuwe adem. Armoede en sociale uit sluiting – Jaarboek. Geraadpleegd op https://perswww. kuleuven. be/ ~u0014508/articles/ Onderwijs_ en_armoedebestrijding_jaarboek_2001.pdf
Omey, E. & Van Trier, W. (2008). Maken jongeren in Vlaanderen de overgang van school naar werk met succes? Steunpunt voor beleidsrelevant onderzoek. Geraadpleegd op http://informatieportaalssl.be/archiefloopbanen/studiedagen/240408_sona…
Online Encyclopedie. (2013). Opzoeken: nieuwe vlaming. Geraadpleegd op http://www.encyclo.nl/zoek.php?woord=nieuwe+vlaming
Oprit 14, naar een schooltraject zonder snelheidbeperkingen. (2011). Geraadpleegd op http://www.oprit14.be/content/oprit-14-een-notendop
Pannecoucke, I. (2010). De buurt en de school: gescheiden contexten? Antwerpen: Acco.
Pietarinen, J. (2000). Transfer to and study at secondary school in Finnish school culture: developing schools on the basis of pupils' experiences. International Journal of Education Research, 33, 383-400.
Piqueray, E. (2011). Poolse ouders over de Vlaamse schoolomgeving. Geraadpleegd op http://www.oprit14.be/sites/oprit14.drupalgardens.com/files/Cultuurover…
Reulens, L., Nicaise, I., & Desmedt, E. (2005). Gelijke onderwijskansen: We doen er wat aan, maar hoe? Manuscript submitted for publication. Leuven.
Sieben, I., & Linssen, L. (2009). Logistische regressie analyse: een handleiding. Geraadpleegd op http://www.ru.nl/socialewetenschappen/rtog/
Smet, P. (2010). Mensen doen schitteren. Eerste oriëntatienota hervorming secundair onderwijs. Brussel.
Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting. (2010). Informatieve nota: studieoriëntering in het secundair onderwijs: in de Franse, Vlaamse en Duitstalige gemeen schap. Geraadpleegd op http:// www.armoedebestrijding.be /publications/ 100706_ informatie ve%20nota _ studieorientering_%20DEF.pdf
Tan, B. (1998). Blijvende sociale ongelijkheden in het Vlaamse onderwijs. Centrum voor sociaal beleid UFSIA. Universiteit Antwerpen.
Ten Broeke, L. & Bosveld, W. (2004). Schoolkeuzemotieven: Onderzoek naar het schoolkeuzeproces van Amsterdamse ouders. Geraadpleegd op http://www.os.amsterdam.nl/pdf/2004_ schoolkeuze motieven.pdf
Tsiplakides, I. & Keramida, A. (2010). The relation between teacher expectations and student achievement in the teaching of English as a foreign language. English language teaching. Vol. 3, No. 2. Geraadpleegd op http://www.ccsenet.org/journal/index.php/elt/article/view/5347/0
Van Der Werf, S. (2005). Allochtonen in de multiculturele samenleving: Een inleiding. Bussum: Coutinho.
Van Landeghem, G., & Van Damme, J. (2011). Vroege schoolverlaters in Vlaanderen Evolutie van de ongekwalificeerde uitstroom tot 2009—Kort verslag. Steunpunten beleidsrelevant onderzoek. Geraadpleegd op http://www.steunpuntloopbanen. be/publi_upload/OD1_2011_46_ Vroege Schoolverlaters-kortverslag.pdf
Van Peet, A.A.J.,Van den Wittenboer, G.L.H., & Hox, J.J. (2004). Toegepaste statistiek beschrijvende technieken. Groningen: Wolters-Noordhoff.
Van Petegem, P. & Imbrechts, I. (2010). Wegwijs in het Vlaamse onderwijs. Onderwijsorganisatie en -beleid in kaart gebracht. Mechelen: Plantyn.
Verschelden, W. (2012, september 20). Waarom wij, De Morgen, 'allochtoon' niet meer gebruiken. DMorgen.be. Geraadpleegd op http://www. demorgen.be/dm/nl/2462/Standpunt /article/detail/1503948/ 2012/09/20/Waarom-wij-De-Morgen-allochtoon-niet-meer-gebruiken.dhtml
Vestigingsplaatsen met gewoon secundair onderwijs in de fusiegemeente Antwerpen (2013). Geraadpleegd http://www.ond.vlaanderen.be/onderwijsaanbod/lijst.asp ?nis1=11002&hs=311&fusie=F&app=20
Verhoeven, J.C. (1993). Overgangsproblematiek secundair onderwijs – universiteit. Enkele
overwegingen vanuit de sociologie. In Janssens, P.J, e.a. (red.), Van secundair naar hoger onderwijs. Is er een einde aan die jaarlijkse hecatombe? (pp. 49-68). Leuven/Apeldoorn: Garant.
Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming (2013). Masterplan hervorming S.O. Geraadpleegd op http://www.vlaamsparlement.be/vp/pdf/20122013/masterplan_hervorming_so…
Vlaamse overheid (2012). Centra voor leerlingenbegeleiding. Wegwijzer voor leerlingen, ouders, personeel, instellingen,... . Geraadpleegd op http://www.ond.vlaanderen.be/clb/default.htm
Vlaamse overheid (2013). Curriculum. Wat heb je vandaat op shool geleerd? Geraadpleegd op http://www.ond.vlaanderen.be/curriculum/secundair-onderwijs/eerste-graa…; uitgangspunten/inleiding-uitgangspunten-b-stroom.htm
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs (2012). Toekomst SO in kleuren. Brussel.
Zeldenrijk, D. (2010). Je voelt het gewoon: Een onderzoek naar schoolkeuze en segregatie in Amsterdam- Noord. Raad voor Maatschappelijk Ontwikkeling. Geraadpleegd op http://www.adviesorgaan- rmo.nl/Publicaties/Onderzoeken/Je_voelt_het_gewoon_december_2010
