‘We live like birds in a cage’ Negotiating forced inclusion in a resettlement colony in Kolkata, India
Vijftien vierkante meter toekomst?
Een moderne stad is een schone stad. Een moderne plaats heeft geen plaats voor sloppenwijken, geen plaats voor rieten hutten in de barsten van de stad. Een moderne stad is rechtlijnig, duidelijk, glimt en is proper. Dat is het adagium dat vele steden in ontwikkeling zich voorhouden, het doel voor ogen.
Wanneer steden claimen om te ontwikkelen, moeten mensen vaak wijken. In vele steden in het globale zuiden wordt wie niet past (lees: vaak de armere bevolking) door ontwikkelingslogica uit de zichtbare stad geweerd. Hoewel ze er vaak al decennia lang wonen, onofficieel maar wel getolereerd, moeten ze nu wijken, ter verbetering van de levenskwaliteit van zij die wel mogen blijven.
Vaak gebeurt het zonder pardon, maar in Kolkata, de stad waar ik drie maanden verbleef, kregen mensen in deze situatie een keuze: ofwel zich inschrijven in een herhuisvestingsprogramma, ofwel hun hut zien vernield worden zonder enige compensatie. De meesten kozen dan ook eieren voor hun geld, en stemden in met een inclusie in het masterplan, dat van de stad een ‘nieuw Londen’ moet maken. Een gedwongen inclusie weliswaar, want zoals gezegd; de keuze ging zo ongeveer tussen de pest en de cholera.
De pest: achterblijven met niets, de cholera: een werkelijkheid die in niets bleek te lijken op de droom die hen was beloofd. In het gebied waar het onderzoek voor de thesis plaatsvond, hebben mensen een appartement gekregen als deel van hun herhuisvesting. Hun nieuwe woonst is zelf ook ‘modern’, in vergelijking met de rieten hutten waar ze veelal in woonden, op de oevers van een van de vele kanalen die Kolkata doorkruisen, of naast spoorlijnen, waar ze aanspoelden uit het achterland.
Maar het middenklasse-appartement waar ze van droomden, blijkt in realiteit een rechthoekige kamer van ongeveer vijftien vierkante meter, te delen met de hele familie. Klein of groot, ze moeten allemaal in hetzelfde appartement, met een geheel van tussen de 120 en 150 torens in het gebied. One size fits all. Wie het niet past moet maar het zelf maar oplossen.
Schijn bedriegt
De wijk zelf bestaat uit appartementsgebouwen, het ene na het andere, geel van opzet, maar vaak neigend naar vaalgrijs tijdens het moessonseizoen. Een argeloze bezoeker gokt op acht appartementen per blok, twee per verdieping, maar schijn bedriegt: een blok huist niet minder dan 32 kamers. Hier wonen de mensen die plaats moesten maken voor de moderne stad. Het masterplan voorzag plaats voor hen, een netjes afgelijnde ruimte op de kaart.
In de kamers, door de bewoners vaak smalend afgedaan als ‘vogelkooien’, omwille van de kleine oppervlakte, moeten ze het met de hele familie zien te rooien, waardoor ze vaak genoodzaakt zijn om buiten opnieuw een hut te bouwen, of een zoon naar een naburige provincie te sturen om daar te werken.
Maar zij hebben nog iets uit de brand kunnen slepen, waar velen in de wereld met niets achterblijven. Ze stemden in met een verhuis, een herhuisvesting, maar zijn nu vaak boos over hoe ze zijn behandeld. De appartementen waar ze in wonen zijn klein, te klein voor hun vaak uitgebreide gezinnen. Vijftien vierkante meter huisvest vaak twaalf of dertien familieleden, waardoor velen van hen opnieuw hutten bouwen op de open plaatsen tussen de appartementsgebouwen, en zo het formele, rechtlijnige, eenduidige karakter van de wijk. Het daagt de bestaande urbane modellen uit, en lijkt zichzelf binnen het decennium na indiensttreding te transformeren en te conformeren aan de rest van de stad, organisch, en zoals ze altijd is geweest, een tegenmodel voor de nieuwe, rigide logica die de overheid op wil leggen.
Wat was bedoeld als een even rechtlijnige oplossing, blijkt nu, amper acht jaar nadat de eerste mensen er hun intrek namen, al geïnfiltreerd door eilandjes van informaliteit. Mensen die buiten de toegewezen appartementen vielen, maar ook mensen van in de appartementen vinden soelaas in winkels die worden opgezet zonder vergunning, nieuwe sloppen-achtige hutten die verschijnen op de open plaatsen in de wijk.
De thesis bundelt verhalen van mensen in de wijk, en analyseert ze. Over de herhuisvesting, maar ook over het nieuwe samenleven, de implicaties die de verhuis met zich meebracht, en hoe het nieuwe leven in de wijk verloopt. Over hoe ze omgaan met de overheid, en met mekaar. Vaak vertellen ze een zelfde soort verhalen, soms drijven radicaal tegengestelde meningen boven. Maar over een ding zijn ze het wel bijna allemaal eens. Ze zijn niet tegen ontwikkeling op zich, zeggen ze, maar willen wel correct behandeld worden in het proces. Ze protesteren niet tegen de machten die hun leven bepalen, maar willen zelf inspraak en een nieuwe woning en omgeving die past bij wat ze nodig hebben.
De werkelijkheid is ingewikkelder dan hier beschreven; mijn thesis beslaat maar een bijzonder klein deel van de processen die spelen in steden in India, en bij uitbreiding in het globale zuiden. Het is slechts één verhaal. Maar het is een verhaal van de mensen die er vanuit de eerste hand mee te maken hebben. Zij vertellen geen allesoverkoepelende verhalen van moderniteit of neoliberale invloeden. Zij vertellen wat hen bezighoudt en wat belangrijk is voor hen. Hoe de ontwikkelingen hen, in hun dagelijkse leven, bezig houden en wat hen raakt. Het is het verhaal van mensen aan het eind van de lijn.
Bibliografie
Abrams, Philip
1988 Notes on the Difficulty of Studying the State (1977). Journal
of Historical Sociology 1(1): 58–89. Ali, Sabir
2005 Phenomenon of Squatting and the Environment in JJ Colonies. Social Change 35(4): 99–112.
Appadurai, Arjun
2000 Spectral Housing and Urban Cleansing: Notes on Millennial
Mumbai. Public Culture 12(3): 627–651. Asian Development Bank
2006 Proposed Supplementary Loan India: Kolkata Environmental Improvement Project (Report and Recommendation to the Board of Directors). Manilla: Asian Development Bank.
Bandyopadhyay, Raghab
1990 The Inheritors: Slum and Pavement Life in Calcutta. In
Calcutta the Living City: Volume II: The Present and the Future. Sukanta Chaudhuri, ed. Pp. 78–87. Kolkata: Oxford University Press.
! 82!
Barley, Nigel
1986 The Innocent Anthropologist: Notes from a Mud Hut.
London: Penguin. Baviskar, Amita
2003 Between Violence and Desire: Space, Power, and Identity in the Making of Metropolitan Delhi. International Social Science Journal 55(175): 89–98.
Bayat, Asef
1997 Street Politics: Poor People’s Movements in Iran. New York
& Chichester: Columbia University Press.
Benjamin, Solomon, and Bhuvaneswari Raman
2011 Claiming Land: Rights, Contestations and the Urban Poor in
Globalized Times. In Urban Policies and the Right to the City in India. Marie-Hélène Zérah, Véronique Dupont, and Stéphanie Tawa Lama-Rewal, eds. Pp. 63–75. New Delhi: UNESCO & Centre de Sciences Humaines.
Berenschot, Ward
2011 Riot Politics: Hindu-Muslim Violence and the Indian State.
London: Hurst & Company. De Boeck, Filip
2011 Inhabiting Ocular Ground: Kinshasa’s Future in the Light of Congo's Spectral Urban Politics. Cultural Anthropology 26(2): 263–286.
Bourdieu, Pierre
1977 Outline of a Theory of Practice. Cambridge, New York &
Melbourne: Cambridge University Press. Boyer, Dominic
N.d. Reflexivity Reloaded: From Anthropology of Intellectuals to Critique of Method to Studying Sideways.
Bromley, Daniel W.
2009 Formalising Property Relations in the Developing World: The
Wrong Prescription for the Wrong Malady. Land Use Policy
26(1): 20–27. Chakrabarty, Dipesh
2002 Habitations of Modernity: Essays in the Wake of Subaltern Studies. Chicago & London: University of Chicago Press.
! 83!
Chakravorty, Sanjoy
2000 From Colonial City to Globalizing City: The Far-from-
complete Spatial Transformation of Calcutta. In Globalizing Cities: A New Spatial Order? Peter Marcuse and Ronald Van Kempen, eds. Pp. 56–77. London & Cambridge: Blackwell Publishing.
Chatterjee, Monidip
1990 Town Planning in Calcutta: Past, Present and Future. In
Calcutta the Living City: Volume II: The Present and the Future. Sukanta Chaudhuri, ed. Pp. 133–147. Kolkata: Oxford University Press.
Chatterjee, Partha
2004 The Politics of the Governed: Reflections on Popular Politics
in Most of the World. New York: Colombia University Press. Chatterji, R.
2005 Plans, Habitation and Slum Redevelopment: The Production of Community in Dharavi, Mumbai. Contributions to Indian Sociology 39(2): 197–218.
Coelho, Karen, and Nithya V. Raman
2010 Salvaging and Scapegoating: Slum Evictions on Chennai’s
Waterways. Economic and Political Weekly 45(21). Hong
Kong: 19–23. Comaroff, Jean
1985 Body of Power, Spirit of Resistance: The Culture and History of a South African People. Chicago: University of Chicago Press.
Comaroff, John
2010 The End of Anthropology, Again: On the Future of an
In/Discipline. American Anthropologist 112(4): 524–538. Coplan, David B.
2001 A River Runs Through It: The Meaning of the Lesotho-free State Border. African Affairs 100(398): 81–116.
Das, Veena
2004 The Signature of the State: The Paradox of Illegibility. In
Anthropology in the Margins of the State. Veena Das and Deborah Poole, eds. Pp. 225–252. Santa Fe & Oxford: School of American Research Press & James Currey.
! 84!
Das, Veena, and Deborah Poole, eds.
2004 Anthropology in the Margins of the State. Santa Fe & Oxford:
School of American Research Press & James Currey. Desai, Renu
2012 Governing the Urban Poor: Riverfront Development, Slum Resettlement and the Politics of Inclusion in Ahmedabad. Economic & Political Weekly 47(2): 49–56.
Douglas, Mary
2001 Purity and Danger: An Analysis of the Concepts of Pollution
and Taboo. Essays in Criticism Oxford. New York:
Routledge. Eckert, Julia
2006 From Subjects to Citizens: Legalism from Below and the Homogenisation of the Legal Sphere. Journal of Legal Pluralism & Unofficial Law 53-54: 45–76.
Ferguson, James
1999 Expectations of Modernity: Myths and Meanings of Urban
Life on the Zambian Copperbelt. Berkeley & Los Angeles:
University of California Press.
2007 Formalities of Poverty: Thinking About Social Assistance in
Neoliberal South Africa. African Studies Review 50(2): 71–
86.
Fuller, C.J., and Véronique Béneï, eds.
2001 The Everyday State and Society in Modern India. London:
Hurst & Co.
Gandhi, Ajay, and Lotte Hoek
2012 Introduction to Crowds and Conviviality: Ethnographies of
the South Asian City. Ethnography 13(1): 3–11. Gardner, Katy
2002 Age, Narrative and Migration: The Life Course and Life Histories of Bengali Elders in London. Oxford: Berg Publishers.
Ghertner, D. Asher
2011 Rule by Aesthetics: World-class City Making in Delhi. In
Worlding Cities. Ananya Roy and Aihwa Ong, eds. Pp. 279– 307. Malden & Oxford: Blackwell Publishing.
! 85!
2012 Nuisance Talk and the Propriety of Property: Middle Class Discourses of a Slum-Free Delhi. Antipode 44(4): 1161– 1187.
Glaser, Barney G., and Anselm L. Strauss
2008 The Discovery of Grounded Theory: Strategies for
Qualitative Research. 3rd edition. Piscataway: Aldine
Transaction. Gupta, Akhil
2012 Red Tape: Bureaucracy, Structural Violence, and Poverty in India. Durham & London: Duke University Press.
Gupta, Subhrangshu
2003 Job Charnock Not Kolkata Founder: HC Says City Has No
Foundation Day. The Tribune.
Haller, Dieter, and Cris Shore, eds.
2005 Corruption: Anthropological Perspectives. London & Ann
Arbor: Pluto Press.
Hansen, Karen Tranberg, and Mariken Vaa, eds.
2004 Reconsidering Informality: Perspectives from Urban Africa.
Uppsala: Nordiska Afrikainstitutet. Hansen, Thomas Blom
2005 Sovereigns Beyond the State: On Legality and Authority in Urban India. In Sovereign Bodies: Citizens, Migrants, and States in the Postcolonial World. Thomas Blom Hansen and Finn Stepputat, eds. Pp. 169–191. Princeton: Princeton University Press.
Hansen, Thomas Blom, and Finn Stepputat
2001 Introduction: States of Imagination. In States of Imagination:
Ethnographic Explorations of the Postcolonial State. Thomas Blom Hansen and Finn Stepputat, eds. Pp. 1–40. Durham & London: Duke University Press.
Hansen, Thomas Blom, and Oskar Verkaaik
2009 Introduction—Urban Charisma On Everyday Mythologies in
the City. Critique of Anthropology 29(1): 5–26. Hardgrove, Anne
1999 Sati Worship and Marwari Public Identity in India. The Journal of Asian Studies 58(3): 723–752.
! 86!
Harvey, David
2012 Rebel Cities: From the Right to the City to the Urban
Revolution. London & Brooklyn: Verso. Holston, James
1989 The Modernist City: An Anthropological Critique of Brasilia. Chicago & London: University of Chicago Press.
2010 Right to the City, Right to Rights, and Urban Citizenship. Columbus.
Hull, Matthew S.
2008 Ruled by Records: The Expropriation of Land and the
Misappropriation of Lists in Islamabad. American Ethnologist
35(4): 501–518. KEIP
2012 Mission Statement. http://www.keip.in/bl3/, accessed December 3, 2012.
Kolkata Municipal Corporation
2012 IND: Kolkata Environmental Improvement Investment
Program: Resettlement Framework. Kolkata: Kolkata
Municipal Corporation. Lavigne Delville, Philippe
2002 When Farmers Use “Pieces of Paper” to Record Their Land Transactions in Francophone Rural Africa: Insights into the Dynamics of Institutional Innovation. The European Journal of Development Research 14(2): 89–108.
Lefebvre, Henri
1968 Le Droit à La Ville. Paris: Antropos.
Loeckx, André
1998 Kabylia, the House, and the Road: Games of Reversal and
Displacement. Journal of Architectural Education 52(2): 87–
99. Manor, James
2000 Small-Time Political Fixers in India’s States: “Towel over Armpit”. Asian Survey 40(5): 816–835.
Mauss, Marcel
1990 The Gift: The Form and Reason for Exchange in Archaic
Societies. London: Routledge.
! 87!
Mbembe, Achille
2001 On the Postcolony. Berkeley, Los Angeles & London:
University of California Press.
Mbembe, Achille, and Sarah Nuttall
2008 Introduction: Afropolis. In Johannesburg: The Elusive
Metropolis. Sarah Nuttall and Achille Mbembe, eds. Pp. 1–
36. Durham & London: Duke University Press.
Menon-Sen, Kalyani, and Gautam Bhan
2008 Swept Off The Map: Surviving Eviction and Resettlement in
Delhi JJ Colony. New Delhi: Yoda Press. Miller, Joseph Calder
2007 Life Begins at Fifty: African Studies Enters Its Age of Awareness. African Studies Review 50(2): 1–35.
Mitchell, T
1991 The Limits of the State: Beyond Statist Approaches and Their
Critics. The American Political Science Review 85(1): 77–96. Mitchell, Timothy
1999 Society, Economy, and the State Effect. In State/Culture: State-formation After the Cultural Turn. George Steinmetz, ed. Pp. 76–97. Ithaca: Cornell University Press.
Mitra, Subrata Kumar
1991 Room to Maneuver in the Middle: Local Elites, Political
Action, and the State in India. World Politics 43(3): 390–413. Moore, Sally Falk
1998 Changing African Land Tenure: Reflections on the Incapacities of the State. The European Journal of Development Research 10(2). Routledge: 33–49.
Mukherjee, Madhuja
N.d. Narratives of Development in South Asia: Kolkata, South
City and Solace. The Mud Proposal. http://tmp.kaurab.com/madhuja-narratives-2.html, accessed December 3, 2012.
Newton, Esther
2000 Margaret Mead Made Me Gay: Personal Essays, Public Ideas.
Durham & London: Duke University Press.
! 88!
Osella, Caroline, and Filippo Osella
2000 The Return of King Mahabali: The Politics of Morality in
South India. In The Everyday State and Society in Modern India. C.J. Fuller and Véronique Bénéï, eds. Pp. 137–162. London: Hurst.
Parry, Jonathan
1989 On the Moral Perils of Exchange. In Money and the Morality
of Exchange. Jonathan Parry and M. Bloch, eds. Pp. 64–93. Cambridge, New York & Melbourne: Cambridge University Press.
Peters, Pauline E.
2002 The Limits of Negotiability: Security, Equity and Class
Formation in Africa’s Land Systems. In Negotiating Property in Africa. Christian Lund and Kristine Juul, eds. Pp. 45–66. Portsmouth: Heinemann.
Rao, Ursula
2010 Making the Global City : Urban Citizenship at the Margins
of Delhi. Ethnos: Journal of Anthropology 75(4): 402–424. Rao, Vyjayanthi
2006 Slum as Theory: The South/Asian City and Globalization. International Journal of Urban and Regional Research 30(1): 225–232.
Read, C. J.
2012 A Place in the City: Narratives of “Emplacement” in a Delhi
Resettlement Neighbourhood. Ethnography 13(1): 87–101. Reddy, G.R., and G Haragopal
1985 The Pyraveekar: “The Fixer” in Rural India. Asian Survey
25(11). JSTOR: 1148–1162. Roy, Ananya
2003 City Requiem, Calcutta: Gender and the Politics of Poverty. Minneapolis & London: University of Minnesota Press.
2004 The Gentleman’s City: Urban Informality in the Calcutta of
New Communism. In Urban Informality: Transnational Perspectives from the Middle East, Latin America, and South Asia. Ananya Roy and Nezar Alsayyad, eds. Pp. 147–170. Lanham, Boulder, New York, Toronto, Oxford: Lexington books.
! 89!
2009 Why India Cannot Plan Its Cities: Informality, Insurgence and the Idiom of Urbanization. Planning Theory 8(1): 76–87.
2011 Slumdog Cities: Rethinking Subaltern Urbanism. International Journal of Urban and Regional Research 35(2): 223–238.
Sangren, P. Steven
1988 Rhetoric and the Authority of Ethnography: “Postmodernism”
and the Social Reproduction of Texts. Current Anthropology
29(3): 405–435. Sanyal, Romola
2012 Refugees and the City: An Urban Discussion. Geography Compass 6(11): 633–644.
Schielke, Samuli
2010 Second Thoughts About the Anthropology of Islam, or How
to Make Sense of Grand Schemes in Everyday Life. Berlin. Scott, James C.
1998 Seeing Like a State: How Certain Schemes to Improve the Human Condition Have Failed. New Haven: Yale University Press.
Sharma, Aradhana, and Akhil Gupta
2006 Introduction: Rethinking Theories of the State in an Age of
Globalization. In The Anthropology of the State: A Reader. Aradhana Sharma and Akhil Gupta, eds. Pp. 1–43. Malden, Oxford & Carlton: Blackwell Publishing.
Sjaastad, Espen, and Ben Cousins
2009 Formalisation of Land Rights in the South: An Overview.
Land Use Policy 26(1): 1–9.
! 90!
De Soto, Hernando
1989 The Other Path: The Invisible Revolution in the Third World.
London: I.B. Tauris.
Statistics, UK Office for National
2011 Table PP04 2011 Census: Usual Resident Population by Five
Year Age Group, Output Areas (OAs) in London. 2011 UK Census. http://www.ons.gov.uk/ons/datasets-and- tables/index.html, accessed December 2, 2012.
Tarlo, Emma
2003 Unsettling Memories: Narratives of the Emergency in Delhi.
London: Hurst. Thankappan Nair, P.
1977 Job Charnock: The Founder of Calcutta. In Facts and Fiction: An Anthology P. 164. Kolkata: Engineering Times Publications.
The Times of India
2012 Squatters Evicted from Nonadanga. The Times of India.
http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-03- 31/kolkata/31266126_1_squatters-shanties-vacant-land, accessed December 4, 2012.
UK office for National Statistics
2012 Census Gives Insights into Characteristics of London’s
Population. http://www.ons.gov.uk/ons/rel/mro/news- release/census-2-1----london/census-gives-insights-into- characteristics-of-london-s-population.html, accessed December 12, 2012.
Watson, Vanessa
2009 “The Planned City Sweeps the Poor Away...”: Urban
Planning and 21st Century Urbanisation. Progress in Planning
72(3): 151–193. Van Wessel, Margit
2001 Modernity and Identity: An Ethnography of Moral Ambiguity and Negotiations in an Indian Middle Class. University of Amsterdam.
Witsoe, Jeffrey
2012 Everyday Corruption and the Political Mediation of the
Indian State. Economic and Political Weekly 47(6): 47–54.
