Generation skipping
Kunnen kleinkinderen wel of niet rechtstreeks van hun grootouders erven?
Op 10 december 2012 werd een nieuwe wet gestemd die een aantal wettelijke regels voor het krijgen van een erfenis aanpast. Luid wordt er geroepen dat ‘Generation skipping’ vanaf dan mogelijk is.
Met de term ‘Generation skipping’ wordt bedoeld dat grootouders hun eigendom en hun vermogen bij hun overlijden niet meer doorgeven aan hun eigen kinderen, maar rechtstreeks aan hun eigen kleinkinderen. Er wordt zo één generatie overgeslagen of ‘geskipt’.
Doordat de erfenis slechts eenmaal wordt doorgegeven in plaats van twee maal (eerst van de grootouders naar de ouders en daarna van de ouders naar de kleinkinderen) is dat ook op het vlak van de successierechten voordeliger voor de hele familie. Als alle goederen van de grootouders naar de kleinkinderen overgaan, worden er namelijk maar één keer successierechten betaald. Deze techniek levert dus vooral een fiscaal voordeel op.
De stelling dat ‘Generation skipping’ slechts dankzij de nieuwe wet mogelijk is, is echter fout. Er bestaan reeds lang voor de nieuwe wet mogelijke technieken voor de grootouders om (een deel van) hun vermogen rechtstreeks door te geven aan hun kleinkinderen. Zo kunnen grootouders dit in hun testament bepalen of een deel van hun vermogen aan de kleinkinderen schenken.
De enige nuance die door de nieuwe wet wel mogelijk gemaakt is, is dat de ouders nu ook zelf kunnen beslissen de erfenis niet te aanvaarden met de bedoeling het rechtstreeks aan hun kinderen te laten toekomen. De nieuwe wet creëert dus de mogelijkheid voor de kinderen zelf om een generatie over te slaan in het geval dat de grootouder dat niet vooraf geregeld heeft.
De nieuwe wet zorgt er dus niet voor dat ‘Generation skipping’ mogelijk is, maar is slechts een nieuwe techniek voor de kinderen naast de reeds bestaande methodes voor de grootouders. Daarnaast blijkt deze nieuwe techniek ook ongelijkheden te creëren tussen de verschillende takken van de familie, tussen de neven en nichten. Dit kan niet de bedoeling zijn van de wetgever, waardoor een aanpassing van de wet wenselijk is.
Bibliografie
Bibliografie
Belgisch recht
Wetgeving
- Burgerlijk wetboek van 21 maart 1804, BS 3 september 1807.
- Wet van 10 december 2012 tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek, het Strafwetboek en het Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot de onwaardigheid om te erven, de herroeping van giften, het verval van huwelijksvoordelen en de plaatsvervulling, BS 11 januari 2013.
- Wetsvoorstel van 1 december 2010 tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek, het Strafwetboek en het Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot de onwaardigheid om te erven, de herroeping van giften, het verval van huwelijksvoordelen en de plaatsvervulling, Parl.St. Senaat, 2010-2011, nr. 5-550/1, 28.
- Verslag van 14 november 2012 namens de commissie voor justitie uitgebracht door de heer Christian Brotcorne, Parl.St. Kamer, 2012-2013, nr. 53/2388/002, 13.
- Amendement nr. 12 van 9 mei 2012 door M. TAELMAN, Parl.St. Senaat 2011-2012, nr. 5-550/3, 29.
- Wetboek der Successierechten van 31 maart 1936, BS 7 april 1936.
- Wetboek der Registratierechten van 30 november 1939, BS 1 december 1939.
- Wetsontwerp van 26 november 2013 houdende diverse bepalingen justitie, Parl.St. Kamer 2012-2013, nr. 53-3149/001.
- Wetsvoorstel van 5 augustus 2013 tot wijziging van het burgerlijk wetboek met betrekking tot het erfrecht, Parl.St. Senaat, 2012-2013, nr. 5-2207/1, ingediend door Martine Taelman.
- Wetsvoorstel van 30 april 3013 tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek wat de globale erfovereenkomst over een niet-opengevallen nalatenschap betreft, Parl.St. Kamer, 2012-2013, nr. 2788/001, ingediend door Smeyers c.s.
- Wetsvoorstel van 13 oktober 2010 houdende wijziging van het Burgerlijk Wetboek inzake het beschikbaar gedeelte der goederen, Parl.St. Senaat 2010-2011, nr. 5-302/1, ingediend door Guy Swennen.
- Circulaire nr. 5/2013 van 10 april 2013, www.fisconetplus.be.
- Beslissing van 19 april 2013, nr. E.E./98.937, Rep RJ S 9/06-07, www.fisconetplus.be.
- Beslissing van 18 juli 2013, nr. E.E./98.937, Rep RJ S 9/06-07, www.fisconetplus.be.
- Beslissing van 17 mei 2004, nr. 400.071, www.fisconetplus.be.
- Beslissing van 19 mei 2005, nr. 400.402, www.fisconetplus.be.
Rechtspraak
- Arbitragehof 9 juni 1999, n° 24.938, 7 september 1999, Rec.gén.enr.not. 1999, 398.
- Cass. 9 december 1993, JLMB 1994, 1166.
- Rb. Brussel 6 januari 1984, Rev.not.b. 1984, 99.
- Bergen 28 maart 1979, JT 1979, II, 526.
- Cass. 29 maart 1976, Pas. 1976, 829.
- Brussel 20 december 1967, Pas. 1968, II, 124.
- Cass. 25 juni 1959, Pas. I, 1106-1107.
- Cass. 26 februari 1953, Pas. 1953, 494.
- Cass. 16 juni 1950, Rec.gén.enr.not. 1951, nr. 19063.
- Cass. 28 november 1946, Pas. 1946, 449.
- Rb. Gent 26 mei 1943, T.Not. 1947, 7.
- Gent 22 juli 1919, Rec.gén.enr.not. 1919, nr. 15.577, p. 470.
- Rb. Gent 28 februari 1906, Rec.gén.enr.not. 1906, nr. 14.172, p. 97.
Rechtsleer
Boeken
- BARBAIX, R. en VERBEKE, A.-L., Beginselen erfrecht, Brugge, die Keure, 2012, 329.
- BAUGNIET, J. en GENIN, A., Rép. Not, Droits de succession, XV, nr. 993.
- CASMAN, H., Wet Erfonwaardigheid en Plaatsvervulling. Een eerste toelichting op basis van de parlementaire voorbereiding, Mechelen, Kluwer, 2012, 90.
- DECUYPER, J. en RUYSSEVELDT, J., Successierechten 2012-2013, Mechelen, Kluwer, 2013, 2060.
- DE PAGE, H., Traité élémentaire de droit civil belge, Tome IX, Les successions, Brussel, Bruylant, 1974, 1128.
- DE WULF, C., Notarieel familierecht en familiaal vermogensrecht. Het Opstellen van Notariële Akten., Mechelen, Kluwer, 2011, 1341.
- PINTENS, W., DECLERCK, C., DU MONGH, J. en VANWINCKELEN, K., Familiaal vermogensrecht, Antwerpen, Intersentia, 2010 , 1345.
- PINTENS, W., VAN DER MEERSCH, B. en VANWINCKELEN, K., Inleiding tot het familiaal vermogensrecht, Leuven, Universitaire Pers, 2002, 997.
- RUYSSEVELDT, J., Successieplanning. Praktijkgids voor vermogensoverdracht, Kalmthout, Biblio, 2001, 204.
- SPRUYT, E., Successieplanning: De onmisbare gids voor elke vooruitziende burger, Brussel, Mediafin, 2008, 560.
- SPRUYT, E., RUYSSEVELDT, J. en DONS, P., Praktijkgids Successierecht & -planning, Kampenhout, Artoos, 2002, 799.
- WERDEFROY, F., Registratierechten 2006-2007, Mechelen, Kluwer, 2007, boekdeel II, nr. 1178, 1513.
Bijdragen in boeken
- BARBAIX, R., “Last van fideï-commis de residuo”, in VERBEKE, A., BUYSSENS, F. en DERYCKE, H., Vermogensplanning met effect bij leven: schenking, Handboek Estate Planning Algemeen deel 2, Gent, Larcier, 2009, 612.
- DECKERS, Ch., “De schenkingen als techniek van fiscale successieplanning in extremis”, in DECKERS, Ch., DE HERDT, J. en GEELHAND, N., (Fiscale) Successieplanning “in extremis” in Vlaanderen, Handboek Estate Planning Bijzonder deel 1, Gent, Larcier, 2008, 467.
- DEKNUDT, G. en DHAENE, E., “Antimisbruikbepaling vereist nieuwe handleiding voor vermogensplanning”, in X., Notariële valkuilen. Wie betaalt de rekening? VLN-Congres 15 december 2012, Mechelen, Kluwer, 2012, 193.
- MAELFAIT, A., “Het strafbeding en de alternatieve beschikking in het testament”, in X., Notariële clausules, Liber Amicorum Professor Johan Verstraete, Antwerpen, Intersentia, 2010, 804.
- MAELFAIT, A., “Duo-legaat en successierechten”, in PINTENS, W. en DU MONGH, J., Familiaal vermogensbeheer, Antwerpen, Intersentia, 2004, 247.
- MAYEUR, A., “Dettes contractées par le défunt au profit d’un de ses héritiers, légataires ou donataires ou de personnes interposées", in MAYEUR, A., Droits de succession 2013, Deel I, Waterloo, Kluwer, 2013, 966.
- MICHIELS, D., “Les clauses optionnelles en droit patrimonial familial belge”, in X., Liber Amicorum Walter Pintens, Antwerpen, Intersentia, 965.
- VAN DEN EYNDE, P., “Legs ou donation de residuo”, in BAUGNIET, N. en TAYMANS, J.-F., Planification successorale. Aspects civils et fiscaux., Louvain-la-Neuve, Academia Bruylant, 2008, 553.
Bijdragen in tijdschriften
- ACKERMANS, R. en DE KEUKELAERE, O., “Fideï-commis de residuo – Schrapping ontbinding van waarde is een fictief legaat”, Nieuwsbrief Not. 2006, nr. 13, 1-4.
- ADRIAENS, E., "De wet van 10 december 2012 inzake de erfonwaardigheid, de giften, de huwelijksvoordelen en de plaatsvervulling", in Notariaat 2013, afl. 7, 1-8.
- ANTOINE, C., “La traçabilité des libéralités de residuo", Rev.not.b. 2010, 477-508.
- BARBAIX, R., “Actuele ontwikkelingen familiaal vermogensrecht 2011-2012", in BARBAIX, R. en CARETTE, N., Tendensen Vermogensrecht 2013, Antwerpen, Intersentia, 3-52.
- BARBAIX, R. en VERBEKE, A.-L., “Onwaardigheid, plaatsvervulling en huwelijksvoordelen”, TEP 2013, afl. 3, 14-53.
- BARBAIX, R. en VERBEKE, A.-L., “Hervorming van het erfrecht. Een eerste commentaar bij de wet van 10 december 2012 inzake de onwaardigheid, de plaatsvervulling, de huwelijksvoordelen en de giften”, RW 2012-13, nr. 30, 1162-1179.
- BOONE, K., "La loi du 10 décembre 1012 modifiant le Code civil, le Code pénal et le Code judiciaire en ce qui concerne l’indignité successorale, la révocation des donations, la déchéance des avantages matrimoniaux et la substitution", Act.dr.Fam. 2013, 22-35.
- BOONE, K., "Wet van 10 december 2012 tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek, het Strafwetboek en het Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot de onwaardigheid om te erven, de herroeping van giften, het verval van huwelijksvoordelen en de plaatsvervulling", Not.Fisc.M. 2013, afl. 4, 102-116.
- BYTTEBIER, J., “Het legaat de residuo en de erfrechtelijke reserve”, noot onder Cass. fr. 30 januari 1995, T.Not. 1996, 96-100.
- CARDOEN, B., “Gesplitste aankoop en schenking: fiscus begraaft de strijdbijl niet”, Fiscoloog 8 mei 2013, afl. 1339, www.fiscoloog.be.
- CARDOEN, B., “De verwerping van de nalatenschap: verschillende vormen van verwerping – burgerrechtelijk en successierechtelijke gevolgen”, TFR 2001, 403-415.
- CARDOEN, B., “Het fideïcommis de residuo toegepast op een schenking van actuele goederen”, Not.Fisc.M. 2004, afl. 9, 223-233.
- CASIER, H., “Het voorwerp van de schenking bij schenking-koop: alea iacta est?”, TEP 2010, afl. 2, 63-71.
- CAUFFMAN, C., 'Is er een plaats voor de plaatsvervulling van de verwerpende erfgenaam?', RW 2005-06, 1241-1250.
- CULOT, A., “La donation de residuo – Implications en droits d’enregistrement et de succession”, Rec.gén.enr.not. 2008, afl. 3, 120-121.
- DEFOOR, W., “Successierechten – Schulden van de overledene ten aanzien van de algemene legataris niet zomaar aftrekken van het actief van de nalatenschap”, Notariaat 2012, afl. 18, 1-5.
- FACQ, J., “Schenking door een ouder van een soms geld aan een kind om een onroerend goed van zelfde ouder te verwerven”, in X., Comité voor studie- en wetgeving – Verslagen en debatten jaar 2003, Brussel, Bruylant, 2003, 167-175.
- DELNOY, P., "Les lois du 13 janvier 2012 et du 10 décembre 2012 en matière de droit successoral civil et de libéralités", Rev.not.b. 2013, 302-347.
- GEELHAND DE MERXEM, N., "Testament du grand-parent versus renonciation du parent", Rev.not.b. 2013, 348-354.
- GEELHAND, N., “La clause dite “du grand-père” ou “de la grand-mère””, Rec.gén.enr.not. 2011, n° 26.315, 349-350.
- LALIERE, F., "L’indignité successorale, la révocation des donations, la déchéance des avantages matrimoniaux et la substitution. Loi du 10 décembre 2012 modifiant le Code civil, le Code pénal et le Code judiciaire", JT 2013, afl. 6530, 533-541.
- PAPEIL, A., "La règle viventis nulla representatio est-elle toujours d’actualité ?", Rev.not.b. 2008, 267-271.
- PETIT, M., "Quelques commentaires de la loi du 10 décembre 2012 réformant le droit successoral civil et les libéralités", Rec.gén.enr.not. 2013, 205-209.
- SPRUYT, E., “Antimisbruikbepaling in registratie- en successierecht: nieuwe ontwikkelingen”, TEP 2013, nr. 4, 6-38.
- SPRUYT, E., “De schenking: het paradepaard van de successieplanning, Deel 1. De juridische invalshoek”, AFT 2008, 17-104.
- SPRUYT, E., “De schenking: het paradepaard van de successieplanning, Deel 2. De fiscale invalshoek”, AFT 2008, 20-138.
- TAINMONT, F., “Premier volet de la réforme du droit successoral. La loi du 10 décembre 2012 relative à des donations, la déchéance des avantages matrimoniaux et la substitution", Rev.trim.dr.fam. 2013, afl. 3, 655-678.
- VAN HECKE, A., "Les conséquences fiscales de la substitution. Rappel des principes", Rev.trim.dr.fam. 2013, afl. 3, 679-695.
- VERSTAPPEN, J., “Implicaties op het vlak van directe belastingen en successierechten van het aanvaarden of verwerpen van de nalatenschap”, TFR 1997, 208-229.
- WILLEMS, K. en TAILLIEU, S., “De recente wijzigingen inzake de erfonwaardigheid, het verval van huwelijksvoordelen, de herroeping van giften wegens ondankbaarheid en de plaatsvervulling”, T.Not. 2013, afl. 10, 515-551.
Electronische bronnen
Franse recht
Wetgeving
- Code Civil du 21 maart 1804, JORF 21 mars 1804.
- Loi n° 2006-728 du 23 juin 2006 portant réforme des successions et des libéralités, JORF 24 juin 2006, n° 145, 9513.
- Loi n° 2001-1135 du 3 décembre 2001 relative aux droits du conjoint survivant et des enfants adultérins et modernisant diverses dispositions de droit successoral, JORF 4 décembre 2001, n° 281, 19279.
Rechtspraak
- Civ. 12 december 2006, Bull. civ. 2006, I, 1re ch civ, n° 554, p. 494.
- Cass. fr. 30 januari 1995, T.Not. 1996, 95.
- Req. 29 oktober 1929, DP 1930.1.19.
- Lure 6 december 1894, Rec.gén.enr.not. 1895, nr. 12.480, p. 422.
- Pontoise 31 oktober 1892, Rec.gén.enr.not. 1893, nr. 12.001, p. 138.
- Audemer 14 januari 1851, Rec.gén.enr.not. 1852, nr. 1.591, p. 493.
- Cass. fr. 6 januari 1847, Rec.gén.enr.not. 1848, n° 148, p. 220.
Rechtsleer
Boeken
- DIBOS-LACROUX, S., Successions. Le guide pratique., Issy-les-Moulineaux, Prat Éditions, 2008, 475.
- GRIMALDI, M., Droit patrimonial de la famille, Parijs, Dalloz, 2011, 1382.
- LEVILLAIN, N. en FORGEARD, M.-C., Liquidation des successions, Parijs, Dalloz, 2011, 402.
- MAURY, J., Successions et libéralités, Parijs, LexisNexis, 2009, 236.
- RIONDET, E. en SEDILLOT, H., Transmission du patrimoine, Parijs, Delmas, 2007, 379.
- SAGAUT, J.-F., Le nouveau droit des successions, Parijs, Dalloz, 2006, 256.
- VOIRIN, P. en GOUBEAUX, G., Droit civil. Tome 2. Régimes matrimoniaux – successions – libéralités, Parijs, LGDJ, 2010, 454.
Bijdragen in tijdschriften
- GRIMALDI, M., "Le représentation de l’héritier renonçant", Defrénois 2008, I, n° 38698, 25-35.
- GRIMALDI, M., "Des donations-partages et des testaments-partages au lendemain de la loi du 23 juin 2006", JCP 2006, nr° 42, 18 octobre 2006, I 179, p. 1937-1943.
Nederlandse recht
Rechtspraak
- Hoge Raad 19 december 1990, BNB 1991/121, nr. 121.
